Bộ Xây dựng đang dự thảo Nghị định quy định về Quỹ nhà ở quốc gia nhằm cụ thể hóa nội dung Nghị quyết số 201 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Theo dự thảo, việc xây dựng Quỹ Nhà ở quốc gia nhằm góp phần thực hiện mục tiêu phát triển nhà ở xã hội theo Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030". Quỹ được kỳ vọng góp phần cân đối cung cầu, điều chỉnh cơ cấu hàng hóa bất động sản và hỗ trợ thị trường phát triển ổn định.
Dự thảo quy định, Chính phủ sẽ thành lập Quỹ Nhà ở trung ương, do Bộ Xây dựng quản lý và là đại diện chủ sở hữu. Ở cấp địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập Quỹ Nhà ở địa phương và là đại diện chủ sở hữu, giao cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh quản lý.
Quỹ nhà ở quốc gia hướng tới mục tiêu phát triển quỹ nhà ở xã hội ổn định, dài hạn cho công nhân và người thu nhập thấp.
Quỹ Nhà ở quốc gia được xác định là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động theo mô hình doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Quỹ có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản tại Kho bạc Nhà nước và ngân hàng thương mại hợp pháp tại Việt Nam, được ngân sách nhà nước bố trí vốn hoạt động theo quy định.
Mục tiêu hoạt động của Quỹ bao gồm: đầu tư xây dựng, quản lý vận hành các dự án nhà ở xã hội để cho thuê; tiếp nhận, chuyển đổi công năng nhà ở thuộc tài sản công để sử dụng làm nhà ở xã hội cho thuê; mua nhà ở xã hội hoặc nhà ở thương mại phục vụ cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, đơn vị.
Nguyên tắc hoạt động của Quỹ là không vì mục tiêu lợi nhuận, hoạt động trong phạm vi vốn chủ sở hữu, tuân thủ các quy định về công khai, minh bạch, chịu sự kiểm tra, thanh tra, kiểm toán theo quy định pháp luật.
Thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội sử dụng nguồn vốn từ Quỹ tuân theo quy định của pháp luật về đầu tư công. Quỹ không tiếp nhận các khoản hỗ trợ, đóng góp gây phương hại đến lợi ích quốc gia hoặc vi phạm pháp luật.
Về nhiệm vụ, Quỹ có trách nhiệm thực hiện các chức năng theo quy định tại Nghị định và các văn bản pháp luật liên quan, tiếp nhận và sử dụng các nguồn vốn hợp pháp, thực hiện báo cáo tài chính, kế toán, kiểm toán theo quy định, đồng thời cung cấp thông tin công khai về tình hình tài chính khi được yêu cầu.
Về quyền hạn, Quỹ được tổ chức hoạt động theo điều lệ và quy định pháp luật, phối hợp với các cơ quan liên quan để triển khai nhiệm vụ, thực hiện chế độ tài chính và khen thưởng phù hợp với kết quả hoạt động.
Nguồn vốn hoạt động của Quỹ Nhà ở trung ương bao gồm vốn chủ sở hữu và các nguồn hợp pháp khác. Trong đó, vốn điều lệ ban đầu do ngân sách trung ương cấp tối thiểu 5.000 tỷ đồng, được nâng lên tối thiểu 10.000 tỷ đồng trong vòng ba năm kể từ ngày thành lập. Ngoài ra, còn bao gồm nguồn thu từ bán nhà ở thuộc tài sản công và vốn bổ sung từ hoạt động của Quỹ.quỹ nha
Quỹ Nhà ở địa phương có nguồn vốn tương tự, trong đó vốn điều lệ do ngân sách địa phương cấp và cấp bổ sung sau khi được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua.
Các nguồn vốn khác bao gồm: giá trị quỹ đất do nhà đầu tư thực hiện nghĩa vụ phát triển nhà ở xã hội, tiền bán nhà thuộc tài sản công, tiền đấu giá quyền sử dụng đất, vốn bổ sung từ hoạt động của Quỹ, cùng tỷ lệ trích nộp do UBND cấp tỉnh quy định.
Cơ cấu tổ chức của Quỹ bao gồm các bộ phận theo mô hình công ty TNHH một thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ. Giám đốc Quỹ Nhà ở trung ương do Bộ trưởng Bộ Xây dựng bổ nhiệm, còn giám đốc Quỹ địa phương do Chủ tịch UBND cấp tỉnh bổ nhiệm. Giám đốc là người đại diện theo pháp luật của Quỹ, được ký hợp đồng và chịu trách nhiệm trước pháp luật và cơ quan chủ quản.
Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ Nhà ở trung ương và địa phương do Bộ trưởng Bộ Xây dựng và Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành tương ứng. Dự thảo hiện đang được công bố lấy ý kiến rộng rãi trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Xây dựng.
