Lịch sử ra đời cùng đất nước
Lịch sử Ngày truyền thống Ngành Tuyên giáo của Đảng gắn liền với quá trình truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin và con đường cứu nước đó vào Việt Nam của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.
Ngày 05/6/1911, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành rời Tổ quốc ra đi tìm đường cứu nước. Vượt qua sự hạn chế về tư tưởng cứu nước của các sĩ phu yêu nước và các nhà cách mạng có xu hướng tư sản đương thời, Nguyễn Ái Quốc đã đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, với sự kiện tạo ra bước ngoặc căn bản trong việc hình thành con đường cứu nước của dân tộc là khi Người đọc được Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin được đăng toàn văn trên báo vào tháng 7/1920.
Những nỗ lực của Nguyễn Ái Quốc và các chiến sĩ cách mạng tiền bối trong việc truyền bá hệ tư tưởng Mác - xít và tổ chức huấn luyện, đào tạo cán bộ, xây dựng lực lượng... đã góp phần tích cực làm nên sự kiện trọng đại trong lịch sử dân tộc, đó là thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đầu năm 1930.
Sau Hội nghị thành lập Đảng, Ban Chấp hành Trung ương đã thành lập Ban Cổ động và Tuyền truyền - cơ quan tham mưu, chỉ đạo công tác tư tưởng của Đảng với nhiệm vụ trước mắt là tuyên truyền, giác ngộ quần chúng về chủ nghĩa Mác - Lênin, về Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt và đường lối cách mạng của Đảng; củng cố, động viên các tầng lớp nhân dân giác ngộ cách mạng, hiểu Đảng, ủng hộ Đảng, tin và đi theo Đảng làm cách mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và huấn thị cho cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân tháng 12/1961.
Đặc biệt, vào ngày 1/8/1930, nhân dịp kỷ niệm ngày quốc tế đấu tranh chống chiến tranh đế quốc, bảo vệ hòa bình, Ban Cổ động và Tuyền truyền của Đảng Cộng sản Việt Nam đã cho xuất bản tài liệu mang tên “Ngày Quốc tế đỏ 1/8”, kêu gọi chống chiến tranh đế quốc, bảo vệ hòa bình, bảo vệ Liên bang Xô Viết, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc. Đây là tài liệu duy nhất và sớm nhất còn lưu giữ cho đến nay đề rõ “Ban Cổ động và Tuyên truyền của Đảng Cộng sản Việt Nam ấn hành”.
Ngay sau khi phát hành, Tài liệu đã tạo được tiếng vang lớn, có sức cổ vũ mạnh mẽ quần chúng cách mạng nước ta đứng lên đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chống áp bức, bóc lột, phản đối chiến tranh xâm lược, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc.
Kể từ ngày 01/8/1930 đến tháng 10 năm 1930, trong cả nước đã diễn ra hàng trăm cuộc biểu tình của Nhân dân ta chống chiến tranh đế quốc; ở một số nơi, hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng Cộng sản Việt Nam, binh lính đã không bắn vào quần chúng khi đi đàn áp các cuộc biểu tình, mít tinh của Nhân dân. Từ đó, ngày 01/8 trở thành một mốc son lịch sử, đánh dấu một hoạt động rất có ý nghĩa đối với công tác tuyên giáo của Đảng.
Đánh giá cao sự kiện lịch sử có ý nghĩa đặc biệt này, năm 2000, Bộ Chính trị (Khóa VIII) đã quyết định lấy ngày 01/8 hằng năm làm Ngày Truyền thống công tác tư tưởng - văn hóa của Đảng. Năm 2007, sau khi hợp nhất Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương và Ban Khoa giáo Trung ương thành Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Bí thư Trung ương Đảng (Khóa X) quyết định lấy ngày 1/8 hằng năm làm Ngày Truyền thống Ngành Tuyên giáo của Đảng.
Những đóng góp vẻ vang
Nhìn lại chặng đường vẻ vang 95 năm xây dựng và trưởng thành, Ngành Tuyên giáo luôn tự hào đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần vào công tác xây dựng Đảng phát triển toàn diện, nhất là chính trị, tư tưởng, đạo đức và sự nghiệp cách mạng của Đảng qua từng chặng đường phát triển của lịch sử dân tộc.
Trong suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, công tác tuyên giáo luôn giữ vai trò xung kích trên mặt trận tư tưởng. Không chỉ là người truyền lửa yêu nước, cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân và dân, tuyên giáo còn trực tiếp tham gia định hướng tư tưởng, khơi dậy lòng tin sắt son vào lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Dưới ánh sáng tư tưởng chỉ đạo “Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến” của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, những phong trào hành động cách mạng như "Luyện quân lập công", "Giết giặc lập công","Sóng Duyên Hải”, “Ba sẵn sàng”, "Ba đảm đang", “Năm xung phong” không chỉ là minh chứng sinh động cho ý chí quật cường của dân tộc mà còn là kết quả của một quá trình tuyên truyền sâu rộng, cảm hóa bền bỉ, đầy thuyết phục. Ở khắp các làng quê, tuyến lửa, chiến hào, cán bộ tuyên huấn, tuyên truyền viên, văn nghệ sĩ cách mạng đã âm thầm góp phần tạo nên một “mặt trận tư tưởng” vững chắc, tiếp thêm niềm tin, hun đúc tinh thần vượt gian khổ, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, công tác tuyên giáo đã trực tiếp tham gia định hướng tư tưởng, khơi dậy lòng yêu nước, cổ vũ toàn dân đứng lên đấu tranh.
Sau năm 1975, khi đất nước thu về một mối nhưng phải đối mặt với vô vàn khó khăn về kinh tế, xã hội, công tác tuyên giáo tiếp tục phát huy vai trò hàn gắn những vết thương chiến tranh, củng cố niềm tin của nhân dân vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Tuyên giáo đã góp phần tạo dựng nên sự gắn kết về tinh thần, định hướng tư tưởng, khơi dậy khát vọng dựng xây đất nước thanh bình, phát triển.
Sau Đại hội lần thứ VI của Đảng năm 1986, đất nước bước vào thời kỳ Đổi mới, ngành tuyên giáo tiếp tục tiên phong trong việc lý giải, dẫn dắt nhận thức xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân và cả hệ thống chính trị đối với sự nghiệp Đổi mới và hội nhập quốc tế. Những đột phá lớn trong tư duy và cách thức thực hiện như: chấp nhận cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đổi mới tư duy kinh tế, cải cách thể chế, đa dạng hóa sở hữu, hội nhập quốc tế... đều được truyền tải đến nhân dân một cách rõ ràng, thuyết phục, làm nền tảng hình thành sự đồng thuận xã hội sâu rộng.
Chính nhờ sự vào cuộc mạnh mẽ, kiên trì của hệ thống tuyên giáo, tư tưởng đổi mới đã dần trở thành nhận thức chung, thành niềm tin và hành động trong toàn xã hội – nhân tố quyết định sự thành công của công cuộc Đổi mới. Gần bốn thập niên qua, tuyên giáo không chỉ là "hạt nhân tư tưởng" mà còn là thành lũy quan trọng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong bối cảnh thông tin đa chiều, các thế lực thù địch gia tăng hoạt động chống phá, công tác tuyên giáo đã và đang giữ vững trận địa tư tưởng, kiên quyết phản bác quan điểm sai trái, định hướng dư luận xã hội, góp phần củng cố niềm tin vào Đảng, vào con đường phát triển của dân tộc.
Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, ngày 11/6/2025.
Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đang triển khai quyết liệt việc tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, trong đó có việc sắp xếp lại tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, công tác tuyên giáo đã thể hiện rõ vai trò tiên phong. Với sự vào cuộc kịp thời, chủ động trong tuyên truyền, định hướng tư tưởng và giáo dục chính trị, tuyên giáo đã góp phần củng cố sự đồng thuận xã hội, giữ vững ổn định chính trị. Đây chính là minh chứng sống động cho khả năng dự báo, tính nhạy bén và bản lĩnh chiến đấu tư tưởng của ngành trong bối cảnh chuyển đổi mô hình tổ chức bộ máy ở cơ sở.
Đất nước đang đứng trước những vận hội lớn, song cũng phải đối mặt với nhiều thách thức mang tính toàn cầu: sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, quá trình chuyển đổi số, biến đổi khí hậu, cùng yêu cầu đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập sâu rộng. Những thách thức đó đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với công tác tuyên giáo, không chỉ ở tầm nhìn chiến lược mà còn ở năng lực dự báo, tổ chức thực hiện và sự kiên định về tư tưởng, bản lĩnh chính trị.
Để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, ngành Tuyên giáo đang quyết tâm chủ động và kiên quyết hơn nữa trong việc phản bác các luận điệu xuyên tạc, quan điểm sai trái, thù địch; nâng cao "sức đề kháng" tư tưởng trong xã hội, bảo vệ trận địa tư tưởng của Đảng, không để những thông tin độc hại làm xói mòn niềm tin của nhân dân. Đồng thời, tuyên giáo cần tiếp tục phát huy vai trò dẫn dắt trong thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về đổi mới tổ chức bộ máy và chính quyền địa phương hai cấp; thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số vào hoạt động tuyên truyền; nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng trong toàn hệ thống chính trị; lan tỏa mạnh mẽ việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, bồi đắp tinh thần cống hiến và khát vọng vươn lên của dân tộc; đồng thời, xây dựng đội ngũ cán bộ tuyên giáo có tâm huyết, tầm nhìn, năng lực và trách nhiệm.
Tổng Bí thư Tô Lâm Hướng đến Đại hội lần thứ XIV của Đảng, công tác tuyên giáo cần đóng vai trò là lực lượng "mở đường", chuẩn bị thật tốt về mặt tư tưởng, tạo nền tảng nhận thức chung và sự đồng thuận trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Đó là tiền đề quan trọng để khơi dậy khát vọng phát triển một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng; thúc đẩy các đột phá chiến lược, cải cách thể chế, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, ngày 11/6/2025.
Trải qua 95 năm hình thành và phát triển, ngành Tuyên giáo đã khẳng định vị thế đặc biệt, là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, lý luận của Đảng. Từ những hạt giống lý tưởng đầu tiên được gieo trong phong trào cách mạng, đến đội ngũ vững vàng, chuyên nghiệp hiện nay, tuyên giáo luôn là “ngọn đèn soi đường”, góp phần tạo nên sức mạnh tinh thần, ý chí chính trị trong mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Phát huy truyền thống vẻ vang, công tác tuyên giáo sẽ tiếp tục khẳng định vai trò là trụ cột trong công tác xây dựng Đảng, góp phần củng cố hệ thống chính trị vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của toàn Đảng và thắp sáng niềm tin, khát vọng phát triển đất nước trong lòng mỗi người dân.
