Án Tây-Luật Ta: Thảm kịch xả súng ở Texas

Án Tây:

Cơn ác mộng của trường tiểu học Robb

Theo Đài CNN, Sở An toàn công cộng (DPS) bang Texas đã cập nhật số người chết trong vụ xả súng đẫm máu mới nhất của nước Mỹ, theo đó có 19 học sinh và 2 người lớn thiệt mạng. Nghi phạm xả súng bị lực lượng hành pháp bắn hạ.

Giới chức Texas cho biết nghi phạm Salvador Ramos, 18 tuổi, bắn bà của mình trước khi thảm sát tại trường Robb. Theo CNN, bà của Ramos được đưa đến bệnh viện trong tình trạng nguy kịch.

Theo Hãng tin Reuters, Bệnh viện Đại học tại Tp.San Antonio, bang Texas cho biết họ tiếp nhận 2 bệnh nhân từ vụ xả súng tại Uvalde, là 1 phụ nữ 66 tuổi và 1 bé gái 10 tuổi. Cả hai đều trong tình trạng nguy kịch.

Trong khi đó, Bệnh viện Uvalde Memorial cho biết họ đang cấp cứu 15 học sinh của trường Robb, với 2 học sinh được chuyển đến San Antonio để được săn sóc thêm. Hiện vẫn chưa rõ liệu tất cả số học sinh này đều sống sót hay không. Bệnh viện này cũng tiếp nhận 1 nạn nhân 45 tuổi bị trúng đạn.

Theo thông tin và hình ảnh đăng gần đây trên trang Facebook của trường Robb, học sinh của trường, từ 7 đến 10 tuổi, vừa thăm sở thú và tham gia một chương trình đố vui có thưởng. Theo lịch của trường, ngày 24/5 là ngày trao thưởng, và học sinh được yêu cầu mặc đẹp đến trường.

Tuy nhiên vào 11h43 trưa 24/5, một bài đăng đã xuất hiện trên Facebook của trường Robb với nội dung "Xin lưu ý rằng tại thời điểm này trường tiểu học Robb đang trong tình trạng phong tỏa do có nổ súng trong khu vực. Học sinh và nhân viên an toàn bên trong trường".

Trường Robb yêu cầu phụ huynh không đón con để trường kiểm đếm toàn bộ 570 học sinh từ lớp 2 đến lớp 4 của trường. Theo thông báo sau đó của giới chức bang Texas,  con số lại rất tàn khốc, khi có đến 19 em học sinh thiệt mạng.

Luật Ta:

Phải điều tra xem có đồng phạm hay không?

Theo thông tin mà cảnh sát Mỹ đưa ra thì nghi phạm Salvador Ramos, 18 tuổi, đã bị bắn hạ ngay sau khi vụ xả súng xảy ra. Tuy nghi phạm đã chết nhưng cảnh sát vẫn phải tiếp tục điều tra xem có đồng phạm hay không, động cơ gây án là gì…

Được biết trước khi gây ra vụ thảm án ở trường tiểu học, nghi phạm đã bắn bà của mình nguy kịch.

Chiếu theo pháp luật hình sự Việt Nam, hành vi của nghi phạm có đầy đủ dấu hiệu của tội Giết người, quy định tại Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) với những tình tiết tăng nặng định khung như: Giết 02 người trở lên; Giết người dưới 16 tuổi; Giết ông, bà; Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người…

Chỉ cần có 1 tình tiết tăng nặng định khung, nghi phạm đã phải đối diện với mức án từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân đến tử hình.

Ngoài hành vi giết nhiều người, nghi phạm còn bị xem xét xử lý hành vi tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng.

Khoản 2 Điều 3 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi, bổ sung năm 2019) của nước CHXHCN Việt Nam quy định các loại súng cầm tay như súng ngắn, súng trường, súng tiểu liên… đều là vũ khí quân dụng. Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm cá nhân sở hữu vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, trừ vũ khí thô sơ là hiện vật để trưng bày, triển lãm, đồ gia bảo.

Do đó, hành vi sử dụng vũ khí quân dụng của Salvador Ramos sẽ bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng theo Điều 304 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Ở đây, cần phải làm rõ nghi phạm đã đủ 18 tuổi hay chưa? Nếu dưới 18 tuổi thì theo nguyên tắc việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi và chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội (khoản 1 Điều 91 Bộ luật Hình sự 2015).  Để bảo đảm việc giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, chứ không nhằm trừng trị, pháp luật Việt Nam quy định nguyên tắc không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Vì vậy, nếu còn sống và đã đủ 18 tuổi, nghi phạm Salvador Ramos sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội Giết người, Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng và phải đối diện với mức phạt cao nhất: Tử hình.

Trong quá trình điều tra, nếu có cơ sở khẳng định Salvador Ramos là nghi phạm duy nhất trong vụ xả súng tại trường tiểu học Robb thì theo quy định tại Điều 230 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 trong trường hợp này, cơ quan điều tra phải ra quyết định đình chỉ điều tra đối với nghi phạm đó.

Về trách nhiệm dân sự, theo quy định tại Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015, nếu hành vi phạm tội của nghi phạm đã chết gây thiệt hại cho người khác thì phải bồi thường thiệt hại đó theo quy định của pháp luật hoặc theo thỏa thuận các bên. Những người thừa kế của nghi phạm đã chết sẽ được xác định là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Trách nhiệm của những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan này được xác định như sau: Nếu nghi phạm để lại di sản thì di sản này sẽ được dùng để thực hiện nghĩa vụ bồi thường cho người bị thiệt hại. Những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có trách nhiệm phối hợp giải quyết.

Nếu nghi phạm để lại di sản trong đó có phần của những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (như tài sản chung vợ chồng, tài sản chung với người khác) thì cơ quan tố tụng phải xác định phần tài sản của người chết là bao nhiêu thì phần đó là di sản và phải dùng để thực hiện nghĩa vụ của nghi phạm đối với thiệt hại. Sau đó, nếu còn dư thì sẽ chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất như cha mẹ, vợ con.

Lưu ý, nếu nghi phạm không có hoặc không còn tài sản thì người bị thiệt hại không có căn cứ để yêu cầu bồi thường thiệt hại. Người thân của người này không có nghĩa vụ phải bồi thường thay, trừ khi họ tự nguyện bồi thường thay người đã chết.

Ánh Dương (thực hiện)