Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) với du lịch cộng đồng của Bắc Giang, tạo nên hướng đi bền vững và khác biệt. Mục tiêu cốt lõi không chỉ là nâng cao giá trị nông sản mà còn khai thác tiềm năng văn hóa bản địa, biến chúng thành sản phẩm du lịch độc đáo, mang lại lợi ích kép cho cộng đồng và bảo tồn di sản.
Tính đến tháng 5/2025, Bắc Giang tự hào với 419 sản phẩm OCOP được công nhận, bao gồm 01 sản phẩm 5 sao cấp quốc gia, 21 sản phẩm 4 sao và 397 sản phẩm 3 sao. Đặc biệt, tỉnh đã công nhận 04 sản phẩm OCOP du lịch 3 sao là sản phẩm du lịch sinh thái, văn hóa Bản Ven của Hợp tác xã (HTX) Thân Trường, huyện Yên Thế; Điểm du lịch sinh thái Bầu Tiên, HTX Du lịch Đồng Dao và Điểm du lịch làng văn hóa Đông Bắc, HTX Dịch vụ du lịch văn hóa Đông Bắc (Lục Ngạn). Điều này khẳng định vị thế của Bắc Giang là một trong những tỉnh dẫn đầu về sản phẩm OCOP du lịch ở khu vực miền núi phía Bắc và cả nước. Các sản phẩm đặc trưng như vải thiều, gà đồi Yên Thế, mật ong rừng Sơn Động và đã tạo dựng thương hiệu cho địa phương trên bản đồ OCOP quốc gia.
Điểm du lịch sinh thái Bầu Tiên - sản phẩm OCOP du lịch 3 sao
Nổi bật trong mô hình phát triển du lịch cộng đồng là Điểm du lịch sinh thái Bầu Tiên của HTX Du lịch Đồng Dao tại Lục Ngạn. Tọa lạc tại thôn Đồng Dao, xã Quý Sơn, Bầu Tiên sở hữu vị trí chiến lược, cách Hà Nội 85km và thành phố Bắc Giang 45km. Đặc biệt, khu vực này nằm gần dự án Khuôn Thần của Tập đoàn FLC và giáp ranh 4 xã có nhiều đặc sản và di sản văn hóa phong phú: Kiên Lao (dân ca Sán Chí, du lịch Khuôn Thần), Kiên Thành (rượu Kiên Thành, lợn quay Kiên Thành), Quý Sơn (vựa trái cây, hát Then, hồ Lăng Thum) và Trù Hựu (hồ Bầu Lầy).
HTX Du lịch Đồng Dao đặt mục tiêu phát triển Bầu Tiên theo mô hình du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng. Với diện tích hơn 100 ha, bao gồm gần 20 ha đất và hơn 80 ha mặt nước hồ Bầu Lầy, Bầu Tiên có địa hình đa dạng với đồi, hồ, ao sen và các vườn cây ăn trái quanh năm như vải, bưởi, cam, nhãn, mít, hồng. HTX đi đầu trong việc kết hợp sản phẩm OCOP với du lịch. Mỗi mùa vải thiều, mùa cam bưởi, du khách từ khắp nơi đều đổ về đây không chỉ để tham quan các vườn vải, mà còn tham gia vào các hoạt động như hái vải, cam, thưởng thức các món ăn từ vải và tìm hiểu quy trình sản xuất vải thiều đặc sản của địa phương. Điều này không chỉ mang lại lợi nhuận cho người trồng vải mà còn giúp phát triển hệ sinh thái du lịch cộng đồng, bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Nhà sàn cộng đồng tại điểm du lịch sinh thái Bầu Tiên.
Hợp tác xã Du lịch Đồng Dao cũng đã xây dựng khu trải nghiệm cho học sinh, sinh viên ngay trong lòng Điểm du lịch sinh thái Bầu Tiên. Các hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tổ chức dưới nhiều hình thức như sân bóng, sân cầu lông, bóng bàn, trò chơi dân gian, diễn đàn, sân khấu tương tác, và các hoạt động thực tế như bắt cá, đua thuyền, trồng cây, thu hoạch nông sản. Những hoạt động này giúp học sinh hình thành và phát triển phẩm chất, nhân cách, năng lực, tâm lý xã hội, tích lũy kinh nghiệm và phát huy sáng tạo để áp dụng vào thực tế cuộc sống hàng ngày. Hoạt động trải nghiệm còn giúp học sinh khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử đúng đắn, đồng thời bồi dưỡng tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội nguồn và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam trong một thế giới hội nhập.
Hoạt động trải nghiệm đua thuyền
Để thúc đẩy sự kết hợp giữa sản phẩm OCOP và du lịch cộng đồng, tỉnh Bắc Giang đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ đa dạng. Các chiến lược quan trọng bao gồm đầu tư vào hạ tầng giao thông, phát triển các khu du lịch sinh thái, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch và đào tạo nguồn nhân lực. Đồng thời, tỉnh cũng tích cực kết nối với các doanh nghiệp lữ hành, các tổ chức xúc tiến du lịch trong và ngoài nước để đưa sản phẩm OCOP đến gần hơn với du khách. Các cuộc thi và lễ hội, như Lễ hội hoa quả, đã được tổ chức để quảng bá sản phẩm OCOP, thu hút hàng nghìn lượt khách tham quan và mua sắm, góp phần thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm địa phương.
Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, việc kết hợp giữa OCOP và du lịch cộng đồng tại Bắc Giang vẫn đối mặt với một số thách thức như hạ tầng giao thông chưa hoàn thiện, thiếu dịch vụ chuyên nghiệp ở một số khu du lịch và công tác quảng bá chưa đủ mạnh mẽ. Để phát triển bền vững, Bắc Giang cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm OCOP gắn với du lịch, đồng thời tăng cường kết nối với các đối tác trong ngành du lịch.
Việc gắn kết sản phẩm OCOP với phát triển du lịch cộng đồng tại Bắc Giang, với điểm nhấn là Khu du lịch sinh thái Bầu Tiên, là một hướng đi đúng đắn, không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa địa phương. Hướng đi này giúp phát triển bền vững cho cộng đồng nông thôn, nâng cao chất lượng sống và tạo ra cơ hội việc làm cho người dân. Trong tương lai, Bắc Giang hứa hẹn sẽ tiếp tục là điểm sáng trong việc phát triển kinh tế địa phương thông qua sự kết hợp độc đáo giữa sản phẩm OCOP và du lịch cộng đồng.
Hà Anh
