Tập trung xây dựng vùng nguyên liệu và tổ chức sản xuất
Sau bốn năm triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” OCOP, các địa phương doanh nghiệp, hợp tác xã…trong tỉnh đã tham gia, hưởng ứng nhiệt tình chương trình OCOP. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Ninh, đến nay toàn tỉnh đã có 146 sản phẩm của 60 chủ thể đăng ký tham gia Chương trình OCOP, đã công nhận được 75 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên. Sản phẩm đạt 3 sao chiếm tỷ lệ 30,7%; sản phẩm đạt 4 sao chiếm 69,3%. Trong đó có 49 sản phẩm thuộc nhóm thực phẩm chiếm 69,3 %. Huyện Lương Tài là đơn vị có nhiều sản phẩm được công nhận Ocop với 14 sản phẩm.
Các sản phẩm sau khi được công nhận đều mở rộng thị trường, phát triển hệ thống mạng lưới tiêu thụ, nâng cao giá trị gia tăng và thu nhập của các cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh. Tiêu biểu như: Nem 99 Kinh Bắc của Công ty TNHH Thương mại và chế biến thực phẩm nem 99 Kinh Bắc phát triển thêm 35 đại lý, cửa hàng bán sản phẩm; rượu thượng hạng KinhBac của HTX Nông nghiệp sạch Việt Nam phát triển thêm 100 đại lý cửa hàng bán sản phẩm; Đặc biệt Mắm tép chưng thịt của công ty TNHH PTK 79 đã ký được hợp đồng xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc và một số nước trong khu vực.
Nhằm phát huy cao hơn nữa hiệu quả của chương trình này, nâng cao giá trị và phát triển bền vững sản phẩm OCOP, tỉnh chỉ đạo các ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp phối hợp, trong đó vấn đề xây dựng vùng nguyên liệu và phát triển các tổ chức sản xuất được xem là giải pháp trọng tâm.
Về giải pháp xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu sản phẩm OCOP, trên cơ sở các quy hoạch chung tỉnh Bắc Ninh, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của tỉnh và các huyện giai đoạn 2021-2025 được phê duyệt ưu tiên đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tăng cường liên kết vùng, tích tụ ruộng đất mở rộng diện tích các vùng nguyên liệu sản xuất sản phẩm theo lợi thế, thổ nhưỡng, tập quán canh tác của từng đại phương. Trọng tâm là các vùng như: Khoai tây Quế Võ; cà rốt Gia Bình, Lương Tài; vùng trồng chuối Hán Quảng, Cảnh Hưng; vùng cây dược liệu tại Gia Bình, Lương Tài …).
Đặc biệt chú trọng các vùng nguyên liệu sản xuất theo hướng an toàn sinh học, sản xuất hữu cơ…Từ đó mời gọi, thu hút các doanh nghiệp tham gia vào quá trình sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm OCOP để xây dựng các chuỗi giá trị trong nông nghiệp. Khi đã củng cố được các vùng nguyên liệu, để khai thác tối đa nguồn lực đất đai, kinh nghiệm sản xuất, cần phải xây dựng được các hình thức tổ chức phù hợp để điều hành hoạt động bài bản. Theo đó, sẽ tập trung hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương, đơn vị chuyển đổi loại hình hoạt động của các cơ sở sản xuất sản phẩm OCOP từ cá nhân, gia đình, tổ hợp tác, sang thành lập doanh nghiệp, HTX.
Cùng đó, tỉnh sẽ đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện các chuỗi liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường; tăng cường tập huấn, tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ hoàn thiện sản phẩm về bao bì, tem nhãn, thương hiệu, hồ sơ sản phẩm cho các chủ thể có sản phẩm OCOP đã được công nhận từ 3 sao trở lên; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP; phối hợp đưa các sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử. Mặt khác, tỉnh sẽ vận dụng linh hoạt các chính sách để tiếp tục hỗ trợ các chủ thể nhằm hoàn thiện sản phẩm như: hỗ trợ hạ tầng, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, thiết kế bao bì, in tem truy xuất nguồn gốc, kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm
Chương trình OCOP là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị. Xác định mục tiêu đến năm 2025, toàn tỉnh có khoảng 50 doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia Chương trình OCOP, tối thiểu 150 sản phẩm được đánh giá, phân hạng và công nhận sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có ít nhất 05 sản phẩm đạt 5 sao; triển khai khoảng 02 mô hình làng văn hoá du lịch; xây dựng 01 Trung tâm giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP cấp tỉnh; đồng thời phấn đấu có tối thiểu một sản phẩm dịch vụ du lịch nông thôn nhằm thu hút khách du lịch và quảng bá hoạt động du lịch của tỉnh.
Chuyển đổi số để “chắp cách” cho sản phẩm OCOP bay xa
Tỉnh Bắc Ninh cũng đã áp dụng công nghệ, chuyển đổi số trong triển khai Chương trình OCOP. Phối hợp xúc tiến các sản phẩm OCOP vào các trung tâm, siêu thị lớn trong và ngoài tỉnh. Sử dụng các sàn thương mại điện tử như voso.vn và postmart.vn, các kênh bán hàng trực tuyến (online), bán hàng tương tác trực tiếp (livestream)…quảng bá, tiêu thụ sản phẩm. Hiện nay, áp dụng chuyển đổi số trong thực hiện chương trình OCOP ở Bắc Ninh đang được thực hiện rất tốt, nhất là khâu bán hàng. Hầu hết các chủ thể rất năng động, họ tìm hiểu, nghiên cứu, tham gia nhiều kênh tiêu thụ khác nhau từ hệ thống siêu thị, điểm bán hàng của tỉnh cũng như qua sàn thương mại điện tử hoặc mạng xã hội. Các sản phẩm được bán ổn định trong các siêu thị lớn của tỉnh là Rượu thượng hạng KingBac, Mắm tép trưng thịt PTK, Nem 99 Kinh Bắc, Bún phở Khương Huy…
Lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh thăm gian hàng tại Hội nghị sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu nông thôn tỉnh Bắc Ninh
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong thông tin tuyên truyền về Chương trình OCOP; xây dựng phần mềm quản lý thực hiện chương trình OCOP có các tính năng về quản lý dữ liệu sản phẩm OCOP, số hóa quá trình tiếp nhận hồ sơ, quy trình chấm điểm, phân hạng sản phẩm, kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP với các sàn thương mại điện tử, tiếp nhận phản hồi sản phẩm OCOP từ khách hàng tới chủ thể và cơ quan quản lý Chương trình OCOP cấp tỉnh.
Cùng với các giải pháp trên, khuyến khích các hoạt động nghiên cứu chuyển giao công nghệ vào trong quy trình sản xuất, chế biến, bảo quản sản phẩm OCOP. Nâng cao chất lượng, năng lực sản xuất của cơ sở đáp ứng nhu cầu phát triển của thị trường bằng việc áp dụng các tiêu chuẩn cơ sở, hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm, nhằm phát triển bền vững sản phẩm OCOP.
Bắc Ninh phấn đấu giai đoạn 2022 - 2025, được công nhận ít nhất 200 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, có từ 2 sản phẩm trở lên đạt 5 sao; có 20% chủ thể OCOP trở lên là HTX và 30% chủ thể là các doanh nghiệp; ít nhất có 40% chủ thể OCOP tham gia vào các kênh bán hàng hiện đại (hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi; sàn giao dịch thương mại điện tử…)
OCOP đang tiếp tục góp phần tạo sức bật cho nông nghiệp, nông thôn của tỉnh Bắc Ninh. Sau khi được công nhận đạt chuẩn OCOP, một số sản phẩm đặc trưng của tỉnh đang từng bước thâm nhập các thị trường lớn, giá trị sản phẩm và doanh thu của các chủ thể kinh tế tăng lên, góp phần quan trọng trong việc quảng bá thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Tuy nhiên, bên cạnh các chính sách hỗ trợ của tỉnh để xây dựng vùng nguyên liệu hàng hóa tập trung quy mô lớn và ổn định, các chủ thể cần phải nâng cao năng lực về tài chính, hệ thống kho bãi, dây chuyền sản xuất, chế biến… và chủ động được đầu ra của sản phẩm khi mở rộng vùng nguyên liệu để phát huy được hết tiềm năng, lợi thế của mình, phát triển sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, có khả năng cạnh tranh trên thị trường, từng bước tiến tới xuất khẩu./.
Hà Anh
