Bấy lâu nay, người ta vẫn ca tụng tình yêu cao cả của nàng tiên cá. Linh hồn và dáng vẻ mê hoặc của nàng đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho những người làm nghệ thuật.
Cũng bởi các tác phẩm nghệ thuật này, mà hình ảnh nàng tiên cá càng gắn chặt với ý niệm về sự hi sinh, lòng dũng cảm trong tình yêu. Nỗi đau đẹp đẽ nhen lên từ tất cả những gì nàng cho đi và nhận lại đã trở thành tia sáng ám ảnh bao thiếu nữ đang ấp ôm mộng mơ về một mối tình bị ngăn cấm, bị nguyền rủa, bị gièm pha... Từ hệ quy chiếu méo mó ấy, họ cho rằng yêu tới mức chết đi sống lại, thịt nát xương tan vẫn âm thầm chịu đựng mới gọi là Yêu.
Dù rằng, thứ tình yêu nghiệt ngã đó chưa thể vượt qua một vài "điều kiện".
"Nàng lên tới mặt biển thì mặt trời lặn, mây còn ánh màu da cam, và trên bầu trời rực lửa, sao hôm đã lấp lánh sáng ngời. Không khí êm đềm, mát mẻ, mặt biển phẳng như gương. Gió lặng. Một con thuyền có ba cột buồm đứng im phăng phắc, chỉ trương một cánh buồm. Thủy thủ đang nghỉ ngơi. Tiếng đàn, tiếng hát vọng ra và đến đêm, hàng ngàn ngọn đèn lồng thắp sáng trưng.
Quốc kỳ của tất cả các nước giăng lên trên thuyền và tung bay trước gió. Nàng tiên cá bơi đến gần các cửa sổ ở mạn thuyền, và mỗi lần sóng nâng nàng lên, nàng nhìn được vào cả bên trong thuyền. Trong ấy có rất nhiều người ăn mặc sang trọng, người mặc đẹp nhất là một Hoàng tử chạc mười sáu tuổi. Hôm nay chính là ngày hội mừng sinh nhật hoàng tử. Thủy thủ nhảy múa trên thuyền và khi Hoàng tử bước ra, hàng trăm pháo hoa bay vụt lên không trung.
Pháo hoa rực sáng như ban ngày làm nàng tiên cá sợ hãi lặn xuống nước. Nàng lại nhô đầu lên và tưởng chừng như tất cả các sao trên trời rơi xuống đầu nàng. Chưa bao giờ nàng được xem đốt pháo hoa. Có bông đỏ rực như mặt trời vừa quay tít vừa rít lên, có bông bay vút lên bầu trời xanh và tất cả phản chiếu xuống mặt biển trong vắt. Trên thuyền sáng rực, nhìn rõ từng vật, nhìn người lại càng rõ hơn. Hoàng tử mới đẹp làm sao! Chàng tươi cười thân mật nắm tay mọi người, giữa tiếng nhạc vang lừng trong màn đêm lặng lẽ."
"Hoàng tử mới đẹp làm sao!" - Khi tiếng nói nội tâm xuất hiện, nàng tiên cá hẳn cũng nghe rõ tiếng trái tim đập rộn ràng nơi ngực trái. Vào khoảnh khắc đó, mùi vị ngọt ngào bay bổng khắp không trung, thời gian như lắng đọng, người trúng tiếng sét ái tình cảm thấy như mình vừa trực tiếp quan sát một bức ảnh được chụp ở chế độ 360 độ, tức Virtual Reality - ảnh toàn cảnh thực tế ảo; dĩ nhiên, trọng tâm bức ảnh chính là gương mặt sáng bừng của đối phương.
Hình như, tất thảy tình yêu sét đánh hay "yêu ngay từ cái nhìn đầu tiên" trên đời này đều chớm nở trong khung cảnh lãng mạn, đậm chất thơ ca như thế.
Liệu nàng tiên cá có rơi vào lưới tình khi hoàng tử không phải là người mặc đẹp nhất trên thuyền; khi người mặc đẹp nhất trên thuyền là một ông lão 61 tuổi hay đơn giản hơn, khi chàng trai 16 tuổi đầy sức hút kia không phải là hoàng tử? Nàng đẹp và xuất thân danh giá, tại sao nàng không được quyền đòi hỏi nhiều hơn?
Kỳ thực, bi kịch sau cùng xảy đến bởi nàng tự vẽ ra thứ hạnh phúc mà nàng nghĩ mình sẽ đoạt được trong tâm tưởng rồi sống chết hi sinh vì "tương lai màu hồng" đó. Nói cách khác, kết cục đau lòng (với độc giả) là do nàng tự chuốc lấy, là số chấm tròn cuối cùng hiện trên mặt viên xúc xắc mà nàng tự gieo.
Nàng lẽ ra nên bị chỉ trích vì sự ích kỉ của mình. Nàng tan biến như khói sương nhưng vẫn có thể âm thầm chứng kiến phản ứng của hoàng tử và công chúa trước sự ra đi đột ngột của nàng.
Nàng nắm rõ quá khứ và hiện tại, nàng biết rõ cái giá phải trả cho điều kì diệu, cho ước vọng cháy bỏng nhất trong cuộc đời nàng. Trái lại, sự xuất hiện và biến mất của nàng mãi là một ẩn số với những người xung quanh. Hoàng tử và công chúa cũng có trái tim, chẳng lẽ họ không lo lắng và đau buồn khi người bạn yêu quý bỗng dưng mất tích? Và hoàng tử, liệu có công bằng với chàng không khi ta ép buộc chàng phải nhận ra và yêu người đầu tiên cứu chàng?
Sự hi sinh không được đáp trả của nàng tiên cá làm tôi nhớ đến một câu thoại trong phim Trùng Khánh Sâm Lâm (Chungking Express) của đạo diễn Vương Gia Vệ: “Biết một người không có nghĩa là chúng ta có khả năng lấy được tình yêu từ anh ta. Con người luôn thay đổi. Hôm nay anh ta thích dứa. Ngày mai có thể anh ta sẽ thích thứ khác.”
Nhiều người cho rằng, việc nàng tiên cá cuối cùng cũng có được một linh hồn của riêng nàng là một kết thúc có hậu, là niềm an ủi cho những mối tình đơn phương. Nhưng linh hồn bất diệt để làm gì? Khi trái tim nàng đã tan vỡ và nàng mãi mãi không thể quên được quá khứ rỉ máu?
Nàng tiên cá là nữ chính trong tấn bi kịch của cuộc đời mình. Nhưng ở đời thực, nàng vĩnh viễn chỉ là nhân vật phụ, có muốn cũng không thể thay đổi cốt truyện, có thương yêu cũng đành chôn sâu chồng chất, có mộng mơ cũng phải đứng bên lề khúc hoan ca.
Nàng chết đi, tan thành bọt biển, và để lại một bài học xương máu: Đừng bao giờ coi tình yêu là tất cả, đừng vì một người mà đánh đổi tương lai.
Do dự giết chết tình yêu, còn hi sinh và đánh đổi biến tình yêu thành lòng thương hại.
Khi yêu, dũng cảm là điều cần thiết nhưng trước tiên, bạn cần biết gửi gắm trái tim cho đúng người!
Trương Ngân Hà/NĐT
