Theo Forbes ngày 31/7, Phó giám đốc trung tâm Hòa giải các bên đối lập của Nga ở Syria, Chuẩn đô đốc Vadim Kulit, đã có tuyên bố gây chú ý.
Hôm 19/7, 4 máy bay chiến đấu F-16 của Israel bắn 8 tên lửa dẫn đường vào các mục tiêu ở tỉnh Aleppo của Syria. Theo ông Kulit, các tên lửa phòng không Pantsir và Buk-M2 do Nga chế tạo đã đánh chặn được 7 tên lửa trong số đó .
Ngày 22/7, hai chiếc F-16 đã bắn 4 tên lửa dẫn đường từ không phận Lebanon vào các mục tiêu ở tỉnh Homs của Syria. Trong sự việc này, ông Kulit tuyên bố rằng lực lượng phòng không của Syria đã thành công 100% trong việc đánh chặn. “Tất cả bốn tên lửa đã bị phòng không Syria, sử dụng các hệ thống Buk-2ME do Nga sản xuất phá hủy”, ông Kulit nói .
Syria luôn tuyên bố sau các cuộc tấn công như vậy của Israel rằng hệ thống phòng không của họ đã bắn hạ thành công tên lửa của đối phương. Dẫu vậy, Nga hiếm khi ủng hộ những tuyên bố như vậy. Chẳng hạn, vào đầu tháng 6, Syria cho biết hệ thống phòng không của họ đã đánh chặn tên lửa của Israel ở Damascus. Không giống như hai vụ việc hồi tháng Bảy, Nga không đưa ra bình luận gì.
Hồi tháng 4/2018, sau khi Mỹ, Anh và Pháp phóng tên lửa hành trình vào Syria để trả đũa cho cáo buộc Syria tổ chức tấn công bằng vũ khí hóa học, Nga không khẳng định lực lượng phòng không của Syria đã bắn hạ 71 trong số 103 tên lửa đó. Tuy nhiên, Moscow chỉ nói rằng các cố vấn của họ đã dành 18 tháng trước đó để giúp Syria xây dựng lại hệ thống phòng không.
Nga đã cung cấp cho Syria lượng lớn vũ khí để diệt trừ khủng bố. Ảnh minh họa
Những tuyên bố của ông Kulit dường như cho thấy một sự thay đổi trong chính sách của Nga đối với các cuộc không kích của Israel, hoặc ít nhất là một biểu hiện cho thấy Moscow ngày càng không tán thành các cuộc tấn công của Israel.
Tờ báo Asharq Al-Awsat có trụ sở tại London trích dẫn một "nguồn thạo tin của Nga" cho hay điều này "liên quan trực tiếp đến các cuộc đàm phán" giữa Nga và Mỹ. Theo nguồn tin, Mỹ đã thổ lộ với Nga rằng họ “không hoan nghênh các cuộc không kích liên tục của Israel” vào Syria.
Nguồn tin cũng tuyên bố rằng Nga đã "tăng cường" hệ thống phòng không của Syria và cung cấp thiết bị mới cho Damascus, mặc dù họ không đưa ra bất kỳ chi tiết hoặc bằng chứng cụ thể nào.
Bài báo của Al-Awsat cho biết: “Những diễn biến gần đây phản ánh sự thay đổi trong cách Moscow giải quyết với các cuộc tấn công của Israel và cho thấy Moscow đã “hết kiên nhẫn” vì Tel Aviv tiếp tục phớt lờ lời kêu gọi của Nga trong việc triển khai các quy tắc rõ ràng.
Sau khi Nga can thiệp quân sự vào cuộc xung đột Syria vào năm 2015, Israel đã nhanh chóng thiết lập quan hệ gần gũi cùng Nga. Không quân Israel đã thực hiện hàng trăm cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu liên quan đến Iran ở Syria kể từ năm 2013 và nhiều lần tái khẳng định quyết tâm ngăn chặn Tehran hoặc lực lượng dân quân của Iran thiết lập chỗ đứng ở Syria.
Israel không đề xuất với Nga trước khi thực hiện các cuộc tấn công và thường không thông báo trước về thời gian và địa điểm mà quân đội này tấn công. Vào tháng 9/2018, một tên lửa phòng không S-200 của Syria đã được phóng để đáp trả một cuộc tấn công của Israel nhằm vào các mục tiêu ở tỉnh ven biển phía tây Latakia và không máy tên lửa đã bắn trúng một máy bay Il-20 của Nga, khiến tất cả 15 người trên máy bay thiệt mạng. Nga đổ lỗi cho Israel về vụ việc, đồng thời tuyên bố Israel chỉ cảnh báo với Nga một phút trước khi tiến hành cuộc tấn công. Vài tháng sau, Moscow cũng “hạ gục” máy bay Israel vì tổ chức các cuộc tấn công “khiêu khích”.
Nhưng ngay cả trong giai đoạn căng thẳng đáng chú ý đó, Nga không có dấu hiệu thực sự nào cho thấy họ sẽ ngăn chặn các cuộc không kích của Israel vào Syria cũng như cung cấp cho quân đội Syria các loại hệ thống tiên tiến mà Damascus cần để chống lại các cuộc không kích và tên lửa của Israel.
Để đối phó với sự cố tháng 9/2018, Nga đã kịp thời vận chuyển tên lửa phòng không tầm cao S-300 cho Syria. S-300 tiên tiến và có khả năng gây sát thương hơn bất kỳ hệ thống phòng không nào khác trong kho vũ khí của Syria. Tuy nhiên, những chiếc S-300 này được chính người Nga vận hành.
Và ngay cả khi Nga gần đây đã nâng cấp các tên lửa Pantsir và Buk của Syria sau khi kết luận rằng Syria sẽ hoặc có thể chỉ sử dụng chúng để nhắm vào các tên lửa Israel đang bay tới chứ không phải máy bay phản lực. Nhưng các máy bay chiến đấu của Israel vẫn phóng tên lửa vào Syria từ phía không phận của Lebanon.
Nếu Moscow cung cấp cho Damascus hệ thống phòng không tiên tiến hơn, danh tiếng của những hệ thống mà Nga muốn xuất khẩu sang nhiều nước hơn có thể bị suy giảm nghiêm trọng nếu chúng bị phá hủy trong một cuộc đụng độ giữa Israel và Syria. Chỉ tính riêng từ năm 2018 đến năm 2020, Israel đã phá hủy một phần ba lực lượng phòng không của Syria.
Năm ngoái, máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ đã phá hủy các tổ hợp Pantsir-S1 do Nga chế tạo ở Libya và các loại đạn dược nhỏ của Azerbaijan cũng đã phá hủy các tổ hợp S-300 của Armenia trong cuộc chiến Nagorno-Karabakh. Moscow chắc chắn không muốn chứng kiến những hệ thống tên lửa hiện đại hơn của mình bị phá hủy trên chiến trường Syria.
Một nhà báo Israel suy đoán rằng vì những lý do tương tự, Moscow đang lưỡng lự trong việc cho phép Syria sử dụng S-300.
Những tuyên bố gần đây của ông Kulit không có nghĩa là Nga đang tích cực giúp Syria ngăn chặn các cuộc tấn công bằng tên lửa của Israel. Chúng cũng có thể đơn giản chỉ là cách Moscow báo hiệu với các Chính phủ mới ở của Israel và Mỹ rằng Moscow muốn đàm phán cụ thể hơn để giải trừ những khúc mắc với quân đội Israel ở Syria.
