Bầu không khí rất khác khi ông Zelensky gặp lại ông Trump ở Nhà Trắng

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và 7 nhà lãnh đạo châu Âu khác đã có chuyến thăm chớp nhoáng tới Nhà Trắng hôm 18/8, chỉ 2 ngày sau Hội nghị Thượng đỉnh Alaska giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Đầu tiên, ông Trump đã có cuộc gặp song phương với ông Zelensky trong khoảng một giờ để thảo luận về con đường chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Ông Trump và ông Zelensky đều tỏ ra lạc quan về cuộc gặp, với bầu không khí rất khác so với cuộc gặp tại Phòng Bầu dục hồi tháng 2. Lần này, hai bên trao nhau những nụ cười, và ông Zelensky cảm ơn Tổng thống Mỹ vì "những nỗ lực cá nhân" của ông để chấm dứt cuộc xung đột này.

Sau đó, cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky được mở rộng với sự tham gia của một phái đoàn gồm các nhà lãnh đạo hàng đầu châu Âu, bao gồm Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thư ký NATO Mark Rutte,.

Các quan chức châu Âu đã nhanh chóng đến Mỹ để ủng hộ nhà lãnh đạo Ukraine, nhấn mạnh sự cần thiết phải có các đảm bảo an ninh trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào với Nga.

Ông Trump cho biết trên mạng xã hội sau đó rằng ông đã bắt đầu sắp xếp một cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelensky.

Tổng thống Mỹ cho biết, sau cuộc gặp song phương đó, ông sẽ làm việc về một cuộc gặp ba bên. "Tôi nghĩ vấn đề sẽ là khi nào", ông Trump nói, "chứ không phải có hay không".

Tại một cuộc họp báo, Tổng thống Ukraine cho biết ông đã sẵn sàng cho "bất kỳ hình thức nào" của một cuộc gặp với Tổng thống Nga.

Ông Zelensky cho biết cuộc hội đàm hôm 18/8 bao gồm kế hoạch Ukraine mua 90 tỷ USD vũ khí của Mỹ thông qua nguồn tài trợ của châu Âu, như một phần trong các đảm bảo an ninh cho đất nước ông.

Một phần khác của các đảm bảo này sẽ liên quan đến việc Ukraine sản xuất máy bay không người lái (UAV/drone), một phần trong số đó sẽ được Mỹ mua. Vấn đề này vẫn đang được thảo luận và chưa có thỏa thuận chính thức nào được đạt được.

Thỏa thuận này sẽ được chính thức hóa trong tuần tới hoặc 10 ngày tới, ông Zelensky cho biết.

Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết, ông đã có một cuộc thảo luận dài với Tổng thống Mỹ về một bản đồ được trưng bày tại Phòng Bầu dục thể hiện các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát ở Ukraine.

Tuy nhiên, việc vẽ lại lãnh thổ Ukraine đã không được thảo luận, Tổng thư ký NATO cho biết, vì các nhà lãnh đạo cho biết họ đã đồng ý rằng đây là vấn đề để ông Zelensky thảo luận tại một cuộc họp ba bên tiềm năng có sự tham gia của Nga.

Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb nói với CNN rằng các nhà lãnh đạo châu Âu đã "phối hợp" quyết định để ông Trump gọi điện cho ông Putin để thông báo cho nhà lãnh đạo Nga về những gì đã được quyết định trong cuộc họp tại Nhà Trắng.

Hôm 18/8, Tổng thống Trump cũng cho biết Mỹ sẽ tham gia hỗ trợ an ninh cho Ukraine nhưng không nêu rõ điều đó sẽ như thế nào hoặc đưa ra bất kỳ chi tiết cụ thể nào. "Chúng tôi sẽ cung cấp cho họ sự bảo vệ rất tốt, an ninh rất tốt", ông Trump nói.

Sau đó, nhà lãnh đạo Mỹ xác nhận ông Putin đã nói rằng Nga sẽ chấp nhận các bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Nhưng ông Trump không đi xa như Đặc phái viên Steve Witkoff, người đã nói với CNN rằng Nga đã đồng ý với các biện pháp bảo vệ "tương tự Điều 5". Điều 5 là thỏa thuận phòng thủ tập thể giữa các quốc gia NATO, trong đó nêu rõ rằng một cuộc tấn công nhằm vào một thành viên được coi là một cuộc tấn công nhằm vào tất cả các nước thành viên.

Ông Trump nói rằng châu Âu sẽ phải gánh vác phần lớn gánh nặng liên quan đến việc đảm bảo an ninh, đồng thời Mỹ cũng sẽ đóng một vai trò nhất định.

"Họ là tuyến phòng thủ đầu tiên vì họ ở đó. Nhưng chúng tôi sẽ giúp họ. Và chúng tôi cũng sẽ tham gia", ông nói.

Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News sau cuộc hội đàm, Tổng Thư ký NATO Mark Rutte làm rõ hơn về "đảm bảo an ninh theo Điều 5" cho Ukraine, cho biết có một con đường không thể đảo ngược để Kiev gia nhập NATO, nhưng hiện tại nó không nằm trong chương trình nghị sự.

Sau một thời gian thúc đẩy lệnh ngừng bắn và đe dọa những hậu quả nghiêm trọng đối với Nga nếu ông Putin không chấm dứt cuộc giao tranh, Tổng thống Trump dường như đã rút lại yêu cầu đó.

"Tôi không nghĩ rằng cần phải ngừng bắn", ông phát biểu tại Phòng Bầu dục. "Tôi biết rằng có thể có lệnh ngừng bắn là tốt, nhưng tôi cũng có thể hiểu về mặt chiến lược, chẳng hạn như, các vị biết đấy, một quốc gia này hay quốc gia kia sẽ không muốn điều đó".

Ông tiếp tục rằng ông thích khái niệm ngừng bắn vì một lý do, điều đó nghĩa là sự giết chóc sẽ ngừng "ngay lập tức".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz vẫn tiếp tục muốn thúc đẩy một lệnh ngừng bắn, khẳng định đây là điều cần thiết để tiến về phía trước.

"Những bước tiếp theo sẽ phức tạp hơn bây giờ… Thành thật mà nói, tất cả chúng ta đều mong muốn một lệnh ngừng bắn", ông Merz nói, cho biết thêm rằng ông không thể tưởng tượng một cuộc họp ba bên có thể diễn ra nếu không có lệnh ngừng bắn.

Về phía Moscow, ông Yury Ushakov, trợ lý Tổng thống Nga, xác nhận Tổng thống Trump và Tổng thống Putin hôm 18/8 đã có cuộc điện đàm kéo dài khoảng 40 phút, trong đó nhà lãnh đạo Mỹ đã tóm tắt cho người đồng cấp Nga về cuộc hội đàm của ông với ông Zelensky và một số nhà lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng.

Nhà lãnh đạo Nga tái khẳng định tầm quan trọng của những nỗ lực cá nhân của ông Trump trong việc tìm kiếm một giải pháp lâu dài cho cuộc khủng hoảng Ukraine. Hai bên cũng thảo luận về cuộc gặp gần đây tại Alaska.

Ông Ushakov cho biết, ông Putin và ông Trump ủng hộ việc tiếp tục đàm phán trực tiếp giữa các phái đoàn Nga và Ukraine: "Hai bên đã thảo luận về ý tưởng xem xét khả năng tăng cường số lượng đại diện của Nga và Ukraine tham gia vào các cuộc đàm phán trực tiếp".

Hai nhà lãnh đạo "nhất trí duy trì liên lạc chặt chẽ về cuộc khủng hoảng Ukraine và các vấn đề cấp bách khác trong chương trình nghị sự quốc tế và song phương", vị quan chức Điện Kremlin nói.

Minh Đức (Theo CNN, ABC News, TASS)