Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Marine and Fishery Sciences ghi chép lại câu chuyện về quần thể cá mập bò độc nhất vô nhị sống trong hồ nhân tạo trên sân golf Carbrook, Australia, trong khoảng hai thập kỷ.
Cá mập bò (Carcharhinus leucas) khác thường ở chỗ chúng có thể sống trong môi trường nước ngọt. Loài vật này hiện diện ở nhiều dòng sông trên thế giới. Dù việc sống trong nước ngọt thường chỉ mang tính tạm thời, chúng đôi khi bị mắc kẹt trong môi trường này suốt một thời gian dài và vẫn phát triển tốt. Tuy nhiên việc đàn cá mập sinh sống đến 20 năm trong hồ nước ngọt ở sân golf Carbrook vẫn khiến các nhà khoa học ngạc nhiên.
Đàn cá mập ở sân golf Carbrook có thể đã bị cuốn trôi vào đất liền khi xảy ra lũ lụt. Trên thực tế, sân golf Carbrook nằm ở phía đông nam Brisbane, ngay cạnh sông Logan và Albert. Các chuyên gia cho biết, các cơn bão mùa hè đôi khi gây ra lượng mưa lớn tràn vào bờ sông và làm ngập cả vùng bãi bồi ở xung quanh. Do sân golf nằm cách bờ biển chưa đầy 10 km nên nằm ở trong vùng nước ngọt mà loài cá mập bò có thể sinh sống.
Theo phân tích của các chuyên gia, các con cá mập này đã đến hồ nước vào khoảng từ năm 1991 – 1996. Bởi thực tế trong khoảng thời gian này, có ba trận lũ lớn tràn qua bờ sông và tràn vào đất liền, vô tình mang theo đàn cá mập. Đến khi nước lũ rút, đàn cá lại bị mắc kẹt trong hồ.
Bầy cá mập được phát hiện lần đầu vào năm 1996. Hồ nước dài khoảng 700 m, diện tích khoảng 210.000 m2, không có thống kê chính thức nào về số lượng cá mập. Tuy nhiên, người ta thường xuyên nhìn thấy chúng đến gần bờ. Sự hiện diện của chúng được ban quản lý sân golf hoan nghênh và cá mập bò cũng trở thành linh vật của nơi này.
Các báo cáo dựa trên việc quan sát chỉ ra rằng, đàn cá mập bò sống trong hồ nước ở sân golf có thể còn nhỏ khi chúng bị mặc kẹt nhưng cuối cùng đã dài tới 3 m.
Thói quen kiếm ăn của những con cá mập bò không được xem xét kỹ lưỡng, nhưng có khả năng các loài du nhập vào hồ trong các đợt lũ lụt chẳng hạn như cá đối xám đầu dẹt ((Mugil cephalus), cá hồng bạc (Lutjanus argentimaculatus), cá cháo Ấn Độ - Thái Bình Dương (Megalops cyprinoides) và cá tráp vây vàng (Acanthopagrus australis) là nguồn cung cấp thức ăn dồi dào.
"Nếu cá mập lấy được thức ăn mà chúng cần thì việc sống trong những môi trường độ mặn thấp có thể rất tốt vì có ít kẻ săn mồi hơn. Những con non có thể sống nhiều năm trong nước ngọt, nên không quá ngạc nhiên khi chúng sống sót, miễn là có nhiều thức ăn", Michael Heithaus, nhà sinh vật học cá mập tại Đại học Quốc tế Florida, cho biết.
Những con cá mập bò này được nhìn thấy lần cuối vào năm 2015. Các chuyên gia cho rằng, một trận lũ lụt vào năm 2013 nhiều khả năng đã giúp một số cá thể thoát ra các con sông lân cận. Trong khi đó, số khác có thể đã chết và bị chìm. Minh chứng là nhân viên sân golf từng vớt được một xác cá mập khi đàn cá vẫn còn sống ở dưới hồ.
Mặc dù hiện tại hồ nước trong sân golf dường như không còn cá mập bò, nhưng câu chuyện kỳ lạ trên cho thấy khả năng thích nghi và sức chịu đựng của chúng khi sống trong môi trường nước ngọt.
Nhóm các nhà nghiên cứu cho biết thêm, đàn cá mập bò sống ở hồ nước sân golf chính là trường hợp sống lâu nhất từng được biết đến về loài cá này khi chúng sống liên tục thời gian dài trong môi trường có độ mặn thấp.
Đáng chú ý, các chuyên gia xếp cá mập bò thứ ba trong danh sách những loài cá mập nguy hiểm nhất thế giới dựa trên số vụ tấn công người. Chúng là loài có tập tính bảo vệ lãnh thổ cao. Chính bởi lý do này, nhiều người có thể đã vô tình kích động cá mập bò mà không hề hay biết.
Minh Hoa (t/h)
