Không cần hạn chế với xe tự động hóa cấp độ thấp
Bộ Công an đã gửi hồ sơ dự thảo lần 3, đề nghị Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật về quản lý hành chính liên quan hoạt động, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng công an. Trong đó, có nhiều điểm mới với Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ.
Theo đó, Bộ đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 34: "Phương tiện giao thông thông minh là xe cơ giới cho phép tự động hóa một phần hoặc toàn bộ hoạt động điều khiển phương tiện, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông đường bộ" của Luật này.
Lý do, căn cứ theo Thông tư số 53 của của Bộ GTVT à Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô, thì phương tiện giao thông thông minh được chia làm 5 cấp độ.
Bộ Công an đề xuất không nhất thiết phải hạn chế, cấp phép hoạt động các xe tự động hóa cấp độ 1,2,3 như quy định hiện nay.
Đối với các xe cơ giới thuộc cấp độ 1, 2, 3 (tự lái có điều kiện), về cơ bản chỉ là chức năng hỗ trợ, trợ giúp người lái trong một số điều kiện, tình huống, phạm vi nhất định, không thể thay thế hoàn toàn được người lái.
Ví dụ, chức năng tự động giữ làn đường, giữ khoảng cách, phanh khẩn cấp, cảnh báo hoặc không cho phép chuyển làn khi có xe vượt, tự động đỗ vào vị trí để xe... các chức năng này giúp người lái giảm căng thẳng, mệt mỏi khi chạy đường dài, phát hiện sớm các nguy cơ...
Do đó, về cơ bản là giúp tăng khả năng an toàn của xe trong khi di chuyển trên đường. Các chức năng này có thể được kích hoạt hay không phụ thuộc vào quyết định của người lái. Qua đánh giá thực trạng hoạt động trên đường thì loại xe này phù hợp để hoạt động theo điều kiện giao thông của Việt Nam hiện nay.
Vì vậy, không nhất thiết phải hạn chế, cấp phép hoạt động các xe loại này.
Trong khi đó, đối với các xe cơ giới thuộc cấp độ 4, cấp độ 5 (xe cơ giới tự động hóa toàn bộ), trên thế giới hiện nay chỉ có tại Trung Quốc thì điểm hoạt động xe taxi không người lái tại Vũ Hán, một số khu vực tại Trùng Khánh, Bắc Kinh, Thượng Hải nhưng vẫn trong giai đoạn đánh giá về độ an toàn, chưa phát triển đại trà được.
Một số nước phát triển khác như Mỹ, EU mới thử nghiệm xe ô tô tự lái cấp độ 4 trong một phạm vi nhất định và vẫn phải yêu cầu có người lái hoặc người giám sát trên xe.
Xét điều kiện giao thông của Việt Nam hiện nay thì loại xe cơ giới tự động hóa toàn bộ chưa phù hợp để hoạt động, có nguy cơ gây tai nạn cao, nên cần phải hạn chế, phải cấp phép hoạt động đối với các xe loại này (bao gồm cả các xe chạy thử nghiệm thuộc đối tượng nghiên cứu phát triển có nhu cầu tham gia giao thông đường bộ).
Trường hợp nào bị đề xuất thu hồi giấy phép lái xe?
Bộ Công an đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 35 Luật này theo hướng bổ sung quy định xe kinh doanh vận tải phải lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe; xe vận tải nội bộ phải lắp thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe; xe ô tô chở người từ 8 chỗ trở lên (không kể chỗ của người lái xe) kinh doanh vận tải phải lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh khoang chở hành khách.
Lý do, nhằm bảo đảm cho phương tiện kinh doanh vận tải, xe vận tải nội bộ được quản lý chặt chẽ hơn, phục vụ công tác phòng ngừa, phát hiện các vi phạm trật tự an toàn xã hội trên phương tiện giao thông đường bộ.
Phục vụ giám sát các hành vi như: giám sát việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông của người lái xe (sử dụng điện thoại, thiết bị điện tử khi lái xe, chở quá số người quy định, không thắt dây đai an toàn, buông cả 2 tay khỏi vô lăng, dùng chân điều khiển vô lăng....); truy tìm tội phạm được chở trên xe ô tô kinh doanh vận tải….
Dự thảo cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 5 Điều 62 Luật này theo hướng bổ sung trường hợp "người được cấp giấy phép lái xe có hành vi gian dối để được cấp, đổi, cấp lại giấy phép lái xe" thì bị thu hồi giấy phép lái xe.
Khoản 5 Điều 62 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, hiệu lực từ ngày 01/01/2025 quy định Giấy phép lái xe bị thu hồi thuộc các trường hợp:
- Người được cấp giấy phép lái xe không đủ điều kiện sức khỏe theo kết luận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đối với từng hạng giấy phép lái xe.
- Giấy phép lái xe được cấp sai quy định.
- Giấy phép lái xe đã quá thời hạn tạm giữ hoặc hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính nếu người vi phạm không đến nhận mà không có lý do chính đáng.
Lý do, để đảm bảo quản lý chặt chẽ đối với việc cấp, đổi, cấp lại giấy phép lái xe do những năm gần đây, việc mua bán giấy phép lái xe diễn ra phổ biến và có hiện tượng sử dụng giấy phép lái xe giả để đổi, cấp lại giấy phép lái xe.
Cần sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 64 Luật này theo hướng "Thời gian lái xe liên tục của người lái xe không quá 4 giờ. Thời gian làm việc của người lái xe trong một ngày, một tuần thực hiện theo quy định của Bộ luật Lao động".
Như vậy sẽ bỏ quy định "không quá 10 giờ mỗi ngày và không quá 48 giờ mỗi tuần".
Lý do, theo kiến nghị của Hiệp hội vận tải và doanh nghiệp kinh doanh vận tải thì hiện nay việc quy định thời gian lái xe trong tuần, thời gian lái xe liên tục của Luật Trật tự, an toàn giao thông là chưa phù hợp với quy định chung của một số nước trong khu vực và khó khăn cho hoạt động vận tải, bố trí lái xe của doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu theo quy định của Luật.
