Theo cử tri Tp.HCM, số lượng công nhân và người lao động thu nhập trung bình, thấp đến địa phương làm việc ngày càng tăng, nhưng việc tiếp cận nhà ở xã hội vẫn rất khó khăn do nguồn cung hạn chế, thủ tục phức tạp và giá nhà ở xã hội còn cao so với thu nhập, vượt ngoài khả năng chi trả của công dân lao động thu nhập trung bình và thấp.
Đồng thời, cử tri bày tỏ quan ngại khoảng cách về giá nhà chung cư, nhà ở thương mại và nhà ở xã hội vẫn ở mức cao, mặc dù Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách phát triển nhà ở. Điều đó cho thấy chính sách và thực tế vẫn còn có độ vênh.
"Do đó, để chính sách nhà ở thực sự trở thành cơ hội an cư cho người lao động và các hộ gia đình thu nhập thấp, cử tri kiến nghị tổng kết, đánh giá việc tổ chức thực hiện chính sách phát triển nhà ở xã hội để có điều chỉnh phù hợp; tăng cường giám sát việc triển khai các dự án nhà ở xã hội, ngăn chặn đầu cơ, trục lợi; đồng thời rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật và cắt giảm thủ tục hành chính để chính sách nhanh chóng đi vào cuộc sống, mang lại hiệu quả thực chất", cử tri Tp.HCM kiến nghị.
Bộ Xây dựng thông tin về tình hình phát triển nhà ở xã hội (ảnh minh họa).
Trả lời kiến nghị trên, Bộ Xây dựng cho biết, ngày 3/4/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 338/QĐ -TTg phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 -2030", với mục tiêu đến năm 2030 hoàn thành 1.062.200 căn nhà ở xã hội.
Đồng thời giao Bộ Xây dựng thường xuyên phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương giám sát việc triển khai thực hiện Đề án cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp (giai đoạn 2021 - 2030) nhằm đảm bảo mục tiêu đã đề ra.
Tính đến nay, cả nước đang được triển khai với quy mô 657.395 căn. Trong đó đã hoàn thành 149.402 căn; đang đầu tư xây dựng 122.650 căn; đã chấp thuận chủ trương đầu tư 385.343 căn.
Như vậy, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công, chấp thuận chủ trương đầu tư đến năm 2025 đạt 62% so với chỉ tiêu đã đặt ra tại Đề án (đầu tư xây dựng khoảng 1.062.200 căn).
Có thể thấy, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt là việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng thu nhập thấp và công nhân tại các khu công nghiệp.
Về cơ chế chính sách hiện nay nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng cho biết, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cùng các Bộ, ngành, địa phương đã có nhiều chỉ đạo, thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ nhằm tháo gỡ các vướng mắc.
Cụ thể, ngày 27/11/2023, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 với nhiều quy định mới đối với chính sách nhà ở xã hội nhằm khuyến khích, đẩy mạnh đầu tư, phát triển và giảm giá bán, giá cho thuê mua, giá thuê nhà ở xã hội ở mức vừa phải để người thu nhập thấp, công nhân lao động có thể tiếp cận mua, thuê mua, thuê nhà ở để ổn định cuộc sống. Đặc biệt là, Luật Nhà ở năm 2023 đã bổ sung 01 Chương về nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp nhằm thúc đẩy nguồn cung nhà ở xã hội.
Để tiếp tục giải quyết những vướng mắc, khó khăn và đẩy mạnh thực hiện Đề án 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội, thời gian qua, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành và ban hành theo thẩm quyền hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật.
Những quy định trên đã góp phần thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về cải cách triệt để thủ tục hành chính như là không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Theo đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành.
Không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành (bằng 100%).
Bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành (100%).
Không yêu cầu thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, theo đó cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành (75-90%).
Miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế đ iển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành (100%).
Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt; sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy đ ịnh này cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành (100%).
Minh bạch thủ tục hành chính trong việc mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội của người dân (trong đó có công nhân, người lao động thu nhập thấp).
Về hoàn thiện thể chế, chính sách, Bộ Xây dựng đang tham mưu, trình Chính phủ ban hành: Nghị quyết của Chính phủ về một số cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật về phát triển nhà ở xã hội (đã trình Chính phủ tại Tờ trình số 143/TTr-BXD ngày 15/11/2025); Nghị quyết của Chính phủ về việc triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp và chỉ tiêu đột phá phát triển nhà ở xã hội giai đoạn từ năm 2026 đến năm 2030; Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực nhà ở, kinh doanh bất động sản. Trong đó, tiếp tục rà soát, đề xuất kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định về trình tự, thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hóa, thực hiện trực tuyến 100%, số hóa dữ liệu giấy tờ thành phần hồ sơ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham gia lĩnh vực nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội.
Để giải quyết những vướng mắc khó khăn và đẩy mạnh thực hiện Đề án 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội, trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương, đôn đốc triển khai thực hiện Đề án theo nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 444/QĐ-TTg ngày 27/2/2025 giao chỉ tiêu hoàn thành nhà ở xã hội trong năm 2025 và các năm tiếp theo đến năm 2030 để các địa phương bổ sung vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
Về kiến nghị của cử tri, Bộ Xây dựng cho biết, liên quan đến tăng cường giám sát việc triển khai các dự án nhà ở xã hội, ngăn chặn đầu cơ, trục lợi, ngày 19/11/2025, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 13732/BXD-QLN gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc chấn chỉnh việc nộp hồ sơ mua, bán nhà ở xã hội.
Trong đó, Bộ Xây dựng đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm bảo đảm việc tiếp nhận hồ sơ mua - thuê mua nhà ở xã hội diễn ra trật tự, minh bạch, thuận lợi, đúng quy định pháp luật.
Hiện nay, Bộ Xây dựng đang tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, do đó, Bộ sẽ nghiên cứu, đánh giá tổng kết việc tổ chức thực hiện chính sách pháp luật về nhà ở, trong đó có nội dung liên quan đến nhà ở xã hội. Đồng thời, sẽ tiếp thu kiến nghị của cử tri để hoàn thiện nội dung này vào dự thảo.
Hoàng Mai
