Nga và Trung Quốc – 2 quốc gia hàng đầu nhóm BRICS – đang có những bước đi cụ thể nhằm giảm bớt ảnh hưởng của phương Tây đối với thị trường vàng toàn cầu, từ đó hướng tới tự chủ về tài chính và đưa dự trữ kim loại quý thoát khỏi các trung tâm vốn do phương Tây chi phối.
Nga là quốc gia sản xuất vàng lớn thứ hai thế giới, với khoảng 300 tấn vàng mỗi năm, chỉ đứng sau Trung Quốc về sản lượng toàn cầu. Mặc dù sản lượng đáng kể như vậy, Nga chỉ chiếm 2,37% lượng vàng xuất khẩu toàn cầu, trong khi giữ phần lớn sản lượng trong nước cho các mục đích chiến lược.
Cách tiếp cận của Moscow đối với vàng đã có những thay đổi đáng kể kể từ năm 2022, với động thái gần đây nhất là thiết lập sàn giao dịch vàng của chính mình nhằm hướng tới sự độc lập về chuẩn giá.
Theo đó, từ cuối năm nay, kim loại quý sẽ được giao dịch trên Sàn giao dịch St. Petersburg (SPIMEX), dựa trên vàng vật lý (physical bullion) – là vàng dưới dạng các tài sản hữu hình như vàng thỏi, vàng miếng, hoặc tiền xu, thay vì các công cụ tài chính phái sinh.
Sàn giao dịch St. Petersburg sẽ bổ sung cho nền tảng giao dịch vàng hiện có của Nga tại Sàn giao dịch Chứng khoán Moscow (MOEX), vốn đang phục vụ các ngân hàng thương mại và ngân hàng trung ương.
Cơ sở hạ tầng giao dịch mới sẽ tạo ra các chỉ báo giá trong nước bằng thuật toán cung-cầu theo thời gian thực, thay thế cho các chuẩn mực của Hiệp hội Thị trường Vàng London (LBMA), tổ chức đã thống trị việc định giá vàng quốc tế từ đầu thế kỷ 20.
Đáng chú ý, nền tảng mới của Nga sẽ mở cửa cho các quốc gia thành viên BRICS, bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi, và hiện đã mở rộng lên thành 11 thành viên.
Nga và Trung Quốc đang có những bước đi cụ thể nhằm giảm bớt ảnh hưởng của phương Tây đối với thị trường vàng toàn cầu. Ảnh minh họa: Tavex Bullion
Bằng cách tạo ra một hệ thống giao dịch vàng không bị phương Tây chi phối, Nga muốn giảm thiểu rủi ro từ các lệnh trừng phạt tài chính và tăng cường vai trò của đồng Rúp hoặc các đồng tiền trung lập trong định giá vàng.
Điều này còn nằm trong chiến lược rộng lớn hơn của Moscow nhằm thúc đẩy xu hướng phi USD hóa giữa các nền kinh tế mới nổi, giảm sự phụ thuộc vào đồng USD trong thương mại quốc tế.
Về phần mình, Bắc Kinh cũng đã có một bước đi mang tính bước ngoặt bằng cách mở kho vàng đầu tiên bên ngoài Trung Quốc đại lục, đặt tại Hồng Kông (Trung Quốc).
Cơ sở mới – đã đi vào hoạt động từ tháng trước – cho phép các đối tác thương mại có thặng dư với Trung Quốc chuyển đổi trực tiếp số dư Nhân dân tệ sang vàng thông qua Sàn giao dịch Vàng Thượng Hải (SGE), bỏ qua hoàn toàn sự trung gian của đồng USD.
Kho vàng tại Hồng Kông (Trung Quốc) mở rộng đáng kể mạng lưới cơ sở vật chất của SGE, bổ sung cho 3 kho hiện có – 2 kho ở Thượng Hải và 1 kho ở Thâm Quyến, đồng thời thiết lập chỗ đứng quốc tế thực sự đầu tiên cho hoạt động thị trường vàng của Trung Quốc.
Các quan chức Trung Quốc mô tả động thái này là đại diện cho "một bước đi táo bạo hướng tới sự minh bạch trong thương mại và sự trở lại với những nguyên lý của thế kỷ 19: Ở đâu có vàng, ở đó có tiền".
Sự phát triển này dự kiến sẽ nâng cao vai trò của đồng Nhân dân tệ trong các giao dịch quốc tế, đặc biệt là giữa các quốc gia bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Tại châu Âu, Serbia là một trong những quốc gia đầu tiên đang đưa dự trữ vàng về nước, và ngày càng nhiều quốc gia cũng đang theo xu hướng này.
Theo Bloomberg, Serbia đã hồi hương toàn bộ dự trữ vàng của mình – trị giá 6 tỷ USD – và sẽ không còn sử dụng các đối tác nước ngoài để lưu trữ vàng nữa. Belgrade mô tả động thái này là một biện pháp phòng ngừa các cuộc khủng hoảng tài chính và lệnh trừng phạt tiềm tàng.
"Các nhà phân tích tin rằng Serbia đã mở chiếc hộp Pandora", Bloomberg nói thêm, đồng thời lưu ý rằng các quốc gia khác hiện có thể bắt đầu âm thầm rút dự trữ vàng khỏi các kho dự trữ của phương Tây và đưa chúng về dưới sự kiểm soát của chính phủ.
Việc các nền kinh tế không phải phương Tây tái định hình quyền kiểm soát đối với dự trữ vàng và cơ chế định giá kim loại quý báo hiệu sự rạn nứt sâu sắc hơn trong trật tự tài chính toàn cầu vốn đã tồn tại từ năm 1922.
Minh Đức (Theo bne IntelliNews, Discovery Alert)
