Luật Giao thông đường bộ quy định người đủ điều kiện lái xe tham gia giao thông phải đáp ứng được quy định sau: đủ độ tuổi, sức khỏe và có giấy phép lái xe.
Khi điều khiển phương tiện, người lái xe phải mang theo giấy đăng ký xe, giấy phép lái xe, đăng kiểm, bảo hiểm...
Nếu chủ xe giao xe cho người đủ điều kiện điều khiển mà vi phạm quy định về an toàn giao thông thì chủ xe không bị xử phạt, mà người vi phạm phải đóng phạt. Nếu bị tạm giữ phương tiện thì chủ xe và người vi phạm đến cơ quan chức năng nhận lại xe.
Trong trường hợp người mượn xe đủ điều kiện tham gia giao thông gây ra tai nạn chết người thì người này phải chịu trách nhiệm hình sự, chủ phương tiện không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, về phần dân sự có thể chủ xe cũng phải liên đới trách nhiệm. Theo quy định, xe máy, ôtô là nguồn nguy hiểm cao độ. Vì vậy, chủ xe hoặc người được giao xe chiếm hữu sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ gây ra thiệt hại thì phải bồi thường thiệt hại, kể cả khi không có lỗi, trừ khi các bên có thỏa thuận khác, thiệt hại do lỗi cố ý của người bị thiệt hại hoặc do bất khả kháng.
Không chỉ gặp rắc rối khi cho người khác mượn xe, chủ xe còn có thể bị xử lý hình sự nếu giao xe cho người không đủ điều kiện tham gia giao thông.
Cụ thể, theo điều 264 của Bộ luật Hình sự, trường hợp giao xe cho người mà biết rõ người đó không có giấy phép lái xe hoặc đang trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy,... và gây ra tai nạn với những hậu quả sau đây sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự:
- Làm chết người.
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của một người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của hai người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% trở lên.
- Gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng trở lên.
Hình phạt cho hành vi trên là bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm; trường hợp hậu quả nghiêm trọng sẽ bị phạt đến 7 năm tù.
Ngoài ra, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP còn quy định mức phạt tiền đối với hành vi giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện theo quy định điều khiển.
Như vậy, trước khi cho người khác mượn xe, chủ xe cần biết rõ người đó là ai, có đủ điều kiện để điều khiển hay không, mục đích sử dụng...
Một số trường hợp người mượn xe đủ điều kiện tham gia giao thông nhưng lại sử dụng vào những mục đích phi pháp. Những trường hợp này rất khó kiểm soát vì khi mượn xe không ai nói dùng để đi cướp bao giờ.
Trước khi giao xe, chủ xe nên yêu cầu người mượn xe viết cam kết, đi đâu, làm gì, thời gian bao lâu... Có thể điều này sẽ làm người mượn phật lòng, nhưng đó là cách cần thiết để tự bảo vệ mình.
Hoàng Mai
