Cháu con một nhà
Các nhà sinh vật học thuộc Trung tâm phả hệ iGENEA đã tiến hành phân tích AND thu được từ những di vật còn lại từ xác ướp của vua Tut, người mà theo sử sách, đã trị vì Ai Cập từ năm 1334 tới 1325 trước Công nguyên. Cụ thể, họ đã đi sâu vào nghiên cứu các Haplogroupe, tức là những nhóm đơn vị cấu thành nhất định của AND, vốn vẫn được di truyền trọn bộ nên hầu như không thay đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Và các nhà khoa học đã phát hiện ra ở nhiễm sắc thể Y của vua một Haplogroupe có tên là R1b1a2 - chính Haplogroupe này có ở gần một nửa số đàn ông đang sống tại Tây Âu. Ở một số nước đơn lẻ, tỉ lệ những hậu duệ của pharaoh Tutankhamun còn cao hơn nữa (thí dụ như ở Pháp, 60% số đàn ông mang trong mình Haplogroupe R1b1a2, còn ở Tây Ban Nha, tỉ lệ này là 70%). Trong khi đó, giữa những người Ai Cập hiện đại, số người mang Haplogroupe R1b1a2 chỉ ở mức dưới 1%!
Các nhà nghiên cứu cho rằng, tổ tiên chung của vua Tut và những người đàn ông châu Âu hiện đại, cùng mang trong mình Haplogroupe R1b1a2, đã từng sống ở khu vực Cápcadơ khoảng 9,5 nghìn năm trước. Tộc người vương giả này đã dịch chuyển tới châu Âu sinh sống khoảng từ 7 nghìn năm trước.
Quá trình nghiên cứu các nhóm mang trong mình Haplogroupe R1b1a2 cung cấp cho các nhà khoa học thông tin về phương thức di dân ở thời cổ đại. Ngoài ra, một số nhóm Haplogroupe R1b1a2 có thể bị "khớp" với căn bệnh di truyền này hay căn bệnh di truyền khác nên việc nghiên cứu mối liên đó sẽ giúp cho các nhà khoa học tìm ra các phương thức mới phòng và chữa những căn bệnh đó.
Mệnh vương kỳ quặc
Tutamkhamun thuộc triều đại thứ XVIII của các pharaoh ở Ai Cập. Các nhà sử học phỏng đoán rằng, ông có thể là vị vua thứ 11 của triều đại Tân Vương quốc.
Vua Tut là con trai của một pharaoh cũng rất nổi tiếng là Akhenaton (còn gọi là Ikhnaton), người từng tiến hành rất nhiều cải cách về tôn giáo và chính trị trong thời của mình. Mẹ của vua Tut là một người phụ nữ được ghi nhận là chị ruột của chính pharaoh Akhenaton mà cho tới nay các nhà khoa học vẫn chưa xác định được danh tính mặc dù họ đã tìm ra xác ướp của bà từ năm 1898 (có ký hiệu là Younger KV 35).
Bà được coi là người vợ thứ hai của pharaoh Akhenaton (hoàng hậu của vị vua Ai Cập này là Nefertiti, con gái quan đại thần Ay. Hoàng hậu Nefertiti đã sinh cho pharaoh Akhenaton 6 người con gái). Khi mới chào đời, Tutankhamun đã được đặt cho cái tên là Tutankh-aten (Hình ảnh sống động của Aten, tức là thần mặt trời).
Hai năm sau khi lên ngôi vào năm 1334 trước CN ở tuổi lên 9, vua Tut đã đổi tên mình thành Tutankh-amun, hay viết theo cách hiện nay là Tutankhamun (Hình ảnh sống động của Amun, người từng trị vì thành Heliopolis ở miền thượng Ai Cập). Cha của vua Tut (pharaoh Akhenaton) đã thay đổi nghi lễ cúng đa thần nên đã bị không ít những đại thần trong triều, đặc biệt là Ay và Horemheb, coi là kẻ dị giáo.
Theo một số nguồn tư liệu, cũng chính tể tướng Ay và tướng quân Horemheb đã sát hại pharaoh Akhenaton và em trai (một số tư liệu khác nói là con trai) của ông là Smenkhkare để đưa cậu hoàng tử chín tuổi lên nối ngôi cho dễ bề lũng đoạn. Trong giai đoạn tiếp theo, cho tới khi vua Tut 18 tuổi, quyền hành thực tế trong nước đã nằm trong tay hai vị phụ chính này.
Hai vị phụ chính Ay và Horemheb đã hướng cho vị vua thiếu niên thiết lập lại nghi lễ tôn giáo truyền thống của Ai Cập cổ đại và dời đô từ Akhetaton về lại Thebes (cha ông trước đó đã bỏ Thebes để biến Akhenaton thành thủ đô vương quốc).
Các quan phụ chính đã có ảnh hưởng rất lớn đến đường lối trị quốc của vua Tut. Khi còn nhỏ, nhà vua thực ra cũng chỉ ngồi trên ngai vàng làm vì. Tướng Horemheb chẳng hạn, trong nhiều năm liền đã quán xuyến hết mọi công to việc lớn trong triều, kể cả việc dựng bia ghi lại quá trình khôi phục tôn giáo cổ Amun và xây dựng lại các đền thờ Amun. Cũng chính vì đã phụ thuộc quá nhiều vào các quan phụ chính nên vua Tut đã không được xếp vào danh sách những pharaoh cổ điển của Ai Cập.
Vua Tut lấy người con gái thứ ba của cha mình - pharaoh Akhenaton với hoàng hậu Nefertiti là Ankhesenamun làm vợ. Vợ vua hơn vua hai tuổi. Hai người từng có với nhau hai người con gái nhưng đều bị chết khi vừa mới sinh (xác của hai đứa trẻ này về sau đã được tìm thấy trong lăng mộ của vua Tut).
Cái chết bí ẩn
Pharaoh Akhenaton đã chết trong những tình huống không rõ ràng. Và người con trai, pharaoh Tutankhamun cũng đã qua đời vào năm 1325 trước CN trong những bí ẩn thẳm sâu như huyền sử Ai Cập. Khi ấy, vua Tut mới ở độ 18 hoặc 19 tuổi, nghĩa là còn rất trẻ. Người lên nối ngôi là đại thần Ay. Cũng chính vì sự việc này nên cho tới nay nhiều người vẫn cho rằng, Ay dính líu tới âm mưu ám sát vua Tut.
Trong thế kỷ XX, các nhà khoa học đã chụp cắt lớp xác ướp 3.000 năm tuổi của vua Tut để cố gắng tìm hiểu nguyên nhân thực sự đã đưa ông tới cái chết giữa tuổi thanh xuân. Đã có nhiều giả thiết xuất hiện về cái chết của vua Tut.
Một số nguồn tư liệu cho rằng, vua Tut chết do cuộc chiến tranh chống nổi dậy của đội quân của vương quốc Hittite ở Tiểu Á, hoặc do bị đột tử trên đường hành tẩu. Nhưng cũng có giả thiết cho rằng vua Tut bị tai nạn khi cưỡi trên xe ngựa và bị hất khỏi xe. Có một số nhà khoa học lại cho rằng, vua Tut bị chết đói vì đại thần Ay giấu hết thức ăn đi...
Năm 1968, các nhà khoa học đã phát hiện thấy trong một bức ảnh chụp X-quang phần còn lại từ xác ướp vua Tut mảnh xương gãy trên sọ của ông. Kể từ đó, xuất hiện những phỏng đoán rằng, có thể vị vua trẻ đã bị giết hại. Tuy vậy, vết nứt trên xương cũng có thể là do ông bị ngã hoặc một tai nạn trong quá trình ướp xác.
Ngoài ra, các nhà khoa học còn khám phá ra rằng chân ông bị gãy và một bàn chân bị vỡ nát trước khi chết, nguyên nhân cho rằng ông bị dị tật bẩm sinh ở ngón chân và nó đã phá tan nát bàn chân ông… Chính vì thế khi còn sống, mặc dù đang rất trẻ nhưng vua Tut đã phải chống gậy.
Một trong những giả thuyết mới được đưa ra gần đây và có vẻ như chắc chắn nhất (vì dựa trên những nghiên cứu khoa học xác ướp của vua Tut) là ông đã chết vì bị ngã do bị bệnh sốt rét…
Lăng mộ còn lại
Lăng mộ của vua Tut được coi là một di tích nổi tiếng và hấp dẫn, nằm trong Thung lũng của các vị vua ở bờ Tây gần thành phố sầm uất Luxor (Thebes cổ), cách thủ đô Cairo 500km.
Trong lúc rất nhiều lăng mộ khác của các pharaoh bị bọn trộm cướp tàn phá nặng nề thì lăng mộ của vua Tut đã được bảo quản tương đối nguyên vẹn với rất nhiều báu vật, cho tới khi nhà khảo cổ người Anh Howard Carter cùng mạnh thường quân là Huân tước Carnarvon phát hiện ra nó vào năm 1922.
Thực ra, trước đó, nó cũng từng hai lần bị lũ trộm lọt vào nhưng chúng đã không làm thiệt hại nhiều những gì được lưu giữ trong đó. Chính lăng mộ của vua Tut đã làm nảy sinh ra huyền thoại về lời nguyền của các pharaoh sau khi Huân tước Carnarvon sau một thời gian vào thăm nó đã bị chết vì bị muỗi độc cắn.
Các nhà khoa học cho rằng, nguyên nhân gây nên cái chết của nhà quý tộc người Anh và một số nhân viên khác trong đoàn thám hiểm có thể chỉ là một mầm bệnh đã ủ kín hàng nghìn năm trong lăng mộ, và những người đầu tiên bước vào là đối tượng bị nhiễm bệnh nặng nhất.
Trong nhiều năm, lăng mộ vua Tut đã là đối tượng nghiên cứu kỹ lưỡng của giới khoa học. Việc nghiên cứu ba xác ướp khác bên cạnh vua Tut trong lăng mộ của ông cho thấy, thói quen kết hôn giữa những người cùng huyết thống ở thời của ông đã là nguyên nhân góp phần làm nặng thêm những bệnh tật mà họ mắc phải.
Thêm vào đó, những căn bệnh di truyền của gia tộc này là những chứng bệnh rất hiếm gặp khiến cho bộ xương của họ trở nên mảnh khảnh và nhiều người trong số họ đã có dáng đi yểu điệu như đàn bà, trong đó có hội chứng Marfan, một chứng bệnh khiến cho các chi trở nên thon dài vượt mức bình thường.
Các phân tích cho thấy, vua Tut đã có bộ ngực khá phát triển, đầu thon dài và hông phình ra. Nhóm nghiên cứu cùng thống nhất nhận định rằng, cả vua Tut và cha của ông là Akhenaton đều có vẻ bề ngoài khá nữ tính.
Theo ANTG
