Các nhà lãnh đạo châu Âu đang gấp rút chuẩn bị một đề xuất nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine, trong đó bao gồm các điều khoản thay thế cho khuôn khổ hòa bình mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố, tờ Wall Street Journal đưa tin ngày 21/11.
Nhà Trắng đã xác nhận tính xác thực của dự thảo kế hoạch 28 điểm, yêu cầu Ukraine nhượng lại vùng Donbass cho Moscow và chấp nhận quyền kiểm soát trên thực tế của Nga đối với các vùng lãnh thổ khác, nơi tiền tuyến sẽ bị đóng băng.
Ngoài ra, kế hoạch này cũng giới hạn lực lượng quân sự của Ukraine ở mức 600.000 và loại trừ khả năng gia nhập NATO của quốc gia Đông Âu.
"Kế hoạch này được xây dựng để phản ánh thực tế của tình hình, sau 4 năm giao tranh tàn khốc, nhằm tìm ra kịch bản đôi bên cùng có lợi nhất, nơi cả hai bên được lợi nhiều hơn những gì họ phải nhượng bộ", Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết trong một tuyên bố.
Khuôn khổ này mang lại cho Moscow những động lực đáng kể: Lời mời tái gia nhập Nhóm G8, dỡ bỏ lệnh trừng phạt theo từng trường hợp cụ thể, và hợp tác với Washington về trí tuệ nhân tạo, trung tâm dữ liệu, các thỏa thuận năng lượng và khai thác đất hiếm ở Bắc Cực.
Mỹ cũng sẽ công nhận quyền kiểm soát trên thực tế của Nga đối với Luhansk, Donetsk và Crimea.
Ukraine sẽ vẫn giữ quyền gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và nhận được các đảm bảo an ninh trong 10 năm, bao gồm "hỗ trợ tình báo và hậu cần" hoặc "các bước khác được đánh giá là phù hợp" sau khi tham vấn với các đồng minh.
Tuy nhiên, theo một bản sao mà tờ Wall Street Journal được tiếp cận, tài liệu này không cam kết Mỹ sẽ cung cấp hỗ trợ quân sự trực tiếp.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng một số nhà lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng, ngày 18/8/2025. Ảnh: Politico
Bà Leavitt cho biết ông Rustem Umerov, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia Ukraine, đã tán thành "phần lớn kế hoạch" trong các cuộc đàm phán với các quan chức Mỹ ở Washington.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã có lập trường hòa hoãn sau khi nhận được báo cáo tóm tắt vào ngày 20/11, nói rằng ông sẵn sàng hợp tác với Mỹ để chấm dứt cuộc chiến.
Tuy nhiên, Phó Đại diện Thường trực của Ukraine tại Liên Hợp Quốc lại có quan điểm khác. "Ukraine sẽ không chấp nhận bất kỳ giới hạn nào đối với quyền tự vệ, hoặc đối với quy mô hay năng lực của lực lượng vũ trang của chúng tôi", bà Khrystyna Hayovyshyn nói tại Hội đồng Bảo an.
Các quan chức châu Âu nói với tờ Wall Street Journal rằng họ không được tham gia soạn thảo kế hoạch 28 điểm cũng như không được thông báo về nội dung của nó tính đến tối ngày 20/11. Hiện tại, họ đang nỗ lực thuyết phục Kiev ủng hộ khuôn khổ thay thế của họ, được thiết kế để có lợi hơn cho Ukraine. Kiev vẫn chưa cam kết tham gia kế hoạch của châu Âu.
Theo Bloomberg, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã hủy bỏ lịch trình bận rộn của mình để tổ chức một cuộc điện đàm khẩn cấp ngay trong ngày 21/11 với các nhà lãnh đạo châu Âu khác cùng Tổng thống Zelensky về khuôn khổ hòa bình do Mỹ soạn thảo.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer dự kiến cũng sẽ tham gia cuộc điện đàm, được lên lịch diễn ra lúc 12h trưa (giờ châu Âu).
Theo một nguồn thạo tin của Bloomberg, các nhà lãnh đạo châu Âu cũng sẽ gặp nhau vào ngày 22/11 bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Nam Phi để thảo luận về các bước tiếp theo. Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb dự kiến cũng tham gia cuộc họp khẩn này.
Một nguồn tin khác cho biết, các nhà lãnh đạo châu Âu cũng đang cố gắng sắp xếp một cuộc điện đàm với phía Mỹ để thảo luận về kế hoạch 28 điểm của ông Trump.
Đề xuất này cũng kêu gọi Ukraine tổ chức bầu cử trong vòng 100 ngày tới, và kết quả có thể khiến ông Zelensky phải rời đi trong bối cảnh chính quyền của ông đang phải đối mặt với vụ bê bối 100 triệu USD.
Một hội đồng hòa bình do ông Trump chủ trì sẽ giám sát việc thực hiện thỏa thuận, và Mỹ sẽ tái thiết các đường ống dẫn khí đốt của Ukraine và hỗ trợ tạo ra một quỹ cho các dự án trí tuệ nhân tạo và trung tâm dữ liệu.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 20/11 cho biết rằng phía Nga và Mỹ không tích cực tham gia thảo luận về lệnh ngừng bắn và bất kỳ thỏa thuận nào cũng cần giải quyết nguyên nhân gốc rễ của cuộc chiến.
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một đồng minh trung thành của ông Trump, cho biết "bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng nên được trình lên Thượng viện", đồng thời nói thêm: "Tôi nghĩ họ cần phải cho chúng ta biết họ sẽ làm gì".
Theo Politico, kế hoạch hòa bình mới nhất do Mỹ hậu thuẫn đã gây lo ngại ở các thủ đô châu Âu, nơi nó được mô tả là "danh sách các mong muốn của ông Putin".
Minh Đức (Theo Euromaidan, Interfax)
