Theo một cuộc thăm dò dư luận mới nhất được công bố ngày 15/12 bởi Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv (KIIS), 3/4 người dân Ukraine kiên quyết phản đối các nhượng bộ lớn trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, đặc biệt nếu không kèm theo các bảo đảm an ninh rõ ràng và ràng buộc.
Điều này, theo Reuters, nhấn mạnh thách thức mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phải đối mặt khi ông đàm phán dưới áp lực của Nhà Trắng để chấm dứt cuộc giao tranh với Nga.
Cuộc khảo sát được KIIS thực hiện từ cuối tháng 11 đến giữa tháng 12, với 547 người tham gia tại các vùng lãnh thổ do Ukraine kiểm soát.
Kết quả cho thấy, 75% người được hỏi coi kế hoạch hòa bình mà họ cho là có lợi cho Moscow – bao gồm nhượng bộ lãnh thổ, giới hạn quy mô quân đội Ukraine mà không có bảo đảm an ninh rõ ràng – là "hoàn toàn không thể chấp nhận được".
Ngược lại, 72% sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận đóng băng đường giới tuyến hiện tại kèm theo một số nhượng bộ, nhưng chỉ khi có bảo đảm an ninh vững chắc.
Ngoài ra, 63% người Ukraine sẵn sàng tiếp tục chiến đấu lâu dài, và chỉ 9% tin rằng cuộc chiến sẽ kết thúc vào đầu năm 2026.
Quang cảnh đổ nát sau một cuộc tấn công quân sự, ở Ternopil, miền Tây Ukraine, tháng 11/2025. Ảnh: NY Times
Giám đốc điều hành KIIS, ông Anton Hrushetskyi, cho biết dư luận về vấn đề thỏa thuận hòa bình vẫn ổn định trong những tháng gần đây bất chấp áp lực ngày càng gia tăng từ phía Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thúc giục Ukraine nhanh chóng đạt được hòa bình trong cuộc chiến kéo dài gần 4 năm, trong bối cảnh quân đội Nga hùng mạnh và được trang bị vũ khí tốt hơn đang đạt bước tiến trên các chiến trường.
Kiev và các đồng minh châu Âu đang tìm kiếm sự đảm bảo an ninh từ Washington như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào, với việc Tổng thống Zelensky tuyên bố hôm 14/12 rằng Ukraine sẽ từ bỏ tham vọng gia nhập NATO để đổi lấy điều đó.
Điều này đánh dấu một sự thay đổi chính sách lớn và – theo lời ông Zelensky – là một sự thỏa hiệp, vì Ukraine từ lâu đã khao khát gia nhập liên minh quân sự phương Tây, nơi các thành viên có nghĩa vụ coi một cuộc tấn công vào một thành viên là một cuộc tấn công vào tất cả theo Điều 5 của Hiệp ước NATO.
"Ngay từ đầu, điều kiện của Ukraine – hay có lẽ chính xác hơn là tham vọng của chúng tôi – là tư cách thành viên NATO. Và điều đó sẽ mang lại những đảm bảo an ninh thực sự. Một số đối tác từ Mỹ và châu Âu đã không ủng hộ hướng đi này", ông Zelensky nói khi trả lời các câu hỏi của phóng viên trong một cuộc trò chuyện trên WhatsApp hôm 14/12.
Cuộc thăm dò của KIIS cũng phản ánh sự suy giảm lòng tin vào các đồng minh phương Tây khi chỉ có 21% người Ukraine tin tưởng Washington – giảm từ 41% hồi tháng 12 năm ngoái. Niềm tin vào NATO cũng giảm từ 43% xuống 34% trong cùng kỳ.
"Nếu các bảo đảm an ninh không rõ ràng và ràng buộc… người Ukraine sẽ không tin tưởng chúng, và điều này sẽ ảnh hưởng đến sự sẵn lòng chấp nhận kế hoạch hòa bình tương ứng", ông Hrushetskyi nhấn mạnh.
Gần đây ông Trump cũng đã nhắc lại lời kêu gọi tổ chức bầu cử ở Ukraine, điều mà theo Hiến pháp Ukraine là không thể thực hiện được khi nước này đang trong tình trạng thiết quân luật.
Ông Zelensky, người có nhiệm kỳ đầu tiên kết thúc từ đầu năm ngoái, đã ra tín hiệu trong tháng này rằng ông sẽ sẵn sàng cho một cuộc bầu cử mới nếu Mỹ có thể đóng vai trò chủ đạo trong việc đảm bảo an ninh.
Tuy nhiên, cuộc thăm dò của KIIS cho thấy chỉ có 9% người Ukraine muốn tổ chức bầu cử trước khi chiến sự kết thúc.
Niềm tin vào ông Zelensky có thể đã giảm sau vụ bê bối tham nhũng lớn hồi tháng trước, nhưng hiện đã tăng trở lại lên 61% sau khi trợ lý hàng đầu của ông bị sa thải và áp lực mới từ phía Mỹ, ông Hrushetskyi cho biết.
"Do đó, việc khăng khăng đòi bầu cử ở Ukraine bị công chúng chỉ trích gay gắt và được coi là một nỗ lực nhằm làm suy yếu đất nước", ông nói.
Minh Đức (Theo Reuters, CNBC)
