Đền Thượng (Khu di tích Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội) dựng trên một khu đất rộng, nơi đây còn lưu giữ được 5 tấm bia đá và 53 hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học đặc sắc, đồng thời cũng là nơi đặt tượng An Dương Vương.
Cặp rồng đá thành bậc đền Thượng được đặt trước nghi môn ngoại đền Cổ Loa - đền thờ An Dương Vương vừa được công nhận là Bảo vật quốc gia. Cổ vật có từ thời Lê trung hưng (1732).
Đôi rồng được chạm trên một khối đá nguyên, hai bên thành bậc có cấu trúc và hoa văn trang trí tương đối giống nhau. Ông Hoàng Công Huy, Phó Trưởng ban Phụ trách Ban Quản lý Khu di tích Cổ Loa cho hay đây là bộ thành bậc duy nhất trên cả nước gắn với di tích nổi tiếng thờ Vua An Dương Vương - vị vua lập nên nhà nước Âu Lạc, thế kỷ 3 trước Công nguyên.
Đáng chú ý, rồng được điêu khắc ở tư thế tay vuốt râu. Đề tài chủ đạo là hình rồng được chạm ở tư thế vận động từ trên xuống dưới theo chiều dọc của thành bậc. Đầu rồng ngẩng cao, trán dô, má hóp, mũi sư tử, mắt tròn, tai thú, đôi sừng có nhánh dài, chạm tới cả khúc thân thứ nhất, miệng rộng ngậm ngọc, lưỡi ngắn, nanh nhọn, viền xung quanh hàm dưới trang trí họa tiết dải mây xoắn nhỏ, râu mép uốn lượn trải dài từ mắt tới thân, lượn sóng bay về phía sau gáy.
Với lối tạo tác kết hợp giữa tượng tròn và phù điêu, biểu tượng rồng cùng văn mây, đã tạo nên sự sống động, uyển chuyển, nhưng cũng đầy mạnh mẽ trên không gian dày đặc mây bay.
Nét đặc biệt của cặp rồng đá đền Thượng (Cổ Loa) là sự kết hợp với ba cây hương đá phía trước.
Hình thức độc đáo của cặp rồng đá thành bậc đền Thượng (Cổ Loa) thể hiện ở việc chạm khắc hoa văn rất đặc biệt, mang những nét điển hình của nghệ thuật điêu khắc thời Lê trung hưng đầu thế kỷ 18.
Khác với đôi rồng thành bậc phía sau của điện Kính Thiên hay thành bậc rồng ở Lam Kinh mang dáng dấp đặc trưng của thành bậc cung điện, biểu trưng cho vương quyền, cặp rồng đá thành bậc đền Thượng (Cổ Loa) lại có nét độc đáo riêng, tạo nên sự đặc biệt.
"Cùng với tượng đồng độc bản Vua An Dương Vương, đôi rồng đá ở bậc đền Thượng là bảo vật vô cùng độc đáo, cả hai đều được công nhận là Bảo vật quốc gia", ông Huy cho biết
Hiện nay, ngôi đền thờ An Dương Vương vẫn còn giữ được nét đẹp cổ kính trong từng lối kiến trúc.
Hằng năm vào ngày 6 tháng Giêng âm lịch, người dân Cổ Loa tổ chức một lễ hội trang trọng để tưởng nhớ những người đã có công xây thành, nhất là để ghi ơn An Dương Vương, người khai sinh ra nhà nước Âu Lạc.
Cổ Loa ngày nay không chỉ là một di sản văn hóa mà còn là một điểm đến lý tưởng cho du khách thập phương muốn khám phá những giá trị văn hóa, những hình ảnh quen thuộc của một làng quê Bắc Bộ thanh bình.
Hồng Phú
