Chiếc phích nước – món quà tặng đại biểu tại một Đại hội Đảng bộ xã ở Nghệ An – bỗng trở thành tâm điểm tranh luận trên mạng xã hội. Phê phán có, bảo vệ có, nhưng ít ai biết món quà này đã được chuẩn bị từ trước. Khi đặt nó vào đúng bối cảnh, câu chuyện lại mang màu sắc khác hẳn so với những gì đang lan truyền.
Những ngày gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện thông tin về việc một xã ở Nghệ An tổ chức Đại hội Đảng bộ và tặng quà cho đại biểu tham dự là một chiếc phích nước. Sự việc ngay lập tức thu hút nhiều bình luận, chia sẻ, thậm chí không ít lời chỉ trích, cho rằng đây là biểu hiện của lãng phí, hình thức hoặc trái với tinh thần chỉ đạo của Tỉnh ủy Nghệ An về việc dừng tặng quà, tổ chức văn nghệ trong Đại hội Đảng bộ các cấp.
Là một người cũng đang công tác trong bộ máy Nhà nước, bản thân tôi đã từng nhiều lần tham dự Đại hội Đảng bộ ở các cấp khác nhau. Tôi cũng từng nhận những món quà nhỏ từ Ban Tổ chức Đại hội. Bởi vậy, khi đọc những dòng bình luận gay gắt về vụ việc, tôi muốn chia sẻ một góc nhìn khác, với mong muốn mọi người có thể hiểu đúng bản chất vấn đề và có sự thông cảm nhất định với những đơn vị rơi vào tình huống tương tự.
Theo thông tin tôi tìm hiểu, xã này đã chuẩn bị quà tặng cho đại biểu tham dự Đại hội từ trước khi Tỉnh ủy Nghệ An ban hành công văn yêu cầu các địa phương không tổ chức văn nghệ, không tặng quà tại Đại hội Đảng bộ các cấp. Nói cách khác, thời điểm đặt mua và chuẩn bị quà, họ hoàn toàn chưa nhận được văn bản chỉ đạo mới.
Trong trường hợp của xã ở Nghệ An này, món quà là một chiếc phích nước. Đây là vật dụng rất quen thuộc với nhiều gia đình, giá trị không cao, không mang tính xa xỉ (Ảnh: MXH)
Nếu xét về quy trình tổ chức Đại hội Đảng bộ ở cấp cơ sở, mọi khâu từ nhân sự, văn kiện, hậu cần… đều được chuẩn bị rất kỹ lưỡng và từ khá lâu. Việc chuẩn bị một số món quà nhỏ tặng đại biểu cũng thường nằm trong kế hoạch dự trù, được đặt hàng từ trước để kịp thời gian. Khi công văn mới của Tỉnh ủy được ban hành, nhiều nơi lập tức điều chỉnh và tuân thủ nghiêm túc. Nhưng với những đơn vị đã trót chuẩn bị đầy đủ, thậm chí đã thanh toán hoặc đặt cọc cho nhà cung cấp, việc hủy bỏ ngay đôi khi không khả thi.
Nếu nhìn từ góc độ quản lý ngân sách, việc bỏ đi số quà đã chuẩn bị cũng đồng nghĩa với lãng phí. Trong khi đó, nếu vẫn sử dụng để tặng cho đại biểu tham dự, giá trị vật chất tuy không lớn nhưng lại tránh việc đồ đã mua bị tồn kho, bỏ phí.
Những ai từng tham dự Đại hội Đảng bộ hẳn sẽ hiểu, đây không chỉ là sự kiện chính trị quan trọng, mà còn là một ngày hội của Đảng bộ, nơi hội tụ những cán bộ, đảng viên tiêu biểu để bàn những vấn đề lớn của địa phương. Không ít nơi, Đại hội còn là dịp để động viên tinh thần cán bộ cơ sở – những người nhiều khi vừa làm việc ở nhiệm vụ chính trị, vừa gánh vác các công việc cộng đồng một cách âm thầm. Tặng quà cho đại biểu trong các dịp như thế này không nên hiểu là một hình thức "mua chuộc" hay "chiếu lệ", mà thực chất là một cử chỉ mang tính trang trọng, lời cảm ơn của Ban Tổ chức dành cho những người đã dành thời gian, công sức tham dự và đóng góp cho Đại hội.
Tôi còn nhớ, có lần đi dự Đại hội ở một xã vùng cao, món quà nhận được chỉ là một chiếc khăn piêu của bà con, giá trị không lớn nhưng khi sử dụng vào mùa đông, tôi vẫn thấy ấm lòng. Nó gợi nhớ về một buổi Đại hội đầy nhiệt huyết và tinh thần đoàn kết.
Trong trường hợp của xã ở Nghệ An này, món quà là một chiếc phích nước. Đây là vật dụng rất quen thuộc với nhiều gia đình, giá trị không cao, không mang tính xa xỉ. Có thể, Ban Tổ chức chọn món quà này vì sự thiết thực – phích nước có thể dùng hàng ngày, lâu dài và phù hợp với nhiều đối tượng.
Mạng xã hội có ưu điểm là tốc độ lan truyền thông tin rất nhanh. Nhưng đôi khi, chính sự nhanh chóng đó lại khiến nhiều người chưa kịp tìm hiểu đầy đủ đã vội đưa ra nhận xét. Trong câu chuyện này, không ít ý kiến chỉ trích, thậm chí mỉa mai rằng "tặng phích nước là lãng phí, hình thức", mà quên mất bối cảnh cụ thể – quà đã được chuẩn bị từ trước khi có công văn mới.
Nếu chỉ nhìn bề nổi là "Tỉnh ủy đã yêu cầu dừng tặng quà, nhưng xã vẫn tặng quà", thì dễ kết luận rằng xã không chấp hành chỉ đạo. Nhưng thực tế, đây là tình huống bất khả kháng. Việc xử lý một cách mềm dẻo để vừa không vi phạm tinh thần chung, vừa tránh lãng phí là điều cần được nhìn nhận thấu đáo.
Trong nhiều vụ việc bị đưa lên mạng xã hội, một phần nguyên nhân khiến dư luận "dậy sóng" là do thiếu thông tin đầy đủ hoặc chỉ tiếp nhận từ một phía. Khi đã hiểu rõ nguyên nhân và bối cảnh, tôi tin rằng nhiều người sẽ thấy mọi chuyện không "nghiêm trọng" như ban đầu tưởng tượng.
Tôi hoàn toàn ủng hộ tinh thần chỉ đạo của Tỉnh ủy Nghệ An trong việc tiết kiệm, tránh phô trương, hình thức khi tổ chức Đại hội Đảng bộ. Đây là chủ trương đúng đắn, nhất là trong bối cảnh cả nước đang đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tập trung nguồn lực cho phát triển kinh tế – xã hội.
Tuy nhiên, với những đơn vị đã chuẩn bị quà từ trước khi có chỉ đạo, tôi cho rằng chúng ta nên có sự thông cảm. Quan trọng là từ sau khi có văn bản mới, các địa phương cần nghiêm túc thực hiện, không tiếp tục đặt mua, chuẩn bị quà mới.
Cũng cần nhấn mạnh rằng, việc tặng quà trong các sự kiện chính trị không phải lúc nào cũng tiêu cực. Nếu món quà nhỏ, giá trị hợp lý, mang tính thiết thực và xuất phát từ sự trân trọng, thì vẫn giữ được ý nghĩa tốt đẹp mà không gây lãng phí.
Câu chuyện tặng phích nước cho đại biểu ở một xã của Nghệ An là một ví dụ điển hình cho việc thông tin khi chưa được hiểu rõ dễ dẫn tới hiểu lầm. Nếu chỉ nhìn ở góc độ "sai quy định" thì sẽ thấy đáng phê bình. Nhưng nếu xét cả quá trình chuẩn bị, thời điểm đặt hàng, bối cảnh chỉ đạo mới… thì sẽ nhận ra đây là tình huống khó tránh, và cách xử lý của địa phương không phải là hoàn toàn sai.
Tôi mong rằng, trong thời đại mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, mỗi chúng ta hãy bình tĩnh hơn khi tiếp nhận và chia sẻ thông tin. Phê bình là cần thiết, nhưng cũng cần đi kèm sự công bằng và cái nhìn đa chiều. Bởi lẽ, đằng sau mỗi sự kiện hay quyết định của một tập thể luôn có nhiều yếu tố tác động. Chúng ta – với tư cách là người ngoài cuộc – đôi khi chỉ nhìn thấy phần nổi của tảng băng, mà quên mất phần chìm bên dưới mới là thứ quyết định hình hài của câu chuyện.
* Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả
