Chuyện ít biết về chuột ở Hà Nội

Chuyện ít biết về chuột ở Hà Nội

Thứ 2, 27/01/2020 | 09:30
0
Nếu ở các vùng quê chỉ có chuột nhà và chuột đồng thì ở Hà Nội lại có loài chuột to lớn hơn sống ở cống, ngóc ngách giữa các nhà nên dân gian gọi là chuột cống. Nhưng từ cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 Hà Nội xuất hiện thêm những giống chuột nước ngoài theo các thùng hàng nhập khẩu vào Việt Nam.

Nỗi hoảng sợ của người Pháp

Khi nhận chức Toàn quyền Đông Dương năm 1897, Toàn quyền Doumer mong muốn biến hệ thống cống rãnh nằm phía dưới khu của người Pháp và ở cả khu dân cư đông đúc của người Việt thành một biểu tượng của sự sạch sẽ và tiến bộ. Thế nhưng ông ta đã thất vọng khi lũ chuột bắt đầu xuất hiện từ những cống rãnh này. Mấy chục cây số cống đã trở thành thiên đường mập mờ và mát mẻ cho lũ chuột, nơi chúng có thể sinh sôi mà không có kẻ thù. Nhưng những giống chuột này từ đâu mà ra vì chuột bản địa nhỏ con hơn?

Văn hoá - Chuyện ít biết về chuột ở Hà Nội

Chuột đồng (ảnh minh họa)

Cuối thế kỷ 19 nhiều loại  hàng hóa từ thiết bị quân sự đến hàng tiêu dùng, thực phẩm từ cảng của Pháp qua cảng Hải Phòng đã mang theo những chú chuột giống châu Âu to tướng đang kiếm ăn trong các thùng hàng không kịp chạy lên bờ. Một chuyến du lịch miễn phí đưa chúng đến một vùng đất mới lạ. Khi lên bờ, chúng buộc phải thích nghi với khí hậu, thời tiết và cả thức ăn ở Việt Nam. Nhờ sức sống mãnh liệt, loài chuột này nhanh chóng phát triển. Do không có khả năng đào hang như chuột nhà và chuột đồng, chúng chui xuống cống rãnh và sống ở đó. Vì thế dân đặt tên cho loài chuột châu Âu này là chuột cống.

Không chỉ phá hỏng giấc mơ về hình ảnh châu Âu trang nhã của vị Toàn quyền Đông Dương này, các trường hợp dịch hạch bắt đầu xuất hiện, và chuột được cho là nguyên nhân gây lây nhiễm. Song những con chuột  gây ra dịch hạch lại không phải là giống chuột bản xứ mà nó được cho là từ các kiện hàng của Ấn Độ chở bằng tàu biển đến Hà Nội dự triển lãm Kinh tế Đông Dương năm 1902. Những con chuột này đã chui vào các thùng hàng và bị tàu biển đưa sang Hà Nội, khi người ta dỡ hàng, chuột bò ra ngoài, gặp điều kiện thời tiết thuận lợi chúng sinh sôi nẩy nở thành đàn. Nước Pháp chấn động vì họ sợ những con chuột Ấn Độ sẽ gây bệnh cho người Pháp sống ở Việt Nam bởi lẽ trước đó loài chuột này đã gây ra dịch bệnh trên diện rộng ở Ấn Độ.

Văn hoá - Chuyện ít biết về chuột ở Hà Nội (Hình 2).

Ảnh minh họa.

Trò láu đổi chuột lấy tiền

Để ngăn chặn chuột và côn trùng gây bệnh, chính quyền thành phố đã thuê người chui vào hệ thống cống rãnh tối tăm và chật hẹp, vượt qua đủ loại rác thải của con người ở các mức độ phân hủy khác nhau để săn lùng loài động vật hoang dã khá hung dữ, có thể mang theo bọ chét và dịch hạch hay các bệnh truyền nhiễm khác. Chưa kể tới sự có mặt tiềm tàng của những động vật nguy hiểm khác, như rắn, nhện và các con khác.

Sau một thời gian thực hiện, chính quyền nhận thấy rằng, ngay cả với đội quân thợ săn chuột này thì họ cũng không thể diệt sạch lũ chuột nên ngày 23/4/1902 tức là 6 tháng trước khi khai mạc triển lãm Kinh tế Đông Dương, chính quyền Hà Nội đã trả 4 xu cho ai giết và bắt được một con chuột mang nộp đuôi chuột cho cảnh sát. Việc chỉ nộp đuôi chuột được cho là kế khôn ngoan của chính quyền vì tòa thị chính  sẽ không phải tiếp nhận và xử lý một số lượng lớn xác chuột.

Ngay lập tức số đuôi chuột mang lên nộp cho cảnh sát nhiều vô kể, số chuột này không chỉ bắt ở Hà Nội mà họ bắt từ các tỉnh khác mang đến khiến số tiền thanh toán tăng vọt. Cuối tháng 4/1902 đã có 7.985 đuôi con chuột nộp cho cảnh sát. Người Pháp rất hài lòng với kế hoạch có vẻ hiệu quả này vì số đuôi chuột tăng lên rất nhanh.

Sang tháng Năm, những thợ săn tích lũy được thêm kinh nghiệm và đẩy con số lên 4.000 con mỗi ngày. Vào cuối tháng, số chuột diệt được tăng lên đến kỷ lục là 15.041 chỉ trong một ngày 30/5.

Trong tháng Sáu, số lượng diệt mỗi ngày là khoảng trên 10.000 con và vào ngày 21/6, con số là 20.112, điều này đã khiến cảnh sát nghi ngờ có gian lận nên họ tổ chức điều tra và phát hiện ra sự láu cá của người Việt. Họ đã nhìn thấy cảnh tượng chuột khỏe mạnh chạy trong thành phố nhưng không có đuôi. Hóa ra những thợ săn bình dân thà cắt đuôi chuột hơn là giết con vật có khả năng sinh nở nhanh và có thể tạo ra thêm nhiều chuột  hơn nữa.

Lại có những kết quả điều tra khác là một vài người còn nhập chuột từ nơi khác vào thành phố. Giọt nước làm tràn ly khi thanh tra y tế phát hiện ở ngoại ô Hà Nội còn có một trang trại dành nuôi chuột. Bực tức tòa đốc lý quyết định hủy bỏ tiền thưởng, và người dân thành phố đành phải chung sống với lũ gặm nhấm.

Thế nhưng nỗi lo chuột gây ra dịch hạch buộc chính quyền phải nối lại kế hoạch nhưng họ quyết định hạ giá xuống 1 xu một con. Nhưng 1 xu một con cũng vẫn là cơ hội kiếm tiền của nhiều người, họ đi ra các vùng xa săn chuột mang về. Lại có người tổ chức nuôi chuột cấp tốc. Số chuột nộp cho cảnh sát tăng lên vù vù và chính quyền lại tiếp tục hạ xuống 1 xu 5 con. Giá cả bèo bọt nên dân chúng không nộp chuột nữa.

Năm 1903 dịch bệnh xuất hiện. Ít nhất 263 người đã thiệt mạng, hầu hết là người Việt. Lo sợ dịch lan ra khắp thành phố có thể nguy hại đến tính mạng người Pháp sống ở Hà Nội, 15 ngày sau họ lại tăng lên 1  xu 2 con rồi 1 xu 1 con nhưng dân chúng vẫn làm ngơ. Hoảng hốt trước thái độ bất hợp tác, ngày 4/2/1904 chính quyền tăng lên 3 xu một con.

Đến ngày 22/2/1904 họ tăng lên 4 xu một con, lúc này dân mới nộp số chuột họ nuôi trong nhà. Để ngăn chặn trục lợi khi cảnh sát phát hiện có người vận chuyển chuột từ những vùng không được thưởng vào Hà Nội, chính quyền ra lệnh phạt nặng và bỏ tù nếu bắt được. Kết quả là chấm dứt được tình trạng buôn chuột lậu.

Ngăn được nạn chuyển chuột lậu nhưng dịch đã hoành hành, sợ dịch lan rộng, chính quyền không cho phép dân được chôn người chết dịch, bắt phải thiêu xác. Quy định này trái với phong tục địa táng của người Việt nên dân không hợp tác, nhà có người chết dịch không báo chính quyền, họ giấu xác trong nhà, chờ màn đêm buông xuống bí mật mang chôn. Các gia đình có người bị dịch cũng không báo, họ âm thầm chữa bằng các bài thuốc dân gian.

Cuối cùng nhờ sự cố gắng của các bác sĩ dịch tễ, dịch lắng xuống, chính quyền thở phào vì không phải mất tiền mua chuột. 

Việc nộp đuôi chuột lấy tiền chính là kiểu tư duy đã dẫn đến Thế chiến thứ nhất cho rằng súng máy sẽ kết thúc nhanh cuộc chiến vì nó giết người hiệu quả. Nhưng thực tế thì nó đã kéo dài cuộc chiến và nhiều người đã thiệt mạng.

Nguyễn Ngọc Tiến

Táo in hình chuột đắt ngang vàng, ăn 1 quả mất ngay bạc triệu

Chủ nhật, 12/01/2020 | 08:04
Năm nay, thị trường trái cây phục vụ tết Nguyên đán Canh Tý 2020 đã rất nhộn nhịp với đủ loại trái cây tạo dáng, in hình Phúc-Lộc-Thọ. Tuy nhiên, mới lạ nhất phải kể đến loại táo Nhật Bản in hình chuột có giá bạc triệu dù chỉ ăn... 1 quả.

Tượng Chuột mạ vàng 24K đẳng cấp cho năm Tý nhiều tài lộc

Thứ 2, 30/12/2019 | 14:34
Không những là thương hiệu chiếm vị trí đầu bảng trong làng chế tác vàng cao cấp, Golden Gift Việt Nam còn tự hào bởi khả năng dẫn đầu xu hướng với hàng loạt những sản phẩm mới ra lò nhưng ngay lập tức gây sốt trên thị trường quà tặng Tết 2020. Bộ sưu tập tượng Chuột mạ vàng 24K vừa cho ra mắt chính là một minh chứng điển hình như thế.

Độc đáo “chuột cõng quất bonsai” giá triệu đồng

Thứ 6, 27/12/2019 | 22:02
Nhiều nhà vườn ở Tứ Liên, quận Tây Hồ tung ra thị trường quất cảnh bonsai kiểu "chuột cõng quất" phục vụ Tết Canh Tý. Sự độc đáo này khiến nhiều khách hàng thích thú.
Cùng tác giả

Video: Chiến sa Mỹ chặn đầu, tìm cách bao vây xe quân sự của Nga ở Syria

Thứ 6, 19/06/2020 | 20:47
Căng thẳng giữa lực lượng quân sự của Mỹ và Nga tiếp tục leo thang ở khu vực Đông Bắc Syria. Xe quân sự của 2 bên liên tục có các hành vi chặn đường, khiêu khích lẫn nhau.

Video: Chiêm ngưỡng quy trình máy bay chiến đấu nạp nhiên liệu trên không

Thứ 6, 19/06/2020 | 09:41
Trong trường hợp máy bay chiến đấu hết nhiên liệu, không thể tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, một máy bay khác sẽ được điều động đến hỗ trợ, nạp nhiên liệu trực tiếp cho máy bay chiến đấu ngay trên không.

Video: Máy bay ném bom Tu-95 của Nga "chạm mặt" F-22 khi bay lượn gần biên giới Mỹ

Thứ 7, 13/06/2020 | 20:00
Bộ chỉ huy không quân Mỹ đã lập tức điều động chiến đấu cơ F-22 đến vùng biển Alaska khi phát hiện máy bay ném bom Tu-95 xuất hiện gần biên giới nước này.

Video: Cận cảnh xe tuần tra của Nga đụng độ "nóng" chiến sa của Mỹ trên đất Syria

Thứ 6, 12/06/2020 | 21:33
Đoạn video ngắn ghi lại quá trình đối đầu căng thẳng giữa đoàn tuần tra của Nga và xe quân sự của quân đội Mỹ ở khu vực Đông Bắc Syria.

Chồng Tây của siêu mẫu Hà Anh: Người cùng một nền văn hóa còn khác biệt, nói gì Tây và Việt

Thứ 5, 11/06/2020 | 09:03
Xuất thân từ xứ sở sương mù, chàng trai đam mê phiêu lưu bỗng một ngày bén duyên với đất nước hình chữ S. Chàng trai này quyết định dừng chân nơi đây khi lỡ sa vào ánh mắt của người con gái Việt Nam. Xây dựng gia đình mới ở chốn xa lạ, chàng rể Tây nhận ra chẳng tiêu chuẩn nào từ phía Đông hay Tây thực sự quan trọng.
Cùng chuyên mục

Từng vỡ nợ nghìn tỷ, xế chiều bệnh tật, sức khỏe hiện tại của đạo diễn Phước Sang thế nào?

Thứ 5, 28/03/2024 | 19:08
Thông tin Phước Sang bị đột quỵ lần 3 nhận được sự quan tâm của dư luận.

BTC Miss World Business Vietnam nói gì về tuyển thí sinh đến 60 tuổi?

Thứ 5, 28/03/2024 | 19:04
Ông Nguyễn Duy Mạnh, Trưởng BTC Miss World Business Vietnam lý giải về tiêu chí tuyển chọn thí sinh cao từ 1m50, độ tuổi từ 20-60 tuổi.

Chuyện gì xảy ra với nhan sắc của Hoa hậu Ngọc Châu?

Thứ 5, 28/03/2024 | 15:24
Hoa hậu Ngọc Châu từng được ví là "búp bê châu Á", hiện tại bị fan sắc đẹp chỉ ra nhiều điểm khác lạ trên gương mặt.

Tuyên Quang: Người Dao trên vùng cao Lâm Bình làm du lịch

Thứ 5, 28/03/2024 | 15:15
Những năm gần đây, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao Tuyên Quang đã biết khai thác thế mạnh văn hóa bản địa để phát triển kinh tế bằng dịch vụ, du lịch.

Đà Nẵng tổ chức chương trình nghệ thuật Tháng 3 hoan ca

Thứ 5, 28/03/2024 | 15:15
Theo Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Đà Nẵng, tối 29/3, tại Công viên Apec (quận Hải Châu) sẽ diễn ra chương trình nghệ thuật miễn phí.
     
Nổi bật trong ngày

Dự báo thời tiết ngày 28/3/2024: Hôm nay có nắng nóng gay gắt?

Thứ 5, 28/03/2024 | 05:00
Tin tức dự báo thời tiết mới nhất trong hôm nay (28/3). Cập nhật tin tức dự báo thời tiết nhanh và chính xác nhất trên Người Đưa Tin.

Bản tin 28/3: Nhiều ngành sức khỏe "khát" thí sinh

Thứ 5, 28/03/2024 | 06:00
Nhiều ngành sức khỏe "khát" thí sinh; Phẫu thuật thành công ung thư đường tiêu hóa cho cụ bà 95 tuổi...

Lập chợ cho phụ nữ đơn thân tại Cần Thơ: Dân mạng hào hứng tranh luận

Thứ 5, 28/03/2024 | 18:37
Giám đốc Sở Công Thương Cần Thơ Hà Vũ Sơn cho biết đang liên hệ với chủ đầu tư về việc thành lập chợ dành cho phụ nữ đơn thân.

Bắc Giang: 3 người tử vong do uống rượu ngâm lá ngón

Thứ 5, 28/03/2024 | 07:27
Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) đã có kết luận, 3 nạn nhân ở huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang tử vong đều do chất độc của cây lá ngón ngâm trong bình rượu.

Từng nổi tiếng một thời, Cò "Đất phương Nam" 40 tuổi vẫn vất vả, ở nhà trọ 15m2

Thứ 5, 28/03/2024 | 07:00
Ngôi sao nhí một thời Cò trong phim "Đất Phương Nam" hiện chỉ có một mình, bôn ba khắp nơi. Cuộc sống có phần thiếu thốn, "lo thân không đủ".