BOJ ngày thứ Sáu đã nâng lãi suất ngắn hạn thêm 0,25 điểm phần trăm, lên mức 0,75% – cao nhất kể từ năm 1995 và đúng như kỳ vọng của thị trường. Đây là bước đi tiếp theo trong lộ trình chấm dứt chính sách tiền tệ siêu nới lỏng, sau khi Nhật Bản từ bỏ lãi suất âm vào năm ngoái.
Ngân hàng trung ương cho biết dù lãi suất danh nghĩa tăng, lãi suất thực vẫn “ở mức âm đáng kể”, đồng nghĩa với việc điều kiện tài chính nhìn chung vẫn mang tính hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế. BOJ nhấn mạnh mục tiêu dài hạn là tạo ra “vòng tuần hoàn tích cực” giữa tiền lương và giá cả.
Ông Kazuo Ueda, Thống đốc Ngân hàng Nhật Bản (BOJ), phát biểu trong cuộc họp của Ủy ban Tài chính tại Hạ viện Quốc hội ở Tokyo, Nhật Bản, vào thứ Sáu, ngày 21/11/2025.
Thị trường tài chính phản ứng ra sao sau quyết định nâng lãi suất?
Ngay sau thông báo, lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB) tăng mạnh. Lợi suất JGB kỳ hạn 10 năm vượt mốc 2%, lên 2,019%, trong khi lợi suất kỳ hạn 20 năm đạt gần 3% – đều là mức cao nhất kể từ năm 1999.
Trái ngược với diễn biến trên thị trường trái phiếu, chứng khoán Nhật Bản lại khởi sắc khi chỉ số Nikkei 225 tăng hơn 1%. Đồng yên suy yếu khoảng 0,25% so với USD, cho thấy nhà đầu tư vẫn thận trọng về triển vọng tăng trưởng và chính sách tiền tệ trong trung hạn.
Lạm phát tại Nhật Bản đã duy trì trên mục tiêu 2% của BOJ suốt 44 tháng liên tiếp. Dữ liệu mới nhất cho thấy chỉ số giá tiêu dùng tăng 2,9% trong tháng 11, chủ yếu do giá thực phẩm và chi phí sinh hoạt cao.
Tuy nhiên, lạm phát cao lại đi kèm với thực tế đáng lo ngại: tiền lương thực tế đã giảm liên tục 10 tháng. BOJ dự báo lạm phát lõi (loại trừ thực phẩm tươi sống) sẽ hạ xuống dưới 2% trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 9/2026, nhờ giá thực phẩm hạ nhiệt và các biện pháp bình ổn giá của chính phủ.
Kinh tế Nhật Bản có đủ sức chịu đựng mặt bằng lãi suất cao hơn?
Việc nâng lãi suất diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Nhật Bản đang phát tín hiệu suy yếu. GDP quý III đã được điều chỉnh giảm mạnh hơn dự báo ban đầu, với mức giảm 0,6% so với quý trước và 2,3% tính theo năm.
BOJ thừa nhận nền kinh tế còn yếu, song vẫn lạc quan rằng lợi nhuận doanh nghiệp duy trì ở mức cao và các công ty sẽ tiếp tục tăng lương trong năm 2026. Ngân hàng trung ương cho rằng khả năng lạm phát cơ bản đạt mục tiêu 2% đang ngày càng rõ ràng.
Lợi suất trái phiếu tăng kéo theo nguy cơ chi phí vay của chính phủ cao hơn, làm gia tăng áp lực tài khóa đối với Nhật Bản, quốc gia đang có tỷ lệ nợ công trên GDP gần 230%, cao nhất thế giới theo IMF.
Theo các chuyên gia, BOJ nhiều khả năng sẽ tiếp tục nâng lãi suất vào giữa năm 2026, đưa lãi suất điều hành lên khoảng 1%. Tuy nhiên, mức “lãi suất trung tính” đủ để kiểm soát lạm phát mà không bóp nghẹt tăng trưởng vẫn là ẩn số, với ước tính dao động từ 1% đến 2,5%.
Việc nâng lãi suất cũng mang màu sắc chính trị, khi Thủ tướng Sanae Takaichi, người từng phản đối thắt chặt tiền tệ đã mềm mỏng hơn trước áp lực đồng yên yếu và chi phí sinh hoạt tăng cao.
Chính phủ Nhật Bản hồi tháng 11 đã thông qua gói kích thích kinh tế trị giá 21.300 tỷ yên (khoảng 135,5 tỷ USD), nhằm hỗ trợ người tiêu dùng và thúc đẩy tăng trưởng. Trong bối cảnh này, chính sách tiền tệ và tài khóa sẽ cần phối hợp chặt chẽ hơn bao giờ hết.
Kì Lân (Theo CNBC)
