Cây chùm ngây còn có tên ba đậu dại. Ảnh minh họa.
Cây chùm ngây tên khoa học Moringa oleifera Lam (còn có tên ba đậu dại) thuộc loại thực vật thân gỗ, họ chùm ngây, xuất xứ từ vùng Nam Á. Chúng có đặc điểm: Thân cây cao, sau 3 - 4 năm có khi lên đến hàng chục mét; lá kép, hình dạng giống lông chim, mọc so le, có màu xanh sẫm, dài khoảng 3 - 6cm; hoa màu trắng kem, thường mọc thành chùy ở các kẽ lá; quả dạng nang treo, dài 2.5 - 4cm dọc theo quả có các khe rãnh; hạt có màu đen, to bằng hạt hạt đậu Hà Lan, có 3 cạnh. Quả chùm ngay có thể dùng làm rau ăn hoặc phơi khô làm thuốc.
Trước đây, chùm ngây mọc hoang nhiều ở các tỉnh như Thanh Hóa, Khánh Hòa (Ninh Thuận cũ), Lâm Đồng, Vĩnh Long (Bến Tre cũ)… Ngày nay, loại cây này được trồng rộng rãi hơn trên khắp cả nước nhờ khả năng thích nghi tốt, dễ trồng và ít sâu bệnh.
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, lá chùm ngây chứa lượng vitamin A, C, E, canxi, sắt và protein cao gấp nhiều lần so với các loại rau thông thường. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng từng khuyến nghị chùm ngây là nguồn dinh dưỡng quý cho trẻ suy dinh dưỡng tại các quốc gia đang phát triển.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc bổ sung lá chùm ngây thường xuyên có thể giúp tăng cường miễn dịch, bảo vệ gan, cải thiện tim mạch, hỗ trợ giảm đường huyết, chống oxy hóa và giúp duy trì cân nặng ổn định.
Ảnh minh họa.
Không chỉ bổ dưỡng, lá chùm ngây còn có vị ngọt xen chút chát nhẹ, mùi thơm béo đặc trưng, rất dễ ăn. Từ nguyên liệu này, người nội trợ có thể chế biến nhiều món ngon như canh chùm ngây nấu tôm, canh chùm ngây thịt bằm, gỏi chùm ngây tôm thịt, hoặc xào lá chùm ngây với thịt bò.
Ngoài ra, lá chùm ngây còn được phơi khô để pha trà, xay làm sinh tố, hoặc nghiền thành bột để làm gia vị tự nhiên.
Loại rau đặc sản này có thể ăn sống như rau xà lách hoặc nấu canh.
Nhờ hương vị thơm ngon, dễ chế biến và giá trị dinh dưỡng vượt trội, chùm ngây đang trở thành "đặc sản xanh" được nhiều gia đình Việt lựa chọn. Không chỉ là món ăn dân dã, chùm ngây còn là biểu tượng cho xu hướng ăn sạch - sống khỏe - tận dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên đang ngày càng lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống hiện đại.
Ngoài ra, không chỉ là rau ăn mà rau chùm ngây còn có tác dụng tốt cho sức khỏe. Rau được sử dụng để điều trị tình trạng thiếu máu, viêm khớp và các tình trạng đau khớp khác (thấp khớp), hen suyễn, hỗ trợ điều trị ung thư, táo bón, đái tháo đường, tiêu chảy, đau bụng, loét dạ dày và ruột, co giật ruột, đau đầu, vấn đề tim mạch, huyết áp cao, sỏi thận, ứ nước, nhiễm vi khuẩn, nấm, virus và ký sinh trùng.
Ngoài ra, tác dụng cây chùm ngây đôi khi được dùng trực tiếp trên da để diệt vi trùng hoặc làm se da, điều trị áp xe, gàu, bệnh viêm nướu, rắn cắn, mụn cơm, vết thương…
Lưu ý khi ăn rau chùm ngây:
Khi ăn rau chùm ngây, cần lưu ý không ăn quá nhiều (2-3 lần/tuần), không ăn buổi tối (gây mất ngủ), phụ nữ mang thai tuyệt đối nên kiêng vì có thể gây sảy thai, không ăn thân, rễ, hạt. Đồng thời, tránh nấu quá chín, bổ sung đa dạng thực phẩm và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bệnh lý hoặc đang cho con bú.
H.Giang (theo saostar, doanhnghiep)
