Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 29/12 đã cung cấp thêm chi tiết về những gì đã được thảo luận và nhất trí tại cuộc hội đàm quan trọng giữa ông và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Mar-a-Lago một ngày trước đó.
Ông Zelensky cho biết rằng phía Mỹ đã đồng ý 100% về các cam kết đảm bảo an ninh cho Ukraine, nhưng không phải là vô thời hạn như một số kỳ vọng.
Thay vào đó, thỏa thuận này được thiết kế kéo dài 15 năm, với khả năng gia hạn, đánh dấu một bước tiến quan trọng nhưng cũng thực tế trong nỗ lực chấm dứt xung đột.
"Chúng tôi đã đạt được những thành tựu lớn, kế hoạch hòa bình 20 điểm đã được nhất trí 90% và các đảm bảo an ninh giữa Mỹ và Ukraine đã được nhất trí 100%", ông Zelensky nói với các phóng viên. "Các đảm bảo an ninh của Mỹ, châu Âu và Ukraine gần như đã được nhất trí. Khía cạnh quân sự đã được nhất trí 100%".
Sau đó, ông giải thích với một nhóm nhà báo qua cuộc trò chuyện trên WhatsApp rằng các đảm bảo thực sự "mạnh mẽ", mặc dù "hiện tại, chúng không phải là vĩnh viễn. Trong các văn kiện, thời hạn là 15 năm với khả năng gia hạn các đảm bảo an ninh này". Mặc dù ông bày tỏ sự lạc quan nhưng cũng không giấu giếm mong muốn lớn hơn.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Kyiv Post
Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh rằng giao tranh đã kéo dài gần 15 năm- tính từ các xung đột ban đầu ở Donbass năm 2014, và Ukraine cần những cam kết dài hơi hơn để đảm bảo hòa bình bền vững.
Ông Zelensky thậm chí đã đề xuất với ông Trump về việc kéo dài thời hạn này. Ông nói: "Tôi đã nêu vấn đề này với Tổng thống Mỹ. Tôi nói với ông ấy rằng chúng tôi đã ở trong tình trạng chiến tranh, và cuộc chiến đã kéo dài gần 15 năm. Do đó, tôi thực sự muốn các đảm bảo được kéo dài hơn. Tôi nói với ông ấy rằng chúng tôi thực sự muốn xem xét khả năng gia hạn lên 30, 40, 50 năm".
Theo lời ông Zelensky, ông Trump đã hứa "sẽ suy nghĩ về điều đó", nhưng hiện tại, khung thời gian 15 năm được coi là nền tảng thực tế, giúp tránh những cam kết mơ hồ có thể dẫn đến sự do dự từ phía Mỹ.
Hình thức cụ thể của các đảm bảo an ninh vẫn chưa rõ ràng, mặc dù Mỹ đã cho biết nó sẽ tương tự như các biện pháp bảo vệ theo Điều 5 của NATO. Ông Zelensky cho biết, ông tin rằng các đảm bảo an ninh này sẽ đáng tin cậy nếu được Mỹ hậu thuẫn và được các đồng minh châu Âu ủng hộ.
"Tôi tin rằng sự hiện diện của quân đội quốc tế là một đảm bảo an ninh thực sự, đó là sự tăng cường các đảm bảo an ninh mà các đối tác của chúng tôi đã và đang cung cấp cho chúng tôi", nhà lãnh đạo Ukraine nói.
Ông Zelensky cũng cho biết kế hoạch 20 điểm hiện tại cần được thông qua bằng một cuộc trưng cầu dân ý ở Ukraine, nhưng điều đó đòi hỏi 60 ngày ngừng bắn – điều mà Nga "không muốn cung cấp cho chúng tôi".
Tuy nhiên, bế tắc vẫn tồn tại đối với một số vấn đề, bao gồm số phận của Donbass (bao gồm Donetsk và Lugansk), khu vực mà ông Zelensky đề xuất biến thành khu kinh tế tự do phi quân sự, trong khi Nga lại muốn kiểm soát toàn bộ khu vực này.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 29/12 nhắc lại rằng Ukraine "phải rút khỏi Donbass để chấm dứt các hành động thù địch", nhưng từ chối bình luận về việc liệu Kiev có được kỳ vọng sẽ rút quân khỏi các khu vực Kherson và Zaporizhzhia hay không.
Cả Tổng thống Mỹ và Tổng thống Ukraine đều nói rằng không có thời hạn cho các bước tiếp theo cho kế hoạch hòa bình, nhưng ông Trump cho biết ông hy vọng sẽ thấy nhiều tiến triển hơn trong vài tuần tới.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 29/12 cho biết các đồng minh của Kirv sẽ gặp nhau tại Paris vào đầu tháng 1/2026 để "hoàn thiện những đóng góp cụ thể của mỗi quốc gia" vào các đảm bảo an ninh đang được thảo luận.
Sau cuộc họp này, các văn kiện dự kiến sẽ được nhất trí "ở cấp độ tất cả các nhà lãnh đạo", ông Zelensky nói, và chỉ sau đó cuộc gặp với ông Trump và các nhà lãnh đạo châu Âu mới được lên lịch.
"Tất cả chúng tôi đều quyết tâm đảm bảo rằng các cuộc gặp mà tôi đã nói với các vị sẽ diễn ra vào tháng 1/2026", Tổng thống Ukraine nói thêm.
Ông Zelensky cũng giải thích với các nhà báo trong cuộc trò chuyện trên WhatsApp rằng một cuộc gặp với Nga có thể xảy ra nếu Mỹ và châu Âu đạt được thỏa thuận về một khuôn khổ hòa bình.
Minh Đức (Theo Euronews, Politico)
