Vườn quốc gia Vũ Quang có sự đa dạng sinh học cao bậc nhất khu vực ASEAN
Vườn quốc gia Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh, được thành lập năm 2002, tổng diện tích 57.029,84 ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó, trong đó diện tích quy hoạch rừng đặc dụng 52.733,13 ha; diện tích quy hoạch rừng phòng hộ 3.688,85 ha; diện tích quy hoạch rừng sản xuất 607,86 ha.
Vườn quốc gia Vũ Quang đang quản lý, bảo vệ 57.029,84ha rừng và đất lâm nghiệp.
Vào ngày 21/11/2020, Trung tâm đa dạng sinh học ASEAN công nhận Vườn quốc gia Vũ Quang là Vườn di sản ASEAN, bởi hội tụ đủ các tiêu chí như: Tính toàn vẹn sinh thái, tính đại diện, tính tự nhiên, tính bảo tồn cao, kế hoạch quản lý, bảo tồn và tính pháp lý.
Vườn quốc gia Vũ Quang được các chuyên gia trong và ngoài nước đánh giá là khu vực có sự đa dạng sinh học cao bậc nhất của khu vực.
Vườn có hệ thực vật phong phú và đa dạng với sự có mặt của 1.616 loài thực vật có ích; lâm sản ngoài gỗ gồm 13 nhóm trong tổng số 1.823 loài được ghi nhận tại khu vực, thuộc 202 họ thực vật bậc cao có mạch.
Hệ động vật gồm 6 lớp (thú, chim, bò sát, ếch nhái, cá và côn trùng) bao gồm: lớp thú: 94 loài thuộc 27 họ, 11 bộ; lớp chim: 315 loài thuộc 50 họ, 15 bộ; lớp cá: 88 loài thuộc 21 họ, 9 bộ; lớp bò sát: 58 loài thuộc 15 họ, 2 bộ; lưỡng cư: 33 loài thuộc 6 họ, 1 bộ; lớp bướm: 316 loài thuộc 10 họ, 1 bộ.
Những cây pơ mu gần 1.000 năm tuổi, có đường kính gốc lớn đang được bảo vệ nghiêm ngặt ở Vườn Quốc gia Vũ Quang.
Ông Nguyễn Danh Kỳ, Giám đốc Vườn Quốc gia Vũ Quang cho biết, thông qua hệ thống bẫy ảnh tự động được bố trí tại các điểm trọng yếu nhằm giám sát đa dạng sinh học trong khu vực, Vườn đã ghi nhận được những hình ảnh và video hết sức giá trị.
Các video độc đáo này đã ghi lại sự xuất hiện của nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm, đặc hữu của dãy Trường Sơn như: sao la, mang lớn, chà vá chân nâu, vượn đen má trắng, thỏ vằn Trường Sơn, gấu chó...
"Trong đó, voi châu Á đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng; gấu chó, gấu ngựa được xếp vào nhóm sắp nguy cấp; trong khi rái cá cũng là những loài bị đe dọa do mất môi trường sống, ô nhiễm nguồn nước và săn bắt trái phép. Đặc biệt, loài mang lớn hiện được xếp vào nhóm cực kỳ nguy cấp theo Sách đỏ IUCN. Việc bẫy ảnh ghi nhận được mang lớn là một minh chứng cực kỳ quan trọng, khẳng định Vườn Quốc gia Vũ Quang là một trong những khu vực cuối cùng và quan trọng bậc nhất cho sự tồn tại của loài cực kỳ quý hiếm này", ông Kỳ nói.
Lực lượng kiểm lâm Vườn Quốc gia Vũ Quang phối hợp cùng Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh tuần tra ở vùng lõi để bảo vệ sinh thái nơi đây.
Đặc biệt, Vườn quốc gia Vũ Quang có nhiều cảnh đẹp, nguyên sơ (thác Thang Đày, Trại Cưa, đảo Đá Bàn, đỉnh Rào Cỏ, suối Rào Rồng...). Khu vực trung tâm Vườn quốc gia có hồ thủy lợi Ngàn Trươi với diện tích gần 4.080 ha, trữ lượng 775 triệu m³ nước. Trên hồ Ngàn Trươi có 32 hòn đảo lớn nhỏ tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp, là lợi thế trong phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.
Mặc dù hội tụ đủ các yếu tố để phát triển du lịch cộng đồng, sinh thái và du lịch trải nghiệm, thế nhưng, thời gian qua Vườn quốc gia Vũ Quang vẫn chưa thể khai thác hết tiềm năng và lợi thế này. Một phần bị trói buộc bởi cơ chế, phần khác là nơi đây vẫn chưa tìm thấy nhà đầu tư lớn để trở thành "đòn bẩy" thúc đẩy.
Chính quyền "mở đường" để thu hút doanh nghiệp đầu tư
Trước những vướng mắc trên, mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh vừa ban hành quyết định về việc phê duyệt Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí Vườn quốc gia Vũ Quang, giai đoạn 2025 – 2030.
Thông qua hệ thống bẫy ảnh tự động đã ghi lại nhiều động vật hoang dã quý hiếm.
Đề án được ban hành nhằm khai thác các tiềm năng tự nhiên về cảnh quan, môi trường, đa dạng sinh học và sự đa dạng của các hệ sinh thái rừng, di tích lịch sử văn hóa,... để phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí theo hướng phát triển bền vững.
Tạo cơ sở pháp lý để thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp, nhà đầu tư nhằm tạo nguồn lực cho xây dựng và phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí tại Vườn quốc gia Vũ Quang.
Nâng cao năng lực quản lý cho Vườn quốc gia Vũ Quang; tạo điều kiện để người dân địa phương tham gia các loại hình du lịch, thông qua đó tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống vật chất và văn hóa tinh thần; nâng cao ý thức bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường, bảo vệ tính đa dạng sinh học và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa ở địa phương.
Nhiều loài động, thực vật nguy cấp, quý hiếm, có tên trong danh mục sách đỏ IUCN và Sách đỏ Việt Nam.
Đặc biệt, trong đề án, Hà Tĩnh xác định sẽ thu hút được ít nhất 5 nhà đầu tư để hợp tác, liên kết và thuê môi trường rừng để phát triển du lịch sinh thái. Nâng cao chất lượng, đa dạng và hoàn thiện các loại hình và sản phẩm du lịch, phát triển hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch đồng bộ, hiện đại, sản phẩm du lịch đa dạng, chất lượng cao với các sản phẩm đặc trưng của Vườn quốc gia Vũ Quang.
Các loại hình và sản phẩm du lịch được xác định trong đề án bao gồm: du lịch sinh thái; dã ngoại; tham quan nghiên cứu khoa học; tham quan các di tích lịch sử, các danh lam; du thuyền; du lịch mạo hiểm, thám hiểm kết hợp leo núi; du lịch nghỉ dưỡng...
Các sản phẩm du lịch: dịch vụ lưu trú, nghỉ dưỡng; ẩm thực, tham quan, cắm trại; khám phá mạo hiểm, bơi thuyền, leo núi; tổ chức hội nghị, hội thảo, nghiên cứu khoa học,...
Các tuyến du lịch sinh thái được đề án đặt ra gồm: khám phá vườn thực vật; khám phá đảo Đá Bàn; khám phá thác Thang Đày và quần thể pơmu ngàn năm tuổi; khám phá thành cụ Phan Bội Châu và rừng sấu cổ thụ; chinh phục đỉnh Rào Cỏ…
Trên hồ Ngàn Trươi đang có nhiều lợi thế trong phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.
Vì vậy, Hà Tĩnh kỳ vọng, đến năm 2030, ước tính thu hút được ít nhất 15.000 lượt khách du lịch, trong đó số lượng khách quốc tế tối thiểu chiếm 8% tổng số du khách.
Tỷ lệ du khách lưu trú qua đêm chiếm 30% tổng số du khách, tổng doanh thu đạt ít nhất 20 tỷ đồng; trong đó nguồn thu từ cho thuê môi trường rừng hằng năm đạt ít nhất 500 triệu đồng.
Tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 500 lao động, trong đó có khoảng 100 lao động trực tiếp và 400 lao động gián tiếp. Các lao động được đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ về du lịch sinh thái gắn với sinh kế cộng đồng.
