Là một họ trong loài dương xỉ, cây dại dưới đây lại có phần khác biệt khi có thể “đẻ trứng từ rễ”. Hay nói chính xác hơn, phần củ của chúng có ngoại hình tròn vo giống hệt như quả trứng. Ở Việt Nam, phần củ này thường được biết đến với cái tên “cốt cắn”, “củ khát nước” hay “củ móng trâu”.
Với nhiều người Việt, đây là một trong những loại củ hiếm gặp và có cái tên đặc biệt “ấn tượng”.
Loài cây này thường mọc nhiều ở các vùng nông thôn, chủ yếu mọc từ các kẽ đá hoặc khu vực râm mát trong những khu rừng gần suối. Lá cây có thể cao đến 70cm với lượng lá vô cùng dồi dào.
Nhiều người nhìn thấy chúng có lẽ sẽ cho rằng đây chỉ là cây dương xỉ thông thường. Nhưng ai “sành sỏi” sẽ biết đào rễ của chúng lên để thu hoạch những “quả trứng hái ra tiền”.
Tại Trung Quốc, “củ khát nước” còn được gọi với cái tên rất mỹ miều - trứng phượng hoàng. Củ to có kích cỡ như quả trứng cút, củ nhỏ sẽ cỡ hạt đậu. Chúng có lớp vỏ nâu giống như khoai tây hoặc trứng gà công nghiệp, phần thịt củ bên trong hầu hết đều có màu trong suốt. Một số nơi khác của Trung Quốc còn gọi chúng là dương xỉ tròn hay trứng ngựa, chúng thường được bán với giá khoảng 40 NDT/kg (khoảng 130.000đ).
Vậy, rễ dương xỉ có công dụng gì?
Đầu tiên, loại củ này có thể ăn tươi. Chúng rất giàu tinh bột, có vị hơi ngọt, không chua cũng không đắng. Tất nhiên, bạn cũng có thể nấu chín chúng và chế biến thành nhiều món khác nhau. Loại “củ khát nước” này đặc biệt phù hợp để ăn giải nhiệt, giải khát trong mùa hè.
Điều thú vị là “củ khát nước” xuất hiện quanh năm, bạn có thể tìm và thu hoạch chúng bất cứ lúc nào muốn thưởng thức chứ không cần phải chờ đến đúng mùa.
Không chỉ dùng làm thực phẩm, “củ khát nước” còn là một loại dược liệu trong Đông y. Nó chủ yếu có tác dụng thanh nhiệt, dưỡng ẩm, làm sạch phổi và giảm ho, hỗ trợ điều trị cảm lạnh, sốt, kiết lỵ và viêm ruột cấp tính.
Vì bản thân loại củ này có thể ăn được nên cách sử dụng rất đơn giản, bạn có thể đun sôi lấy nước để uống, nấu chín hoặc dùng làm nguyên liệu nấu súp. Cách sử dụng phổ biến hơn là nấu chín và ăn.
Ở nước ta, cây sản sinh ra “củ khát nước” có tên gọi là cây móng trâu. Loài cây này còn được bán như một dạng cây cảnh với giá từ 20.000 - 40.000đ/cây.
Hương Nguyễn (Theo baijiahao)
