Chiều 1/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Chuyển đổi số.
Tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) cho rằng, hiện dự thảo chưa quy định rõ về một số nội dung liên quan đến quyền cá nhân, tổ chức khi tham gia vào không gian số như: Quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân; Quyền được quên; Quyền chuyển dữ liệu giữa các nền tảng; Trách nhiệm bồi thường khi hệ thống số tự động đưa ra quyết định sai; Bảo vệ trẻ em trên môi trường số, bao gồm phân loại nội dung theo độ tuổi.
Bà Nga cho rằng, với xu hướng quản trị dựa trên dữ liệu, các hệ thống tự động sẽ ngày càng tham gia vào quyết định hành chính. "Với các phương pháp quản trị, thu thập, khai thác, sử dụng dự liệu hiện nay đang tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ vi phạm quyền riêng tư, sai lệch dữ liệu, lộ lọt dữ liệu", bà Nga nói.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Ảnh: Media Quốc hội).
Do đó, đại biểu đề nghị cần tiếp tục bổ sung các quy định chặt chẽ, cụ thể về các quyền được tôn trọng, bảo vệ thông tin của người dân khi tham gia vào không gian số.
Đồng thời bổ sung quy định về cơ chế khiếu nại, bồi thường; trách nhiệm giải trình của cơ quan Nhà nước khi quyền được bảo vệ thông tin cá nhân của công dân bị xâm phạm; quy định cụ thể hơn về nội dung bảo vệ nhóm đối tượng yếu thế, đặc biệt là trẻ em khi trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ như hiện nay.
Góp ý về nguồn lực và đầu tư cho chuyển đổi số, điểm a Khoản 1 Điều 38 quy định Nhà nước bố trí tối thiểu 1% tổng chi ngân sách Nhà nước hàng năm cho chuyển đổi số và tăng dần theo yêu cầu phát triển để thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong từng thời kỳ, theo bà Nga điều này là phù hợp.
Tuy nhiên, bà cho rằng, hiện nhiều dự án số hóa còn mang tính hình thức, thiếu sự liên thông, không dùng chung, xảy ra tình trạng mỗi nơi làm một phần, đầu tư lớn nhưng hiệu quả thấp, gây lãng phí ngân sách.
Vì vậy, đại biểu đoàn Hải Phòng đề nghị cần bổ sung quy định về bộ chỉ số đánh giá chuyển đổi số ở cấp quốc gia, bộ ngành và địa phương; đồng thời giao trách nhiệm cho Chính phủ báo cáo Quốc hội hằng năm về kết quả chuyển đổi số quốc gia, gắn với các chỉ tiêu định lượng cụ thể.
Có cơ chế xử lý rõ ràng khi hệ thống dữ liệu bị lỗi
Cũng tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Tp.HCM) góp ý nội dung liên quan dịch vụ công trực tuyến toàn quốc.
Dự thảo quy định cơ quan Nhà nước không được yêu cầu người dân nộp lại giấy tờ đã có trong cơ sở dữ liệu quốc gia. Song, chưa quy định trách nhiệm pháp lý khi hệ thống dữ liệu lỗi hoặc không kết nối liên thông gây chậm trễ giải quyết thủ tục cho người dân và doanh nghiệp.
Do đó, ông Hùng đề nghị cân nhắc bổ sung cơ chế xử lý rõ ràng, gồm quy định về trách nhiệm giải trình, trách nhiệm bồi thường thiệt hại và nghĩa vụ công khai nguyên nhân kỹ thuật khi hồ sơ bị chậm hoặc bị từ chối không do lỗi của người dân.
"Đây là điểm mấu chốt để chuyển đổi số đi vào thực chất, người dân thực sự trở thành trung tâm", ông Hùng nói.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Ảnh: Media Quốc hội).
Về phát triển hạ tầng số công cộng, dự thảo quy định Nhà nước thiết lập và vận hành hạ tầng số công cộng, song ông Hùng cho rằng quy định chưa xác định rõ cơ chế cấp quyền khai thác - sử dụng - giám sát giá dịch vụ đối với các doanh nghiệp tham gia theo mô hình đối tác công - tư.
Do đó, ông đề nghị cân nhắc bổ sung nguyên tắc: giá dịch vụ trên hạ tầng số công cộng phải bảo đảm minh bạch, không phân biệt đối xử, không tạo ưu thế độc quyền, có cơ chế giám sát độc lập để phòng ngừa việc lạm dụng vị trí thống lĩnh hạ tầng.
"Đây là vấn đề then chốt để tránh rủi ro "tư nhân hóa lợi ích - xã hội hóa chi phí" trong các nền tảng hạ tầng quốc gia", ông Hùng nói
