Sáng 9/12, sau khi nghe các báo cáo, Quốc hội thảo luận tại hội trường Kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV; Kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2025.
Nhiều kiến nghị chưa được xử lý đến nơi, đến chốn
Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) đánh giá, qua báo cáo và các phụ lục cho thấy mặc dù tỉ lệ trả lời kiến nghị cao nhưng chất lượng giải quyết nhiều kiến nghị của cử tri còn chưa thực sự đạt yêu cầu, thể hiện rõ qua số liệu và thực tiễn giám sát.
Theo bà Nga, việc trả lời nhiều nhưng giải quyết thực chất còn thấp. Trong số hơn 1472 kiến nghị thì chỉ 11,9% được giải quyết bằng ban hành văn bản, chỉ 14,1% được giải quyết bằng thanh tra, kiểm tra, xử lý thực tế, 74% kiến nghị, tương đương với hơn 1000 kiến nghị chỉ dừng ở mức giải trình và cung cấp thông tin.
"Điều này cho thấy nhiều kiến nghị chưa được xử lý đến nơi, đến chốn và chưa tạo ra sự thay đổi thực tế cử tri mong muốn. Trên thực tế khi gửi các kiến nghị đến các cơ quan chức năng, người dân không mong muốn một bản giải trình dài mà họ cần một giải pháp rõ ràng cho những vấn đề họ đang gặp vướng mắc", bà Nga nói.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Ảnh: Media Quốc hội).
Bà cũng chỉ ra, Văn phòng Chính phủ có nhiều kiến nghị tồn đọng nhất với 38 trong số 39 kiến nghị chưa được trả lời. Theo bà Nga, Văn phòng Chính phủ là đầu mối điều phối, sự chậm trễ này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ trả lời của nhiều bộ, ngành và làm chậm tiến độ kết quả chung. Đây là vấn đề cần được quan tâm và cần được khẩn trương khắc phục.
Cùng với đó, một số lĩnh vực nóng được cử tri kiến nghị nhiều lần nhưng giải quyết chưa thực sự đáp ứng với mong đợi.
"Giáo dục là lĩnh vực có nhiều kiến nghị lặp lại nhất, như chậm sửa đổi cách đánh giá học sinh, chậm ban hành chính sách cho giáo viên mầm non hay chậm hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn", bà nói.
Từ những vấn đề nêu trên, nữ đại biểu đoàn Hải Phòng kiến nghị chuyển từ trả lời sang giải quyết, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành không sử dụng lại các mẫu trả lời chung.
"Cử tri phản ánh rất nhiều kiến nghị gửi đến các bộ, ngành được trả lời rất chung chung và nặng về trích dẫn, nhắc lại các văn bản, các quy định, trong khi người dân thực sự cần những hướng dẫn, giải thích cụ thể, rõ ràng và dễ hiểu. Xác định rõ trách nhiệm đầu việc, thời hạn hoàn thành trong thời gian giải quyết kiến nghị của cử tri", bà nói.
Bà cũng nhấn mạnh, các bộ, ngành cần lập lộ trình cụ thể với các kiến nghị chậm nhiều kỳ họp được nêu trong báo cáo và trong phụ lục. Phải có thời hạn, thời điểm cụ thể trong việc hoàn thành giải quyết kiến nghị của cử tri và không để kéo dài sang các nhiệm kỳ sau.
Cần ưu tiên giải quyết nhóm kiến nghị tác động lớn đến người dân, đặc biệt là các nhóm vấn đề về giáo dục và đào tạo, nông nghiệp, tôn giáo, tín ngưỡng và các chính sách an sinh xã hội.
"Công khai định kỳ tiến độ giải quyết kiến nghị, đề nghị hàng quý công bố kết quả thực hiện và vấn đề nào xử lý chậm phải nêu rõ tên bộ chậm, thời gian và lý do chậm giải quyết", bà Nga đề xuất.
Cần ưu tiên giải quyết kiến nghị dựa trên mức độ tác động dân sinh
Cùng góp ý, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Tp.HCM) đánh giá, những kiến nghị của cử tri dù đã được trả lời nhưng mức độ hài lòng chưa cao.
Theo ông, điều người dân mong đợi không chỉ là câu trả lời đầy đủ căn cứ pháp lý mà là những giải pháp đi vào cuộc sống và tác động cụ thể đến quyền lợi chính đáng của người dân.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Ảnh: Media Quốc hội).
Cũng theo ông Hùng, có những nhóm kiến nghị được người dân lặp lại qua nhiều kỳ họp mặc dù đã được bộ, ngành, trung ương phản hồi. Điều này cho thấy rào cản lớn nhất không phải ở khâu tiếp nhận hay trả lời mà nằm ở khâu tổ chức thực hiện.
Do đó, ông đề nghị Quốc hội, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát xem xét thiết lập cơ chế theo dõi giám sát đặc biệt đối với các kiến nghị lặp lại, trong đó nêu rõ cơ quan chịu trách nhiệm chính, nguyên nhân chậm triển khai và thời hạn hoàn thành.
"Chỉ khi nhận diện được đúng khâu tắc nghẽn và cơ quan tắc thì chúng ta sẽ giải quyết được tận gốc tình trạng trả lời đúng nhưng xử lý chưa trúng", ông Hùng nói thêm.
Vị đại biểu cũng kiến nghị ưu tiên giải quyết kiến nghị của cử tri dựa trên mức độ tác động dân sinh. Ông cho rằng, mỗi kiến nghị của cử tri là một tín hiệu cảnh báo chính sách sớm của đời sống xã hội, nếu được xử lý kịp thời, nhiều vấn đề bức xúc sẽ không trở thành điểm nóng.
Theo đại biểu Tâm Hùng, công tác giải quyết kiến nghị cần vận hành theo chu trình khép kín, kiến nghị - hồi đáp - thực thi - giám sát - công khai.
"Khi tiến độ và kết quả kiến nghị được công bố minh bạch theo từng bộ, từng ngành, từng địa phương trách nhiệm chính trị và trách nhiệm hành chính sẽ được nâng lên rõ rệt và hạn chế tình trạng né tránh, sợ trách nhiệm hoặc xử lý hình thức", ông Hùng nói thêm.
