Đề xuất ban hành Nghị quyết trước khi Luật sửa đổi có hiệu lực
Mới đây, Bộ Tư pháp công bố hồ sơ thẩm định dự thảo về việc ban hành Nghị quyết tháo gỡ, xử lý vướng mắc trong sử dụng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương (NSTW) do Bộ tài chính chủ trì soạn thảo.
Đáng chú ý, Bộ Tài chính xây dựng dự thảo Nghị quyết quy định: Chính phủ quyết định việc sử dụng số tăng thu ngân sách trung ương để bổ sung tăng dự phòng ngân sách, báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội trong kỳ họp gần nhất. Theo Bộ Tài chính, quy định mới nhằm tạo sự chủ động, linh hoạt trong điều hành ngân sách, phù hợp với thực tiễn.
Bộ Tài chính đề nghị sớm bổ sung dự toán dự phòng NSTW thêm 9.700 tỷ đồng để chủ động ứng phó với thiên tai, các nhiệm vụ phát sinh.
Theo Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 hiện hành (tại khoản 5 Điều 20) quy định thẩm quyền Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định phân bổ, sử dụng số tăng thu NSTW, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất; khoản 2 Điều 59 quy định nội dung sử dụng từ nguồn tăng thu NSTW cho các nhiệm vụ, trong đó không quy định tăng thu NSTW được sử dụng để bổ sung dự phòng NSTW.
Nhưng thực tế, trong quá trình điều hành phát sinh nhiều nhiệm vụ chi quan trọng, cấp bách về phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, thực hiện các Nghị quyết của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số theo Nghị quyết số 57,... cần bổ sung từ nguồn dự phòng NSNN để thực hiện.
Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi năm 2025) đã quy định chuyển thẩm quyền quyết định việc sử dụng tăng thu NSTW từ Ủy ban thường vụ Quốc hội sang Chính phủ, đồng thời bổ sung nội dung nguồn tăng thu NSNN được sử dụng để tăng dự phòng NSNN đến, nhưng đến năm 2026 mới có hiệu lực.
Trong khi nhu cầu bổ sung dự phòng NSTW năm 2025 cần phải thực hiện ngay để chủ động nguồn lực xử lý các nhu cầu chỉ cấp bách, quan trọng phát sinh trong những tháng cuối năm 2025. Do đó, cần sớm có Nghị quyết để triển khai, thực hiện.
Bổ sung 9.700 tỷ đồng để chủ động phòng chống thiên tai, tình huống cấp bách
Tại tờ trình, Bộ Tài chính cho biết, dự toán dự phòng NSNN năm 2025 Quốc hội quyết định đầu năm 2025 là 38.500 tỷ đồng, đến nay đã quyết định sử dụng 25.896 tỷ đồng; đồng thời, Thủ tướng Chính phủ đang xem xét quyết định sử dụng là 9.650 tỷ đồng. Như vậy, nguồn dự phòng NSTƯ còn lại 2.950 tỷ đồng là rất mỏng.
Trong khi, việc trình Quốc hội quyết định bổ sung dự phòng NSTW năm 2025 từ nguồn tăng thu NSTW năm 2024 sẽ phải bổ sung vào chương trình kỳ họp thứ 10 để Quốc hội thảo luận, ban hành Nghị quyết nên cần có thời gian, không bảo đảm nguồn lực kịp thời xử lý các nhiệm vụ quan trọng, cấp bách phát sinh trong những tháng cuối năm.
Để sớm bổ sung dự toán dự phòng NSTW năm 2025 số tiền 9.700 tỷ đồng từ nguồn tăng thu NSTW năm 2024, tại văn bản số 3965 ngày 4/9/2025, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 6/9/2025 về việc bổ sung 9.700 tỷ đồng từ nguồn tăng thu NSTW năm 2024 vào dự phòng NSTW năm 2025 để chủ động nguồn thực hiện các nhiệm vụ phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, các nhiệm vụ quan trọng về quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ cần thiết phát sinh từ nay đến cuối năm.
Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký Tờ trình, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc bổ sung 9.700 tỷ đồng dự toán dự phòng NSTW năm 2024. Ngày 19/9, Văn phòng Quốc hội có Thông báo về ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong đó đề nghị Chính phủ chủ động tổ chức thực hiện về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Việc quyết định sử dụng nguồn tăng thu NSTW năm 2024 bổ sung dự toán dự phòng NSTW năm 2025, Chính phủ đã trình và được Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý chủ trương, đây là vấn đề cấp bách, cần sớm triển khai thực hiện. Đồng thời, việc Chính phủ quyết định sử dụng nguồn tăng.
