Chiều 8/10, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 50, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Dân số.
Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai
Trình bày tóm tắt tờ trình, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, dự án Luật Dân số gồm có 8 chương, 28 Điều. Dự thảo Luật kế thừa các quy định còn phù hợp của Pháp lệnh Dân số năm 2003, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm pháp luật quốc tế của một số quốc gia trên thế giới để xây dựng quy định mới phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
Dự thảo Luật Dân số đã được xây dựng, hoàn thiện theo hướng kế thừa, chỉnh lý 10 điều, sửa đổi 1 điều, bãi bỏ 26 điều của Pháp lệnh Dân số năm 2003 để phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác dân số.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan (Ảnh: Media Quốc hội).
Đồng thời, Bộ Y tế đã nghiên cứu bổ sung 15 điều gồm các quy định về: Truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; điều chỉnh quy mô, cơ cấu, phân bố dân số; nâng cao chất lượng dân số; điều kiện đảm bảo thực hiện công tác dân số.
"So với Pháp lệnh Dân số, dự án Luật đã quy định cụ thể hơn các chính sách, biện pháp về nâng cao chất lượng dân số, truyền thông, vận động, giáo dục về dân số", Bộ trưởng Y tế cho hay.
Các nội dung bổ sung mới so với quy định của Pháp lệnh Dân số gồm:
Chính sách 1: Duy trì mức sinh thay thế
Nội dung bổ sung mới bao gồm: Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai: phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con; Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp; ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà vợ đã chết.
Chính phủ quy định nội dung và mức hỗ trợ tối thiểu của các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế.
Căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ và khả năng cân đối ngân sách, chính quyền địa phương quy định: Đối tượng, nội dung và mức hỗ trợ bảo đảm mức hỗ trợ không thấp hơn mức hỗ trợ do Chính phủ quy định; bổ sung các biện pháp duy trì mức sinh thay thế; bổ sung đối tượng được áp dụng các biện pháp duy trì mức sinh thay thế.
Cấm lựa chọn giới tính thai nhi
Chính sách 2: Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên
Nội dung bổ sung mới bao gồm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính; khuyến khích đưa nội dung không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư;
Đình chỉ đối với người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính theo quy định của Bộ Y tế.
Chính sách 3: Thích ứng với già hóa dân số, dân số già
Nội dung bổ sung mới bao gồm: Hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi; phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi; cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm phạm, cản trở người cao tuổi thực hiện các quyền hợp phá; lồng ghép các nội dung thích ứng với già hoá dân số, dân số già vào kế hoạch của hoạt động hằng năm; hỗ trợ kinh phí mua thẻ bảo hiểm y tế cho người cao tuổi chưa có thẻ góp phần thích ứng quá trình già hoá dân số, dân số già trong thời gian tới.
Chính sách 4: Nâng cao chất lượng dân số
Nội dung bổ sung mới bao gồm: Thực hiện tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh; truyền thông, vận động, giáo dục về nâng cao chất lượng dân số.
Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho biết, dự án Luật quy định rõ về phân cấp, phân quyền. Cụ thể, quy định trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp tỉnh trong việc quyết định một số biện pháp một cách chủ động, linh hoạt để thực hiện các chính sách, biện pháp duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên trên cơ sở tình hình, động thái dân số.
Chủ động trong lập kế hoạch ngân sách, thời điểm áp dụng biện pháp để thực hiện theo Luật Ngân sách Nhà nước, phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của địa phương.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh (Ảnh: Media Quốc hội).
Đối với thủ tục hành chính, một số nội dung trong dự thảo Luật Dân số không quy định trực tiếp các thủ tục hành chính cụ thể mà chủ yếu thực hiện theo các thủ tục hành chính hiện có của một số luật liên quan đến nội dung dự kiến quy định (như Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Người cao tuổi…).
Các quy định liên quan đến thủ tục hành chính trong dự thảo Luật sẽ được xây dựng trong văn bản của Chính phủ, trong quá trình xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, Bộ Y tế sẽ tiến hành đánh giá cụ thể sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp của thủ tục hành chính.
Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, thường trực Ủy ban thấy rằng, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật đã quy phạm hóa 4 chính sách của dự án Luật: Duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số, dân số già; nâng cao chất lượng dân số.
Tuy nhiên, phạm vi điều chỉnh chưa bao quát hết nội dung của dự thảo Luật , do đó, Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu chỉnh lý quy định phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật cho phù hợp.
