Khảo sát diễn ra từ 19/5 đến 20/6, ngay sau khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang và Washington tạm thời rút bớt một số mức thuế. Dù hai bên đã gia hạn “đình chiến thương mại” thêm 90 ngày (đến giữa tháng 11), các doanh nghiệp cho rằng khoảng thời gian này quá ngắn để điều chỉnh chuỗi cung ứng dài hạn.
Eric Zheng, Chủ tịch AmCham Shanghai, cho biết: “Ít nhất hiện tại chưa phải đối mặt với mức thuế cao hơn, nhưng vấn đề thì vẫn còn đó và chưa biến mất.”
Đông Nam Á trở thành điểm đến thay thế
Theo khảo sát, có tới 47% doanh nghiệp Mỹ đã chuyển hướng đầu tư khỏi Trung Quốc, chủ yếu sang Đông Nam Á. Đây là tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2017 – thời điểm câu hỏi này lần đầu được đưa vào khảo sát.
Tiểu lục địa Ấn Độ (bao gồm cả Bangladesh) là lựa chọn phổ biến thứ hai, trong khi Mỹ và Mexico xếp thấp hơn nhiều. Dù Tổng thống Donald Trump nhiều lần kêu gọi đưa sản xuất trở lại Mỹ, chỉ một số ít doanh nghiệp công nghệ cao công bố kế hoạch đầu tư lớn tại quê nhà.
Ngoài gánh nặng thuế quan từ cả Washington và Bắc Kinh, doanh nghiệp Mỹ còn chịu áp lực từ sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt trên thị trường nội địa Trung Quốc. Khảo sát cho thấy niềm tin vào triển vọng 5 năm tới giảm xuống mức thấp kỷ lục bốn năm liên tiếp.
Chỉ 28% doanh nghiệp báo cáo lợi nhuận tại Trung Quốc cao hơn so với toàn cầu, trong khi 33% cho biết kết quả kinh doanh tại Trung Quốc kém hơn. Đặc biệt, các công ty Mỹ đánh giá đối thủ Trung Quốc vượt trội trong 6/8 lĩnh vực, nổi bật là tốc độ ra mắt sản phẩm và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Trung Quốc cải thiện môi trường kinh doanh ra sao?
Dù nhiều lo ngại còn tồn tại, khảo sát cho thấy môi trường pháp lý ở Trung Quốc đã có cải thiện đáng kể. Có 48% doanh nghiệp cho biết khung pháp lý minh bạch hơn, tăng mạnh so với mức 35% của năm trước. Tỷ lệ doanh nghiệp phàn nàn “thiếu minh bạch” gây cản trở hoạt động đã giảm 12 điểm phần trăm, còn 16%.
Ngoài ra, 37% doanh nghiệp nhận thấy sự đối xử bình đẳng hơn giữa công ty nội địa và nước ngoài, tăng 5 điểm phần trăm. Chính phủ Trung Quốc gần đây cũng đưa ra nhiều biện pháp nhằm hút vốn ngoại, như nới điều kiện đầu tư trong công nghệ sinh học hay làm rõ quy định mua sắm công.
Tuy vậy, vẫn có 14% doanh nghiệp cho rằng môi trường kinh doanh xấu đi, đặc biệt trong ngành công nghệ, khi 31% doanh nghiệp lĩnh vực này gặp khó khăn lớn hơn.
Thu Trang (Theo CNBC)
