Các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ Mỹ hôm thứ Hai 20/9 cho biết họ đang cố gắng trình Quốc hội thông qua một dự luật nâng hoặc đình chỉ mức nợ trần nhằm giúp Chính phủ tránh khỏi nguy cơ đóng cửa. Nợ trần là mức giới hạn tổng số tiền mà Chính phủ liên bang được phép vay nợ.
Kịch bản khủng hoảng tài chính
Bà Yellen, Bộ trưởng Tài chính, cho biết: "Quốc hội Mỹ đã nâng hoặc đình chỉ mức trần nợ công khoảng 80 lần kể từ năm 1960. Giờ đây Quốc hội Mỹ phải thực hiện điều đó thêm một lần nữa”. Nếu điều này không xảy ra, bà Yellen dự báo đến khoảng tháng 10, Chính phủ sẽ cạn kiệt ngân sách và không thể thanh toán các khoản chi. Vì thế, thời hạn cuối để Quốc hội cấp vốn cho Chính phủ liên bang là ngày 30/9/2021.
Theo bà Yellen, kịch bản vỡ nợ có thể khiến lãi suất tăng mạnh, giá cổ phiếu lao dốc và gây ra khủng hoảng tài chính. Tình trạng càng trở nên nghiêm trọng khi đặt trong bối cảnh nền y tế công đang gánh chịu những thiệt hại nặng nề do đại dịch. Qua gần một thập kỷ, Mỹ đã ghi nhận 3 lần Chính phủ đóng cửa vào năm 2013, 1/2018 và tháng 12/2018. Những lần Chính phủ ngừng hoạt động đều cuốn đi việc làm của hàng chục nghìn nhân viên không thiết yếu, trong khi một số nhân viên trọng yếu khác thì buộc phải làm việc không lương.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen. ẢNH: treasuryandrisk.com
Thống kê cho thấy nợ công và thâm hụt ngân sách Mỹ đã tăng vọt sau khi 3 dự luật chi tiêu khổng lồ được thông qua từ năm ngoái nhằm giảm bớt tác động của Covid-19 đối với kinh tế.
Bà Janet Yellen cho biết nâng trần nợ công không làm gia tăng chi tiêu Chính phủ, mà mở ra dư địa tài chính rộng hơn để tài trợ cho các hoạt động đã được Quốc hội phê duyệt.
Kết quả khó đoán định
Nguy cơ Chính phủ phải ngừng hoạt động đã trở thành nỗi ám ảnh trong các cuộc thương lượng về ngân sách tại Quốc hội Mỹ.
Trong một tuyên bố chung, Hạ viện cho biết tuần này sẽ bỏ phiếu về dự luật tài trợ tài chính cho Chính phủ đến hết tháng 12/2021 và dự luật đình chỉ mức nợ trần đến cuối năm 2022. Hiện kết quả việc thông qua các dự luật vẫn là điều khó đoán định. Do đảng viên Cộng hòa cho biết không tham gia cùng đảng Dân chủ bỏ phiếu đình chỉ mức trần nợ công.
Vào thứ Hai 20/9, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, và lãnh đạo phe đa số Thượng viện Chuck Schumer cho rằng Đảng Cộng Hòa phải có nghĩa vụ giải quyết mức nợ trần vì Đảng này đã giúp thông qua các kế hoạch viện trợ Covid khổng lồ vào năm ngoái. Tại một diễn biến khác, lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Mitch McConnell, cho biết Đảng của ông sẽ bỏ phiếu cho dự luật tài trợ tài chính cho Chính phủ nhưng không bao gồm việc đình chỉ trần nợ.
Biden giới thiệu chiến lược Covid-19 vào 21/1/2021. ẢNH AFP.
Đảng Dân chủ nhấn mạnh rằng dự luật lần này sẽ bao gồm cả khoản cứu trợ cho một loạt thảm họa thiên nhiên gần đây. Điều này giúp tăng sức thuyết phục của dự luật đối với các nhà lập pháp Thượng viện vì họ đại diện cho các bang chịu thiệt hại do bão Ida tàn phá.
Trong nhiều năm qua, nâng trần nợ công là một vấn đề gây tranh cãi nhiều lần trong Quốc hội Mỹ.
Phạm Thu Thanh (theo CNBC, WSJ)
