Khi Frenkie de Jong nhận bóng ở phút 90+3 trận đấu giữa Hà lan và xứ Wales mới đây, tiền vệ của đội bóng áo cam dường như không còn cửa nào để phát triển trái bóng. Không không gian. Không thời gian. Không đồng đội. Sân Cardiff bừng khí thế sau bàn gỡ và các cầu thủ xứ Wales ập đến như một cơn vũ bão để cuốn phăng De Jong đang lẻ loi ở sát mép đường biên trái bên phần sân nhà.
Bị bao vây giữa những cái bóng áo đỏ như vậy, nếu là một cầu thủ khác, phá trái bóng lên thật xa hoặc đá hết đường biên có lẽ là lựa chọn tối ưu. Nhưng De Jong thì khác. Cái hay của tiền vệ này là tìm thấy những giải pháp tưởng chừng không tồn tại. Để rồi 14 giây sau, bằng cách nào đó, trái bóng nằm gọn trong lưới xứ Wales.
De Jong không phải tác giả bàn thắng. Wout Weghorst mới là người ghi bàn. De Jong cũng không thực hiện đường kiến tạo. Người chuyền bóng là Tyrell Malacia, cầu thủ cũng đang trên đường cập bến MU. Nhưng người để lại dấu ấn lớn nhất vào bàn thắng, bất khả tranh cãi là tiền vệ đang khoác áo Barca. Vài giây sáng chế như một thầy phù thủy tài ba ấy là minh chứng tại sao Erik ten Hag muốn đưa cậu học trò cũ về Old Trafford.
Như thường lệ, De Jong luôn di chuyển bằng cách quét tầm mắt để thu thập thông tin. Một cái liếc qua vai chóng vánh trước khi bóng đến chân. Tình huống tiếp theo được tiền vệ này lập trình ngay từ thời điểm đó. Khi các cầu thủ xứ Wales ập đến, De Jong điềm tĩnh bấm trái bóng song song vạch biên ngang cho đồng đội rồi nhận lại. Từ đó, anh dốc bóng về phái trước, vượt qua hai cầu thủ phòng ngự và tỉa bóng cho Malacia bên cánh trái.
“Đó là phẩm chất của Frenkie de Jong”, Louis van Gaal, cựu HLV MU, đương kim HLV ĐT Hà Lan, bình luận về khoảnh khắc lóe sáng của cậu học trò ở trận gặp xứ Wales. “Đó là lý do tại sao cậu ấy trị giá 112 triệu euro”.
Con số “gã đồ gàn người Hà Lan” đề cập không hề ảo mộng, đó là kết quả của một phân tích được CIES Football Observatory tiến hành mới đây. Theo ước tính, De Jong là cầu thủ có giá trị thứ bảy trong thế giới bóng đá. Tuy nhiên, mức phí của anh trong kỳ chuyển nhượng Hè này sẽ chỉ dao động ở mức 65 triệu euro chưa kể biến phí.
Barca và MU đã đạt được thống nhất về mức phí. Đội bóng xứ Catalonia hiểu rõ giá trị của De Jong. Anh được kỳ vọng là mảnh ghép tuyệt hảo cho Los Blaugrana. Tuy nhiên, trong thời kỳ bất ổn từ nhân sự đến tài chính, De Jong chưa bao giờ thể hiện hết khả năng ở Nou Camp.
Thời điểm còn khoác áo Ajax, De Jong đã tự khẳng định mình là một trong những tài năng thú vị nhất châu Âu khi hoạt động ở sâu bên phần sân nhà, nhận bóng và phát triển tiến công bằng những đường chuyền chính xác hoặc những pha lừa bóng phiêu lưu.
Tuy nhiên, 3 năm khoác áo Barca, ra sân 140 trận, De Jong chưa bao giờ kiểm soát được tuyến giữa của đội bóng xứ Catalonia. Anh chưa bao giờ là ông chủ trung tuyến như cái cách Pedri hay thậm chí Gavi đã làm. Phần lớn nguyên nhân là Pedri hay Gavi được thi đấu ở vị trí sở trường còn De jong thì không. Tại Barca, đặc biệt dưới thời Xavi, Busquets luôn là người bắt đầu các đợt tiền công.
Phong độ chói sáng và sự bền bỉ của tiền vệ kỳ cựu 33 tuổi người Tây Ban Nha đã buộc De Jong phải chơi cao hơn ở hàng tiền vệ. Từ “số 6” sở trường, cầu thủ người Hà Lan phải đảm trách vị trí “số 8”. Rõ ràng anh không thể thoải mái.
Sự “khó chịu” về vị trí này có thể nhìn thấy bằng mắt thường và cũng được phản ánh qua số liệu thống kê. Mùa trước, De Jong chạm bóng bên phần sân nhà ít hơn 14 lần mỗi trận so với mùa giải cuối cùng khoác áo Ajax, mùa giải đội bóng này giành cú đúp danh hiệu quốc nội.
Như Alan Feehely, cây bút của Football Espana bình luận: “De Jong là một thương vụ đúng người nhưng sai thời điểm của Barca. De Jong có 3 mùa khoác áo Barca nhưng chưa một lần trở thành tiền vệ xuất sắc nhất trận. Cậu ta đã thất bại trong việc thay thế Sergio Busquets ở vai trò trung tầm hàng tiền vệ, cậu ta không tìm được vị trí đích thực”.
Đó là lý do tại sao chênh lệch định giá và phí chuyển nhượng thực tế của De Jong lại cao như thế.
Tại đội tuyển Hà Lan, De Jong vẫn thể hiện được những phẩm chất ưu việt khi luôn được ưu tiên. “Tất nhiên tôi chơi bóng theo cách khác hoàn toàn tại đội tuyển Hà Lan so với Barca”, tiền vệ này thừa nhận. “Tôi nghĩ vị trí ấy phù hợp với tôi hơn rất nhiều. Tôi thoải mái hơn vì mình là một trong những điểm tiếp xúc đầu tiên của pha tấn công khi bóng được đưa từ hàng thủ lên hàng tiền vệ”.
Giới mộ điệu có thể yên tâm rằng Ten Hag sẽ không sử dụng De Jong như cách Barca đã làm. Thứ nhất vì MU không có cầu thủ đẳng cấp như Busquets ở hàng tiền vệ. Thứ hai, vì chính Ten Hag đã tạo dựng hệ thống (2 số 6 trong sơ đồ 4-2-3-1) mà De Jong tỏa sáng rực rỡ ở Hà Lan và tại đội tuyển Hà Lan.
“Phẩm chất của cậu ấy giúp các tiền đạo thi đấu tốt hơn”, Ten Hag nói về De Jong vào năm 2019. “Cậu ấy là một kẻ lang thang, một nhà thám hiểm. Cậu ấy di chuyển liên tục, như con cá mập rình mồi. Có bóng cũng như không có bóng. Bạn cần trao cho cậu ấy sự tự do, nếu không, bạn không thể tận dụng những phẩm chất tuyệt vời nhất của cậu ấy”.
“Cậu ấy không phải là một tay săn bàn”, HLV MU cũng bình luận trên Dutch TV sau khi Barca sử dụng cậu học trò ở vị trí “số 10”. “Cậu ấy là mẫu cầu thủ cung cấp cho các đồng đội cơ hội để kiến tạo bàn thắng”, ông nhấn mạnh.
De Jong là một cái tên đáng được kỳ vọng tột bậc đối với MU, bởi vì tiền vệ này sẽ mang đến cho trung tuyến Quỷ đỏ tấm bùa hộ mệnh để chống chọi lại các đối thủ giàu năng lượng và gây áp lực quyết liệt tầng cao. Người hâm mộ MU có lẽ vẫn bị ám ảnh bởi sự chật vật của hàng tiền vệ đội nhà mỗi khi đụng độ Liverpool hay Man City những năm gần đây. De Jong là kiểu cầu thủ xua tan nỗi ám ảnh ấy.
Tiền vệ người Hà Lan là bậc thầy “quét radar”, liên tục ngoái đầu về các hướng để thu thập hình ảnh vào bộ não để phân tích. Anh cũng là một tay rê bóng cừ khôi, và cũng có sự can đảm để vượt qua thử thách ở mọi khu vực trên sân. Hai phẩm chất ấy khiến De Jong trở thành vũ khí hữu hiệu để phản công trước những đội bóng luôn cố dâng cao để bóp nghẹt đối phương. De Jong sẽ thấy đối thủ đang đến, và sau đó anh dùng kỹ năng và tốc độ để bỏ đối thủ lại sau lưng.
Kể từ khi gia nhập Barca, cho dù không thành công như kỳ vọng, chỉ có 3 cầu thủ ở 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu hiệu quả hơn De Jong ở khâu rê bóng. De Jong hoàn thành gần 80% pha rê bóng. Để dễ bề so sánh, Thiago của Liverpool, cầu thủ sở hữu phong cách và lối chơi tương tự, đã hoàn tành 73% pha rê bóng.
Ten Hag từng nói về De Jong khi còn dẫn dắt Ajax như sau: “Bạn khó có thể khiến cậu ấy bị gây áp lực. Đó (đối thủ pressing) là món quà tuyệt vời dành cho cậu ấy”.
Bây giờ, khi MU và Barca tiến gần một thỏa thuận, De Jong có thể là món quà tuyệt vời nhất cho Ten Hag. Một cầu thủ thời thượng cho một HLV thời thượng, và một tiền vệ tài năng có thể nắm giữ chìa khóa mở ra dự án tái thiết của MU.