Bước đệm cho thị trường không độ trễ
Chiều 21/11, tại hội nghị "Seamless Market - Speed & Sync" (Liền mạch, Tốc độ và Đồng bộ - DNSE Future Tech Summit) nhiều chuyên gia trong giới tài chính, công nghệ đã thảo luận và đưa ra nhiều giải pháp, định hướng cho các nhà đầu tư nhằm làm rõ lộ trình T+0 (T0) cửa thị trường chứng khoán (TTCK).
Tái định nghĩa cho sự trải nghiệm đầu tư trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang chuẩn bị cho những thay đổi mang tính lịch sử, triển khai cơ chế giao dịch T0, nghiệp vụ bán chứng khoán chờ về và kéo dài thời gian giao dịch trong ngày.
Trọng tâm của DNSE Future Tech Summit là thảo luận về bài toán vận hành thị trường và trang bị hành trang cần thiết cho nhà đầu tư để thích nghi với một môi trường giao dịch được mô tả là "không độ trễ".
Ông Nguyễn Hoàng Giang, Chủ tịch HĐQT DNSE nhận định rằng, những cơ hội lớn sẽ mở ra cho thị trường chứng khoán Việt Nam khi áp dụng T0 và bán chứng khoán chờ về.
Tuy nhiên, ông cũng đưa ra một cảnh báo chiến lược, như hiện nay trong môi trường giao dịch tốc độ cao, nhà đầu tư rất cần chuẩn bị tư duy, tâm lý và trang bị những công cụ công nghệ phù hợp để thích ứng và bắt kịp với sự thay đổi của thị trường.
Ông Nguyễn Hoàng Giang, Chủ tịch HĐQT DNSE.
Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở giai đoạn then chốt, với việc hệ thống giao dịch mới được đưa vào vận hành, tạo tiền đề cho những cải cách sâu rộng như T0, bán chứng khoán chờ về và giao dịch xuyên trưa.
Đây là những bước đi cần thiết trong lộ trình nâng hạng thị trường, hướng tới đáp ứng thông lệ quốc tế và thu hút dòng vốn ngoại đang được kỳ vọng.
Tuy nhiên, việc thị trường bước vào "kỷ nguyên tốc độ" đòi hỏi "chuẩn hạ tầng và dữ liệu mới". Tốc độ giao dịch gia tăng và khối lượng giao dịch lớn hơn sẽ đặt áp lực chưa từng có lên năng lực xử lý và ổn định của các hệ thống chứng khoán.
Điều này đòi hỏi các công ty chứng khoán không chỉ nâng cấp hệ thống lõi mà còn phải phát triển các giải pháp giao dịch cá nhân hóa và tự động hóa.
Tại hội nghị, các chuyên gia đã cùng nhau phân tích "Hạ tầng – Dữ liệu – Open API" là bộ ba yếu tố cốt lõi để mở khóa giao dịch tốc độ cao.
Đây là sự nhận định chiến lược rằng tốc độ và độ đồng bộ (Speed & Sync) không chỉ đến từ một khâu mà là sự phối hợp của ba trụ cột này.
Về Hạ tầng (Infrastructure), bà Li Wen Wong, Giám đốc cấp cao phụ trách IBM LinuxONE và Linux on IBM Z, Khối Công nghệ IBM Châu Á – Thái Thái Bình Dương chia sẻ "Sự chuẩn bị hạ tầng công nghệ, khẳng định đây là yếu tố quan trọng hàng đầu trong giai đoạn mới.
Sự tham gia của IBM, một nhà cung cấp giải pháp hạ tầng cấp doanh nghiệp (enterprise-grade), cho thấy các công ty chứng khoán đang tìm kiếm những nền tảng có khả năng xử lý khối lượng giao dịch cực lớn, độ trễ cực thấp và bảo mật tối đa, một yêu cầu bắt buộc để vận hành T0.
Bà Li Wen Wong, Giám đốc cấp cao phụ trách IBM LinuxONE và Linux on IBM Z, Khối Công nghệ IBM Châu Á – Thái Thái Bình Dương.
Ông Võ Duy Anh, Nhà sáng lập & Tổng giám đốc AlgoTrade, cũng cho rằng, đối với tương lai khi thị trường thực hiện T0, việc ra quyết định phải được thực hiện gần như tức thời. Điều này làm tăng tính cần thiết của việc sử dụng thuật toán và phân tích dữ liệu lớn theo thời gian thực.
Việc DNSE hợp tác với các chuyên gia dữ liệu và giao dịch thuật toán như AlgoTrade (một tổ chức chuyên xây dựng và kiểm thử API theo thời gian thực) thể hiện sự tập trung vào việc phục vụ không chỉ nhà đầu tư cá nhân mà còn cả giới giao dịch chuyên nghiệp.
Áp dụng công nghệ trong giao dịch thị trường chứng khoán
Một trong những chuyên gia về công nghệ hiện nay là ông Nguyễn Đức Bình, Giám đốc Công nghệ Chứng khoán DNSE, cũng nhận định rằng, việc giao dịch tự động trong thị trường chứng khoán thời gian tới sẽ được áp dụng nhiều hơn.
Trong đó, công nghệ Open API, tích hợp AI sẽ là "cầu nối" quan trọng cho phép đối tác và nhà đầu tư lập trình tích hợp hệ thống, tự tạo chiến lược và tự động hóa giao dịch một cách chuẩn hóa, đáp ứng các tiêu chuẩn chặt chẽ về bảo mật.
Ngay trước thời điểm T0 dự kiến triển khai vào năm 2026, cho thấy mức độ sẵn sàng và tính cấp bách của việc chuẩn bị công nghệ, nhằm định vị DNSE là người dẫn đầu trong việc giáo dục thị trường về các thay đổi mang tính lịch sử này.
Thị trường chứng khoán đầy biến động, công nghệ sẽ là công cụ đồng hành cùng nhà đầu tư (ảnh minh hoạ).
Nhiều nhà đầu tư tại hội thảo cho rằng, rủi ro trong giao dịch là điều rất đáng lo ngại. Đây sẽ là "khó khăn" để xoay xở với rất nhiều nhà đầu tư.
Ông Nguyễn Hoàng Giang, Chủ tịch HĐQT DNSE cũng nhận định; hiện nay quản trị rủi ro là điều rất quan trọng trong thời kỳ phát triển công nghệ, kỷ nguyên số hiện nay. Ngay từ đầu, bản thân DNSE đã theo đuổi mô hình công ty chứng khoán công nghệ từ năm 2025, phát triển một hệ sinh thái sản phẩm được thiết kế để giải quyết cả hai mặt của T0 (tốc độ và rủi ro)
Theo ông Giang, việc áp dụng Open API của DNSE được đánh giá là xương sống cho giao dịch tốc độ cao. Giải pháp này cho phép các đối tác kết nối hệ thống với nền tảng DNSE.
Tốc độ vượt trội của Open API đã được cộng đồng nhà đầu tư thừa nhận, với nhận xét là "nhanh nhất thị trường hiện tại" và mang lại sự ổn định, đáng tin cậy trong việc đặt lệnh và truy vấn dữ liệu.
"Trong kỷ nguyên giao dịch trong ngày, nhu cầu tự động hóa là rất cao. Open API của DNSE cho phép các tổ chức và nhà đầu tư tự động hóa hoàn toàn hệ thống giao dịch, là yếu tố then chốt giúp tối ưu hóa hiệu suất giao dịch tức thời. Bằng cách này, DNSE không chỉ cung cấp giao dịch mà còn cung cấp nền tảng để xây dựng các giải pháp giao dịch phái sinh và cơ sở phức tạp" ông Giang chia sẻ.
Các chuyên gia nhận định rằng, để kiểm soát rủi ro cần phải có những công cụ nhận diện, xử lý vấn đề tốt nhất, nhanh nhất. Đơn cử như Margin Deal (Công cụ Kiểm soát Rủi ro Độc nhất).
Thị trường chứng khoán việt sẽ bước vào "kỷ nguyên mới" giao dịch trong ngày. Nhưng thay đổi lớn về ứng dụng công nghệ.
Trong khi Open API giải quyết vấn đề tốc độ, Margin Deal là giải pháp chiến lược nhằm quản trị rủi ro phát sinh từ tốc độ giao dịch cao. Margin Deal là hệ thống quản trị và cho vay theo từng giao dịch, từng lệnh, được biết đến là giải pháp đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam có khả năng này.
Ưu thế nổi trội của Margin Deal là khả năng kiểm soát rủi ro chi tiết. Khi giao dịch T0 được áp dụng, rủi ro thua lỗ hoặc vỡ nợ có thể xảy ra nhanh chóng. Việc quản lý rủi ro trên từng giao dịch (thay vì quản lý tổng tài khoản theo phương pháp truyền thống) cho phép và nhà đầu tư quản lý vốn linh hoạt hơn, đồng thời đảm bảo an toàn hệ thống một cách chặt chẽ. Điều này tạo điều kiện để công ty tự tin mở rộng các dịch vụ giao dịch trong ngày.
Các chuyên gia cũng đánh giá rằng, việc thị trường chuyển đổi sang T0 đòi hỏi sự thay đổi trong văn hóa và kỹ năng giao dịch của nhà đầu tư. Để giải quyết vấn đề này các nhà đầu tư có thể trải nghiệm các chương trình, trong đó có chứng khoán phái sinh.
Hoạt động này mang lại cái nhìn trực quan về giao dịch tốc độ cao với sự hỗ trợ của các tính năng công nghệ". Việc mô phỏng giao dịch tốc độ cao dưới dạng Esport (dạng game) là một phương pháp hiệu quả giúp nhà đầu tư làm quen với áp lực thời gian, yêu cầu về độ chính xác khi đặt lệnh, và sự cần thiết của công cụ công nghệ trong việc ra quyết định chớp nhoáng, chuẩn bị tâm lý cho T0.
Bước ngoặt mới thị trường chứng khoán
Bộ Tài chính đang từng bước triển khai cơ chế bán khống và thực hiện giao dịch trong ngày (T0), áp dụng trên thị trường chứng khoán Việt Nam (TTCK) từ năm 2026.
Quyết định triển khai cơ chế bán khống (short selling) có kiểm soát và giao dịch trong ngày (T0), dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2026 - 2028, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc nâng cấp TTCK tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế.
Đây là một trong những nội dung trọng tâm của Kế hoạch triển khai Quyết định 2014/QĐ-TTg của Thủ tướng về phê duyệt Đề án nâng hạng TTCK Việt Nam.
Bán khống là nghiệp vụ cho phép nhà đầu tư bán ra cổ phiếu mà họ chưa sở hữu thông qua việc mượn từ công ty chứng khoán với kỳ vọng mua lại khi giá giảm để hưởng chênh lệch.
Tại TTCK Việt Nam, hiện tại bán khống chỉ hợp pháp trên thị trường phái sinh ví dụ hợp đồng tương lai VN30, nhưng sự hiện diện của nó trên thị trường cơ sở sẽ mang lại những lợi ích sâu sắc hơn.
Giao dịch T0, hay giao dịch trong ngày, cho phép nhà đầu tư mua và bán cùng một loại chứng khoán với cùng một khối lượng trong một ngày giao dịch. Khi triển khai thành công.
Cơ chế T0 sẽ giúp TTCK Việt Nam cải thiện đáng kể về khả năng thanh khoản và khả năng tiếp cận của nhà đầu tư, thúc đẩy khối lượng giao dịch và tạo ra sự năng động cần thiết.
Việc triển khai các công cụ giao dịch hiện đại như bán khống và T0 phải đi kèm với một cơ chế kiểm soát chặt chẽ, minh bạch và đồng bộ để hạn chế nguy cơ thao túng giá cổ phiếu và rủi ro đòn bẩy quá mức.
Phùng Sơn
