Chiều 10/6, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 46, Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an trình bày trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các ĐBQH về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Trong đó, Chính phủ tập trung giải trình về đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh.
Xem xét giảm án khi nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ
Thượng tướng Lê Quốc Hùng cho biết, qua tiếp thu ý kiến các ĐBQH tại Kỳ họp thứ 9, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý về kỹ thuật trong toàn bộ dự thảo Luật, bỏ các quy định có liên quan về hình phạt tù chung thân không xét giảm án. Đồng thời, chỉnh lý một số nội dung có liên quan đến các tội về ma túy, tội tham ô, nhận hối lộ.
Theo ông Hùng, Chính phủ đề xuất bỏ 8 tội danh có hình phạt tử hình trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng tính chất, mức độ của hành vi phạm tội; kết quả tổng kết công tác thi hành Bộ luật Hình sự, nhiều tội danh có quy định về hình phạt tử hình nhưng không áp dụng trên thực tế thời gian qua; tham khảo kinh nghiệm quốc tế...
Theo cơ quan soạn thảo, hình thức thi hành hình phạt tử hình của nhân loại cũng như ở nước ta theo hướng ngày một nhân đạo hơn.
Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an (Ảnh: Media Quốc hội).
"Từ các hình thức mang tính trả thù, trút giận vào người phạm tội như tùng xẻo, ném vào vạc dầu, ném vào chuồng cọp, tứ mã phanh thây... thì đến nay chủ yếu các quốc gia không áp dụng các hình thức tử hình này. Nước ta đã áp dụng hình thức tử hình được coi là nhân đạo nhất đó là tiêm thuốc độc", Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho hay.
Chính phủ nhận thấy, việc bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh như trong dự thảo Luật đã trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 9 là phù hợp trong điều kiện nước ta hiện nay, một mặt vẫn đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Đồng thời, đáp ứng được tiến trình tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình, cũng như yêu cầu hợp tác, mở rộng quan hệ quốc tế để phát triển đất nước.
Riêng đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án.
Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng: "Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn".
Bỏ hình phạt tử hình với một số tội danh còn nhiều ý kiến khác nhau
Báo cáo ý kiến về tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua thảo luận nội dung dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại một số tội danh, trong Thường trực Ủy ban có 2 loại ý kiến.
Loại ý kiến thứ nhất, tán thành với quy định của dự thảo Luật về bỏ hình phạt tử hình tại 8 tội danh với các lý do như Chính phủ đã nêu.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng (Ảnh: Media Quốc hội).
Loại ý kiến thứ hai, nhất trí việc xem xét bỏ hình phạt tử hình đối với 4 tội danh, bao gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, Tội gián điệp, Tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.
Đồng thời, trong bối cảnh tình hình tội phạm vẫn diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng về số lượng cũng như mức độ nghiêm trọng hiện nay, loại ý kiến này đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với 4 tội danh, gồm: Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, Tội vận chuyển trái phép chất ma túy, Tội tham ô tài sản và Tội nhận hối lộ để đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa và tính nghiêm minh của pháp luật trong đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm này.
Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với 3 tội danh: Tội vận chuyển trái phép chất ma tuý, Tội tham ô tài sản, Tội nhận hối lộ. Ngoài ra, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao còn đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với Tội gián điệp.
Bên cạnh đó, có ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị, trường hợp vẫn giữ hình phạt tử hình đối với Tội tham ô tài sản và Tội nhận hối lộ thì nghiên cứu bổ sung quy định "Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người phạm tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà trước khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn" nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc áp dụng chính sách khoan hồng ngay trong giai đoạn xét xử, không chờ đến giai đoạn thi hành án.
Theo ông Tùng, 2 vấn đề nêu trên là những nội dung quan trọng, có thể dẫn đến làm thay đổi hoặc tác động lớn đến chính sách hình sự và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, trong khi ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các cơ quan còn rất khác nhau.
Do đó, để bảo đảm thận trọng và có cơ sở tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, xin kiến nghị UBTVQH cho phép gửi phiếu lấy ý kiến của các đại biểu Quốc hội về các nội dung này.
