Hôm thứ Tư, ngày 25/5 vừa qua, Chính phủ Anh cuối cùng đã chấp thuận thương vụ Chelsea, một trong những gương mặt tinh hoa của bóng đá châu Âu. Đội bóng này sẽ được mua lại bởi nhóm các nhà đầu tư đến từ Mỹ, với mức giá 3,1 tỷ USD, với điều kiện không một xu nào được chảy vào túi tỷ phú người Nga, Roman Abramovich.
Sự đồng thuận của chính phủ anh báo hiệu khép lại một trong những thương vụ đắt giá nhất lịch sử thể thao mà có lẽ còn là thương vụ khó hiểu và nhuốm màu chính trị nhiều nhất.
3 tháng kể từ khi Abramovich vội vàng rao bán Chelsea, số phận đội bóng này không chỉ diễn ra trên sân cỏ mà còn lơ lững giữa những hành lang quyền lực tại Westminster (khu vực tọa lạc của chính phủ Anh) và những tòa tháp chọc trời tại phố Wall. Tất cả nằm trong bối cảnh The Blues nhận lệnh trừng phạt đóng băng tài sản, hệ lụy của vụ xung đột giữa Nga và Ukraine.
“Chúng tôi hài lòng vì toàn bộ quá trình mua bán sẽ không mang lại lợi ích cho Roman Abramovich hay bất cứ cá nhân bị trừng phạt nào”, chính phủ Anh đưa ra thông báo chính thức.
Rất nhiều nhân vật từ bí ẩn đến máu mặt xuất hiện trong thương vụ này. Từ các quỹ tư nhân và tín thác ẩn danh ngoại quốc; các nhà lập pháp Anh và Bồ Đào Nha; một tỷ phú người Thụy Sĩ, thậm chí cả ngôi sao quần vợt Serena Williams; một nhà tài phiệt bí ẩn người Nga và cả một giáo sĩ Do Thái người Bồ Đào Nha ít được biết đến v.v..
Kết thúc của thương vụ này để lại nhiều dấu hỏi hơn dấu chấm than. Những gì có thể biết chắc là một nhóm nhà đầu tư, do đồng sở hữu đội bóng chày Los Angeles Dodgers, Todd Boehly đứng đầu và nguồn tiền phần lớn được tài trợ bởi công ty tập đoàn Clearlake, từ bây giờ sẽ tiến hành kiểm soát Chelsea, đội bóng 6 lần vô địch bóng đá Anh và 2 lần đăng quang Champions League, thay cho Abramovich.
Abramovich lần đầu tiên cho thấy ý định bán Chelsea, một trong những khối tài sản nổi bật nhất của ông, gần như ngay sau khi quân đội Nga tiến vào Ukraine cuối tháng Hai, và chỉ 1 tuần trước khi Anh cùng Liên minh Châu Âu (EU) xác định tỷ phú này là nhân vật thân tín chủ chốt của Tổng thống Nga Vladimir Putin và đóng băng tài sản của ông.
Thế nhưng, việc chuyển giao đội bóng diễn ra không hề đơn giản. Rào cản cuối cùng chỉ được giải quyết ở tuần này khi các nhà lập pháp Anh hài lòng rằng khoản vay 2 tỷ USD cho một quỹ tín thác nước ngoài mà họ tin là do Abramovich sở hữu đã bị xóa bỏ. Các quan chức chính phủ Anh sau đó cố gắng trấn an những người đồng cấp ở Bồ Đào Nha, nơi đã cấp hộ chiếu cho Abramovich vào năm 2018, và EU, nơi đã áp đặt lệnh trừng phạt riêng với tỷ phú Nga vào tháng 3. Cả hai cũng phải chấp thuận thương vụ mua bán này vì Abramovich có quốc tịch Bồ Đào Nha.
Nhưng khoản vay đó không phải thứ phức tạp nhất mà Raine Group – ngân hàng mà Abramovich ủy quyền để xử lý vụ mua bán – phải đối mặt. Thỏa thuận với nhóm của Boehly đi kèm với một loạt các điều kiện do cả chính phủ Anh, Raine lẫn Abramovich đặt ra. Tất cả 4 ứng viên tiềm năng mà Raine xác định là ứng viên nặng ký là nhóm của Boehly; một nhóm do doanh nhân người Anh Martin Broughton đứng đầu mà có cả Williams lẫn tay đua Lewis Hamilton là đối tác; một nhóm có sự hậu thuẫn tài chính của Steve Pagliuca, ông chủ đội bóng rổ Boston Celtics; và nhóm còn lại là gia đình Ricketts , những người sở hữu đội bóng chày Chicago Cubs. Họ không chỉ được yêu cầu phải trả đúng mức giá để có Chelsea mà còn phải thực hiện một số cam kết, trong đó có việc đầu tư hơn 2 tỷ USD vào đội bóng.
Ví dụ, những ứng viên không được bán cổ phần của mình trong thập kỷ đầu tiên sở hữu CLB, bắt buộc phải đầu tư 125 triệu USD cho đội nữ, đầu tư vào học viện và cơ sở tập luyện cũng như cam kết xây lại Stamford Bridge, sân bóng cũ kỹ phía tây thành London.
Đồng thời, Abramovich khẳng định toàn bộ số tiền thu được từ việc bán đội bóng sẽ được gửi đến một quỹ từ thiện dành cho các nạn nhân của cuộc chiến tại Ukraine. Để đảm bảo tỷ phú người Nga không kiểm soát được số tiền này, chính phủ Anh yêu cầu trước hết nó phải được chuyển vào một tài khoản ngân hàng bị đóng băng mà họ kiểm soát. Chỉ khi đó, tổ chức này mới xem xét toàn bộ kế hoạch cho quỹ từ thiện mà Mike Penrose, cựu giám đốc chi nhánh của UNICEF, vạch ra đồng thời cấp giấy phép đặc biệt cho phép tổ chức từ thiện kiểm soát cái quỹ đó.
Chính phủ Anh khẳng định: “Chúng tôi sẽ bắt đầu quá trình đảm bảo số tiền bán Chelsea được sử dụng cho hoạt động nhân đạo tại Ukraine và trợ giúp các nạn nhân chiến tranh”.
Tổ chức từ thiện này chỉ là một trong những điểm kỳ lạ của thương vụ do Joe Ravitch, đồng sáng lập của Raine Group dàn xếp. Các ông chủ mới của CLB sẽ không được phép nhận cổ tức, phí quản lý hay áp nợ lên đội bóng, những điểm khoản còn được gọi là “điều khoản anti-Glazer”.
Một số nguồn tin thân cận và nắm được diễn biến thương vụ này cho Boehly được chọn vì ông sẵn sàng đáp ứng các điều khoản đưa ra. Premier League đã chấp thuận thương vụ Chelsea khi thông báo vào hôm thứ Ba rằng họ đã xem xét và đồng ý cho phép các ông chủ mới tiếp quản đội bóng “tùy thuộc vào việc chính phủ cấp giấy phép và các bên hoàn thành các giai đoạn cuối của quá trình giao dịch”.
Tuy nhiên vẫn chưa rõ điều gì sẽ xảy ra nếu Boehly và các cộng sự không giữ lời hứa và vi phạm các điều kiện mà họ buộc phải cam kết để nắm quyền kiểm soát CLB. Vai trò giám sát sẽ thuộc về tổ chức từ thiện, tổ chức duy nhất vẫn còn liên hệ giữa cả Chelsea và Abramovich, hoặc ảnh hưởng trực tiếp bởi hai nhân vật thân tín của Abramovich, những người hy vọng sẽ vẫn có quyền lực dưới thời ông chủ mới.
Cả hai lãnh đạo đội bóng là chủ tịch Bruce Buck và giám đốc Marina Granovskaia sẽ kiếm được khoảng 12,5 triệu USD với thương vụ mua bán này. Các phí hoa hồng cho ban giám đốc, tổng cộng khoảng 50 triệu USD, và mức phí cho Ravitch, được cho là khoảng 0,5 và 1% giá trị thương vụ. Nó sẽ được trả từ bảng cân đối kế toán và không đến từ số tiền bán đội bóng, thông tin được một nguồn tin thân cận đưa ra.
Các quan chức chính phủ Anh đã xảy ra xung đột với ban lãnh đạo và đội ngũ tài chính của Chelsea về việc tạo ra một giải pháp ràng buộc về mặt pháp lý để ngăn chặn Abramovich có thể tiếp cận số tiền mà ông đã công khai khẳng định sẽ không động tới.
Vấn đề là một công ty có tên Camberley International Investments do một nhân vật được ủy thác người Cyprus thay mặt điều hành, và chính phủ Anh tin công ty đó thay mặt cho Abramovich cùng các con của ông. Camberley đã cho Fordstam, công ty mà Abramovich thông qua để sở hữu Chelsea, vay 2 triệu USD để hoạt động. Đơn kiện của Camberley với Fordstam hiện đã được thụ lý và người được ủy thác gần đây đã từ chức.
Chỉ đến khi thời điểm 31/5 là hạn chót để hoàn tất thương vụ mua bán này đến gần, chính phủ Anh mới bật đèn xanh chấp thuận. Với người hâm mộ Chelsea, vụ mua bán này là điểm kết thúc một mùa giải nhiều biến động với họ. Các lệnh trừng phạt áp đặt lên Abramovich và lên cả Chelsea đã ảnh hưởng đến mọi thứ của CLB từ việc đi lại, in ấn đến bán vé, sản phẩm thương mại. Hàng ngàn ghế trống tại Stamford Bridge trong các trận đấu là hình ảnh đã diễn ra suốt vài tháng sau khi lệnh cấm bán vé được đưa ra. Thậm chí, đội bóng còn bị cấm tham gia các hoạt động chuyển nhượng là mua, bán, gia hạn hợp đồng.
Những lệnh trừng phạt đó sẽ được dỡ bỏ, các cầu thủ và HLV Thomas Tuchel cho biết đang muốn Boehly cùng các cộng sự hãy đưa ra các kế hoạch rõ ràng. Ít nhất 2 hậu vệ sẽ rời đội bóng mùa hè này, và ít nhất 2 cầu thủ nữa – bao gồm đội trưởng Cesar Azpilicueta – được cho sẽ nối gót ra đi. Trước mắt là Antonio Rudiger đã chính thức nói lời chào tạm biệt với đội bóng chủ sân Stamford Bridge.
Boehly đã xuất hiện trong các trận đấu của Chelsea kể từ khi tiếp quản đội bóng. Ông khẳng định sẽ duy trì Chelsea là một thế lực lớn trong bóng đá. Tuy nhiên, rất khó có khả năng Chelsea sẽ lại được hậu thuẫn giống như cách Abramovich đã làm với tư cách ông chủ. Trong gần 2 thập kỷ sở hữu The Blues, tỷ phú Nga luôn duy trì hình ảnh thầm lặng ở Stamford Bridge và không ngần ngại chi tiền cho đội bóng. Dưới kỷ nguyên của ông, Chelsea đã chuyển mình thành một siêu cường châu Âu, đoạt 5 chức vô địch Premier League và 2 Champions League, bên cạnh việc mời rất nhiều HLV hạng A cũng như chiêu mộ rất nhiều cầu thủ ngôi sao.
Ông thực sự đã thay đổi Chelsea và cả thế giới bóng, mở ra kỷ nguyên chi tiêu không kiểm soát khiến phí chuyển nhượng và lương cầu thủ tăng phi mã chỉ trong vài năm. Trong suốt triều đại của mình, Abramovich đã sử dụng tài sản cá nhân để bù khoản lỗ lên tới 1 triệu USD mỗi tuần. Với người hâm mộ Chelsea, Roman Abramovich sẽ mãi là một người hùng đã cứu CLB khỏi bờ vực phá sản và biến họ thành một thế lực lớn.
Khi Abramovich xuất hiện vào năm 2003 đã mở ra kỷ nguyên mới cho bóng đá Anh thì sự ra đi của ông cũng mang tới một cột mốc.
