Nhận thức rõ tầm quan trọng của khoa học công nghệ, để tạo bước phát triển căn bản, đột phá cho đất nước trong kỷ nguyên mới, ngày 22/12/2024, Bộ chính trị ban hành Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó khẳng định đây phải là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới
Là "trái tim của cả nước", Hà Nội không chỉ hưởng ứng mà còn xác định triển khai Nghị quyết 57 với tinh thần quyết liệt, tiên phong, sáng tạo và có khát vọng lớn, coi đây là một trong những đột phá chiến lược quan trọng hàng đầu để xây dựng Thủ đô "Văn hiến – Văn minh – Hiện đại".
Trụ cột mới trong phát triển Thủ đô
Trên thực tế, không chỉ chờ đến sự xuất hiện của Nghị quyết 57, mà ngay từ Nghị quyết số 15 ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cho đến Luật Thủ đô năm 2024 đều đã khẳng định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột phát triển và động lực then chốt của Hà Nội.
Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Trần Xuân Phúc - Trưởng phòng Đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học Công nghệ Hà Nội cho biết, Hà Nội xác định ưu tiên phát triển mạnh khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tạo đột phá chiến lược trong hiện đại hóa sản xuất, quản trị, và nâng cao năng suất lao động.
Đây là một trong những trụ cột phát triển chính trong giai đoạn tới, góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đẩy nhanh công nghiệp hóa – hiện đại hóa trên nền tảng kinh tế số và kinh tế tri thức.
Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GRDP; thu hút các trung tâm R&D, đổi mới sáng tạo quốc tế; phát triển các ngành công nghệ trọng điểm như AI, bán dẫn, vật liệu mới, cơ khí chính xác, gắn với hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội và Quỹ đầu tư mạo hiểm.
Hà Nội xác định ưu tiên phát triển mạnh khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tạo đột phá chiến lược (Ảnh: Hữu Thắng).
Về quản trị, Hà Nội quyết tâm xây dựng chính quyền số và đô thị thông minh, duy trì vị trí nằm trong top các tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số.
"Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trung tâm của mọi định hướng phát triển Thủ đô, thể hiện rõ tầm nhìn dài hạn, quyết tâm chính trị và cam kết hành động của Hà Nội trong kỷ nguyên mới của dân tộc", ông Phúc nhấn mạnh.
Trên thực tế, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cũng là một trăn trở sâu sắc mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt ra đối với hướng phát triển của Hà Nội.
Tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội vào tháng 6/2025, Tổng Bí thư đã yêu cầu Hà Nội cần chuyển mình thành một thành phố sáng tạo, nơi nhân lực sáng tạo, những ý tưởng mới, công nghệ mới được quan tâm ưu tiên. Hà Nội cũng cần kiến tạo một hệ sinh thái khoa học công nghệ gắn với đổi mới sáng tạo và đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân.
Quán triệt tinh thần trên, Dự thảo văn kiện Đại hội XVIII Đảng bộ Thành phố Hà Nội cũng xác định mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành trung tâm khoa học, công nghệ hàng đầu cả nước, ngang tầm với các nước trong khu vực châu Á và thế giới; đóng vai trò dẫn dắt hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Văn kiện đề xuất nhiều chủ trương và chính sách mang tính đột phá, tập trung vào việc hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù; thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số; phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo, khu công nghệ cao và các ngành công nghiệp mũi nhọn.
Đồng thời, Hà Nội sẽ ưu tiên xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu – phát triển (R&D), thúc đẩy liên kết giữa viện – trường – doanh nghiệp, và thu hút, trọng dụng đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước.
Đột phá từ các cơ chế đặc thù
Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm khoa học – công nghệ hàng đầu, theo ông Trần Xuân Phúc, Hà Nội đã đề xuất và đang triển khai nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, tập trung vào đổi mới thể chế, phát triển hạ tầng sáng tạo, huy động nguồn lực xã hội và thu hút nhân tài.
Thứ nhất, chính sách thử nghiệm có kiểm soát được xem là đột phá quan trọng. Hà Nội đang xây dựng cơ chế cho phép các doanh nghiệp, tổ chức thử nghiệm các mô hình, sản phẩm, dịch vụ công nghệ mới trong khuôn khổ được kiểm soát, kèm theo các ưu đãi về miễn trừ một số quy định pháp luật, hỗ trợ tài chính và hạ tầng. Đây là cách tiếp cận linh hoạt, giúp thành phố nhanh chóng đón nhận và thích ứng với những tiến bộ công nghệ, tạo môi trường thuận lợi để thử nghiệm và thương mại hóa các sáng kiến mới.
Thứ hai, Hà Nội tập trung phát triển hạ tầng đổi mới sáng tạo. Trọng tâm là thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội (HIC) theo mô hình hợp tác công – tư, trở thành đầu mối nghiên cứu, ươm tạo, chuyển giao công nghệ và thu hút nhân tài. Trung tâm sẽ được hưởng các ưu đãi mạnh mẽ về thuế, đất đai, cơ chế tài chính linh hoạt và có quyền chủ động mời gọi chuyên gia quốc tế. Cùng với đó, thành phố xây dựng Sàn Giao dịch Công nghệ Hà Nội, hoạt động theo mô hình "đầu tư công – quản trị tư", nhằm kết nối cung – cầu công nghệ, hỗ trợ thương mại hóa kết quả nghiên cứu và tạo thị trường cho đổi mới sáng tạo.
Hà Nội đã đề xuất và đang triển khai nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, tập trung vào đổi mới thể chế (Ảnh: Hữu Thắng).
Thứ ba, Hà Nội đề xuất thành lập Quỹ Đầu tư mạo hiểm của thành phố, với vai trò là "vốn mồi" để thu hút các nguồn vốn tư nhân đầu tư vào lĩnh vực khoa học công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo. Quỹ sẽ hỗ trợ cả về tài chính lẫn tư vấn, đào tạo, kết nối thị trường cho các doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học công nghệ và startup trong những lĩnh vực ưu tiên của Thủ đô.
Thứ tư, coi phát triển nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt. Dự thảo các chính sách mới tập trung vào thu hút, trọng dụng đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, nhân tài trong và ngoài nước thông qua ưu đãi về lương, thưởng, nhà ở, điều kiện làm việc và cơ chế tuyển dụng linh hoạt. Hà Nội cũng hướng tới áp dụng cơ chế trả lương theo vị trí việc làm, gắn với hiệu quả thực hiện nhiệm vụ, qua đó nâng cao tính cạnh tranh trong thu hút nhân tài.
Thứ năm, Hà Nội đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Thành phố cam kết cắt giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, triển khai toàn diện quy trình điện tử, và đơn giản hóa các thủ tục liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp công nghệ. Mục tiêu là tạo ra môi trường thuận lợi, minh bạch và cạnh tranh để các doanh nghiệp công nghệ phát triển.
