Khi Haaland ra mắt Dortmund, anh lập cú hat-trick chỉ trong vòng 23 phút sau khi được tung vào sân từ băng ghế dự bị. Mọi con mắt đều đổ dồn vào con quái vật đến từ Na Uy.
Haaland cho phép bản thân ăn mừng bàn thắng nhanh nhất có thể, chạy đến ôm chầm lấy Marco Reus, người đã kiến tạo bàn thắng.
Những khoảnh khắc như vậy gần như đã trở thành đặc điểm tương tự việc ghi bàn không ngừng đã đưa Haaland trở thành một trong những sát thủ hàng đầu châu Âu.
Một bàn tay đấm vào ngực Gio Reyna sau khi sút tung lưới RB Leipzing, hành động tiền đạo này lặp lại bạo liệt hơn với cầu thủ trẻ người Mỹ trong trận gặp Freiburg.
Julian Brandt bị Haaland vật xuống đất. Jadon Sancho bị bạo hành vì kiến tạo cho Haaland ghi bàn vào lưới Monchengladbach. Hành vi tương tự lặp lại sau khi anh tạo kỳ tích trong trận derby vùng Ruhr với Schalke 04.
Những màn ăn mừng trông có vẻ không có gì đáng nói lắm nhưng đối với Jesse Marsch, ông thầy cũ của Haaland tại RB Salzburg, đó là dấu hiệu cho thấy một trong những phẩm chất đặc biệt nhất của cậu học trò, giúp anh vượt lên trên tất cả.
Ăn mừng bàn thắng chỉ là một phần phẩm chất đặc biệt của Haaland. Khi Salzburg kiếm được quả phạt đền trước Admira Wacker, Hwang Hee-Chan là người thực hiện quả 11m. Trong trận đấu với Rapid Vienna, một trong những trận cầu đinh của bóng đá Áo, cậu bé tuổi teen Dominik Szoboszlai mới được giao trọng trách đá 11m.
“Cậu ấy giao những quả phạt đền cho đồng đội”, Marsch nói. “Khi nhận được một pha kiến tạo tuyệt vời, cậu ấy sẽ chỉ tay về phía tác giả như thể cầu thủ đó mới là người ghi bàn. Tôi thường xuyên nói với cậu ấy rằng khi cống hiến cho đội bóng càng nhiều thì càng nhận được nhiều hỗ trợ”.
Haaland cao 1m94, với bờ vai rộng. Tiền đạo người Na Uy có thể chế ngự hậu vệ đối phương bằng sức mạnh, vượt qua bằng tốc độ và vượt trội bởi kỹ năng. Ở tuổi 21, Haaland có tiềm năng trở thành ông vua mới của thế giới bóng đá.
Điều đáng nói hơn, đối với những người thân cận với Haaland, tính cách của tân binh Man City giúp anh dễ dàng nổi bật giữa đám đông.
“Tài năng và thể chất như ngay lập tức đưa cậu ấy nằm trong tốp những cầu thủ xuất sắc nhất hành tinh”, Marsch nói thêm. “Nhưng trí lực, đam mê, khát khao hoàn thiện, tinh thần tận hiến và sự lì lợm khiến cậu ấy phát triển không giới hạn”.
“Cậu ấy có rất nhiều phẩm chất tuyệt vời nhưng tôi luôn khuyến khích Erling và tạo cho cậu ấy ý nghĩ rằng tính cách mới là điều quan trọng nhất. Điều đó sẽ xác định đẳng cấp và cho cậu ấy biết mình đang ở đâu. Rõ ràng các cầu thủ luôn cần tài năng nhưng kết quả cuối cùng lại dựa trên tư duy và trí lực nhiều hơn là phẩm chất”.
Nhắc đến những tiền đạo săn bàn, đặc biệt là những cỗ máy săn bàn, đôi khi phải nhắc đến sự ích kỷ như một phẩm chất cần có. Haaland thì ngược lại. Anh có thể ghi rất nhiều bàn thắng nhưng thật khó để đánh giá tân binh của Man City là người ích kỷ. Pep Guardiola chắc chắn rất thích điều này.
Tại Bryne, một thị trấn buồn tẻ miền tây Na Uy, nụ cười thoáng hiện trên khuôn mặt Alf Ingve Berntsen, ông thầy thuở thiếu thời của Haaland khi nhớ về kỷ niệm cùng cậu học trò cũ.
“Điều đó có ý nghĩa với tôi hơn là việc Erling giành danh hiệu Cậu bé vàng (Golden Boy)”, ông nói. “Bạn phải đặt niềm tin vào các đồng đội và khi không có cơ hội tốt nhất để ghi bàn, hãy giao cho đồng đội. Bạn sẽ nhận được nhiều hơn từ việc trở thành một cầu thủ hy sinh vì đội bóng hơn là chỉ nghĩ về bản thân”.
“Tôi nghĩ rằng Erling cũng có tính cách như vậy. Nó không chơi bóng một mình. Thằng bé thực sự vui thích khi ai đó trong đội chơi hay. Nó luôn hạnh phúc khi đồng đội ghi bàn. Tôi tự hào về Erling và những gì thằng bé đạt được, đặc biệt là cách ứng xử. Thằng bé vẫn giống như hồi ở Bryne, điều đó khiến tôi rất vui. Nó là một chàng trai tuyệt vời”.
Chính tại Bryne, câu chuyện về Haaland bắt đầu. Nơi chốn này thật khó để chứng kiến một hiện tượng túc cầu. Ngay cả hiện tại, ảnh hưởng của thị trấn đối phương sự thăng tiến chóng mặt của tiền đạo người Na Uy không hẳn đậm nét.
“Tại Medeira, sân bay được đặt theo tên Cristiano Ronaldo”, Berntsen tiếp tục. “Bryne không như vậy. Nơi này thật lãnh đạm. Trời đầy gió và ẩm ướt. Bạn cần làm việc cần cù để kiếm sống. Tâm lý ấy đã ăn sâu và không đổi. Nhưng chúng tôi đã có những tấm áp phích của Erling tại CLB. Đó là cả bước đột phá ở Bryne. Điều đó cho thấy chúng tôi vô cùng trân trọng thằng bé”.
Bố của Haaland từng khoác áo Man City nhưng chẳng học viện nào đoái hoài việc đưa cậu vươn tới đỉnh cao. Những năm tháng đầu đời Haaland không thuộc diện mầm non ưu tú của bóng đá thế giới.
Thay vào đó, cậu chơi bóng cùng đám bạn trong thị trấn nhỏ của mình, một trong số 40 chú nhóc của học viện Bryne. Tuyệt đại đa số đám bạn của Haaland đang làm công việc khác không liên quan đến bóng đá. Duy chỉ có cậu theo đuổi đam mê tới cùng.
Đánh giá cao trí lực, tinh thần đồng đội hay niềm đam mê của Haaland, nhưng Berntsen không phủ nhận cậu bé này sở hữu thể chất ưu việt. Điều đặc biệt, Haaland không phải lúc nào cũng áp đảo đối phương về thể chất. Thời niên thiếu, tiền đạo người Na Uy gày còm và nhỏ bé hơn các bạn cùng trang lứa. Tuy nhiên, đó lại là sự may mắn.
“Từ năm 11 tuổi, chúng tôi đã bắt đầu nói về tiềm năng trở thành cầu thủ đẳng cấp quốc tế của thằng bé. Nó có kỹ thuật rất tốt và bắt đầu bộc lộ trí thông minh thể thao tuyệt diệu. Tâm lý là điều cực kỳ quan trọng trong bóng đá. Phần còn thiếu là thể lực”, ông nói.
Tại môi trưởng Bryne, sự áp đảo thể chất của Haaland tạo cảm giác phi thường nhưng Berntsen luôn xem đó là điểm yếu tiềm ẩn của cậu học trò khi bước sang môi trường khốc liệt hơn. Nhưng kỳ thực, thể chất của Haaland đã phát triển ngoài sức tưởng tượng.
Lý do để Haaland trở thành một vận động viên cường tráng phần nào đến từ mã gen nổi trội của gia đình. Cha của cậu từng là tuyển thủ quốc gia, mẹ là VĐV điền kinh. Ngay cả anh trai cũng rất cao lớn.
“Thằng bé rất gầy nhưng chúng tôi biết gen di truyền của nó rất ưu việt. Chung tôi kiên nhẫn để thằng bé phát triển. Hãy tưởng tượng thằng nhóc này có thể làm gì khi bổ sung thêm cơ bắp”.
Sự bùng nổ thể chất của Haaland đến vào năm 14 tuổi. Cậu nhanh chóng trở thành một thiếu niên tráng kiện, yếu tố quan trọng để sự nghiệp cậu thăng tiến chóng mặt.
“Thật tốt khi Erling phát triển cơ bắp muộn”, Berntsen đưa ra quan điểm. “Thằng bé đã có một thời gian dài hơn các bạn cùng trang lứa để phát triển kỹ thuật. Đó là lý do tại sao đừng nên nhìn vào những gì một cầu thủ trẻ đang thể hiện trên sân mà là những gì họ đang nỗ lực hướng tới. Đôi khi bạn thấy một cầu thủ cố gắng thực hiện điều gì đó ấn tượng nhưng cơ thể đang phát triển chưa thể đáp ứng”.
Ngay cả bây giờ, Haaland đang được hưởng lợi từ các phẩm chất anh đã mài dũa trước khi có được thể chất ưu việt đề dễ dàng đánh bại hậu vệ đối phương. Trong 8 lần ra sân đầu tiên cho Dortmund, 9 trong số 12 bàn thắng được thực hiện bằng những pha dứt điểm 1 chạm.
“Để làm được như vậy, thằng bé phải di chuyển cực kỳ khôn ngoan trong vòng cấm. Điều đó cho thấy ưu thế của Erling không chỉ đến từ sức mạnh hay thể chất ưu việt, mà là sự thông minh của nó”, Berntsen nói.
Tâm lý của Haaland đã khác biệt ngay khi còn là một cậu bé.
“Ngay từ giây phút đầu tiên thằng bé chạm quả bóng, nó đã không vui khi mất bóng”, Berntsen nói.
“Erling đã cho tôi biết rằng không phải tất cả các cầu thủ đều giống nhau. Từ rất sớm, chúng tôi đã biết rằng thằng bé không đồng tình với sự tương đồng. Hãy để ý những cầu thủ mang phẩm chất chiến thắng, họ rất ghét thất bại”.
“Tôi đã làm HLV nhiều năm nhưng chưa thấy ai có tâm lý chiến mạnh mẽ như thằng bé. Erling cho tôi thấy rằng sự thích nghi là điều cần thiết. Thực tế, tôi mừng vì nó ghét thất bại”.
Tâm lý ấy đảm bảo cho Haaland cơ hội tốt nhất để thành công. “Thằng bé có chế độ rất tốt về dinh dưỡng và ngủ, nghỉ. Nó khiêm tốn, nghiêm túc và rất chuyên nghiệp”.
“Nó luôn chuẩn bị để sẵn sàng cho mọi cơ hội”.
Bước tiếp theo của Haaland sau khi gia nhập Molde, 18 tháng từ lúc bắt đầu sự nghiệp cầu thủ chuyên nghiệp, anh chuyển đến RB Salzburg. Một năm sau là Dortmund.
Berntsen đánh giá: “Thông thường, khi những cầu thủ trẻ gặp đối thủ vượt trội, họ sẽ chậm phát triển hơn. Erling thì chưa dừng lại. Thằng bé tiến lên từng bước”.
Marsch biết rằng ông sẽ không thể theo sát sự nghiệp Haaland được lâu, nhưng bất chấp như vậy ông vẫn ngạc nhiên trước sự tiến bộ của tiền đạo người Na Uy. Chỉ 1 năm sau khi gia nhập RB Salzburg, Haaland đã đến CLB lớn hơn.
“Tất nhiên, đội bóng của tôi sẽ tốt hơn nếu Erling Haaland ở lại thêm 1 năm”, Marsch thừa nhận. “Nhưng tôi yêu quý chàng trai trẻ này và tôi muốn cậu ấy cho cả thế giới thấy sự xuất chúng của mình. Một phần trong đó là thực hiện bước tiếp theo tới Dortmund”.
Chỉ sát cánh trong thời gian ngắn ngủi nhưng Marsch khẳng định Haaland đã để lại dấu ấn đậm nét.
“Cậu ấy đã cho toàn đội thấy về sự quyết tâm và tinh thần. Cậu ấy tạo ảnh hưởng cho nhiều cầu thủ trẻ về mặt tâm lý. Rất nhiều cầu thủ trẻ đã nhìn vào cách cậu ấy ứng xử trong đội và noi theo. Tôi nghĩ một trong những người được hưởng lợi nhiều nhất từ đó là Dominik Szoboszlai”, ông nói.
Trở thành trung phong của Man City tưởng như là vai trò dễ dàng nhất trong thế giới bóng đá. Đây là đội bóng Premier League kiểm soát bóng nhiều nhất, chạm bóng nhiều nhất trong vòng cấm địa và ghi bàn nhiều nhất mùa giải vừa qua. Chỉ cần hướng về phía trước và đưa bóng vào lưới.
Tuy nhiên, mọi chuyện không đơn giản như vậy. Thực tế đó là vai trò không một ngôi sao nào của Man City muốn đảm trách. Gabiel Jesus thích hoạt động rộng, nơi tiền đạo người Brazil có nhiều khoảng trống. Jack Grealish thất bại khi bị kéo vào giữa.
Phil Foden và Raheem Sterling đôi khi chơi tốt nhưng vẫn hạnh phúc hơn vì được hoạt động rộng, bằng chứng là Pep Guardiola thậm chí ép Bernardo Silva đá trung lộ. Vị chiến lược gia người Tây Ban Nha đã sắp xếp như thế ngay cả khi biết rằng vị trí ấy không phù hợp với tiền vệ người Bồ Đào Nha.
“Cậu ấy thích tiến vào vòng cấm nhưng xuất phát từ bên ngoài, khi đứng trong vòng cấm địa cậu ấy gặp nhiều khó khăn nhưng chúng tôi phải chấp nhận điều đó”, Pep chia sẻ. “Khi đối thủ lùi sâu hết mức và khoảng trống bên trong bị thu hẹp nhất có thể, các cầu thủ phải hiện diện ở đó để khai thác triệt để. Mọi thứ không hề dễ dàng”.
Đối với Man City, khoảng trống đến từ nơi khác. Đặc biệt khu vực hành lang trong, nơi Joao Cancelo và Kevin de Bruyne tạo ra sức xuyên phá khủng khiếp. Sterling cũng ưa thích không gian này. Gundogan lại có xu hướng đột nhập vòng cấm muộn.
Như vayak, vai trò trung phong trong đội hình của Guardiola đôi khi như mồi nhử, một cuộc chơi rình rập khi các tiền vệ tận hưởng niềm vui chơi bóng. Đối với thủ thành Ederson, sự tập trung và kiên nhẫn là quan trọng nhất.
Ngay cả Sergio Aguero cũng cảm thấy khó chấp nhận công việc này. Tiền đạo người Argentina thường phàn nàn vì các đồng đội không chuyền bóng cho anh. Trung bình mỗi trận El Kun chạm bóng 50 lần mỗi 90 phút trước khi Guardiola đến, con số này giảm xuống dưới 40 ở các mùa tiếp theo.
Vai trò trung phong dưới thời Pep đòi hỏi sự thay đổi về yếu tố tâm lý bởi các tiền đạo, như đã đề cập, có tính ích kỷ và luôn muốn được cung cấp bóng để dứt điểm. Aguero là sát thủ bậc thầy. Có rất ít cầu thủ tại Premier League có số bàn thắng cao hơn bàn thắng kỳ vọng như chân sút người Argentina.
Tuy nhiên, Jesus lại nằm ở cuối thang đo, với thành tích bàn thắng thấp hơn nhiều bàn thắng kỳ vọng. Thống kê này lý giải tại sao tiền đạo người Brazil cảm thấy thất vọng vì không thể phô diễn hết mọi kỹ năng.
Erling Haaland có khí chất và kỹ năng dứt điểm tương thích hơn để nhập vai trung phong trong đội hình Man City. Tiền đạo người Na Uy chỉ có 36,5 lần chạm bóng mỗi 90 phút tại Champions League, ít hơn rất nhiều các tiền đạo hàng đầu khác. Vấn đề còn lại của Haaland khi khoác áo Man City là cần quan sát trái bóng luân chuyển xung quanh mình.
Vai trò của tiền đạo này sẽ thay đổi. Anh đã ghi nhiều bàn thắng từ những tình huống phản công ở Dortmund, phương thức ít xảy ra ở Man City. Chỉ có 6 đội bóng tại Premier League ghi được ít bàn thắng hơn Man City ở các tình huống tấn công nhanh ở mùa giải vừa qua. Các nhà ĐKVĐ không tạo ra nhiều cơ hội ăn bàn theo phương thức này nếu so với các đội bóng hàng đầu khác.
Nhưng thật sai lầm nếu cho rằng Haaland dựa vào khả năng tì đè để thăng tiến vượt bậc. Tiền đạo người Na Uy không phải mẫu cầu thủ dựa nhiều vào thể chất, cho dù anh sở hữu thân hình tráng kiện. Như đã nói, việc phát triển muộn khi còn là cậu bé giúp Haaland có được sự khôn ngoan và kỹ năng dứt điểm ưu việt. Trong phạm vi chật chội hay góc sút hẹp, anh vẫn có thể đưa bóng vào lưới một cách khó tin.
Tất nhiên, nguy cơ tiềm ẩn cho việc nghĩ rằng có một tay săn bàn ưu tú sẽ mặc định khiến Man City trở nên lợi hại hơn. Bóng đá biến hóa hơn phép tính đơn giản trên. Có lẽ việc sử dụng một “số 9 cổ điển” hơn đồng nghĩa mất đi một nhân tố tham gia phối bóng.
Đó là một phần lý do tại sao Aguero dần cảm nhận bị đồng đội gạt ra khỏi cuộc chơi, khi Guardiola áp đặt lối chơi kiểm soát bóng. Một tiền đạo ảo sẽ giúp Man City của Pep có nhiều ưu thế hơn trong kiểm soát bóng.
Nhưng ở Haaland, Man City được bổ sung một tiền đạo đẳng cấp thế giới, một cầu thủ đủ trẻ trung để hòa nhập và thích nghi, và một tay săn bàn luôn biết cách tạo ra khác biệt. Quan trọng nhất, Haaland thèm khát chơi thứ bóng đá tấn công. Trung phong của Man City chắc chắn không phải là vị trí dễ dàng, nhưng chắc chắn là quyết định dễ dàng để tung Haaland vào sân.
