Ngày 9/7 sắp tới được giới quan sát gọi là “Ngày Giải phóng 2.0”, đánh dấu thời điểm kết thúc tạm hoãn 90 ngày các biện pháp thuế quan mà Tổng thống Trump đề ra. Tuy nhiên, điều gì thực sự sẽ diễn ra sau thời điểm này vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ. Trong vòng chỉ 12 giờ hôm thứ Tư, Tổng thống Trump cùng các quan chức cấp cao của ông đã đưa ra ba kịch bản rất khác nhau, khiến tình hình càng trở nên khó đoán.
Ba kịch bản có thể gồm: tiếp tục gia hạn thêm thời gian; công bố các thỏa thuận thương mại được đàm phán thành công; hoặc đơn phương áp thuế mới với các đối tác thương mại không nhượng bộ. Tổng thống Trump khẳng định ông sẵn sàng với cả ba hướng đi và nói sẽ gửi thư cho các quốc gia để tuyên bố: “Đây là thỏa thuận, chấp nhận hoặc không thì tùy”.
Giới đầu tư theo dõi sát sao vì mỗi kịch bản sẽ tạo ra những ảnh hưởng rất khác nhau đến thị trường. Một số có thể tích cực với nền kinh tế và chứng khoán, trong khi số khác sẽ gây lo ngại lớn. Bà Henrietta Treyz, chuyên gia tại Veda Partners, nhận định rất có thể ba kịch bản sẽ diễn ra song song, như một bữa tiệc "potluck" – mỗi quốc gia một phần khác nhau.
Tổng thống Trump và đệ nhất phu nhân Melania Trump phát biểu với các phóng viên trước buổi biểu diễn 'Les Miserables' tại Trung tâm Kennedy vào ngày 11 tháng 6.
Những nước nào sẽ nhận được thư từ Mỹ và mức thuế mới là bao nhiêu?
Theo các thông tin nội bộ, khoảng 130 quốc gia đang nằm trong danh sách mà Mỹ sẽ gửi thư thông báo các điều khoản mới, trong đó mức thuế suất dự kiến dao động từ 10% đến 25%. Với một số nước, đây có thể là điều chỉnh thuế mới hoàn toàn, trong khi nước khác có thể nhận được ưu đãi hạn chế hoặc được tạm gia hạn thêm.
Thỏa thuận gần đây với Anh là ví dụ cho nhóm “được ưu đãi hạn chế” – dù có một số nhượng bộ, nhưng nhiều sắc thuế vẫn được giữ nguyên. Một số quốc gia có thể tiếp tục đàm phán và được nới hạn chót, miễn là thể hiện thiện chí “đàm phán nghiêm túc” – theo lời Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent.
Trái lại, những quốc gia bị cho là không hợp tác hoặc trì hoãn sẽ đối mặt với các mức thuế mới được áp đặt đơn phương. Những quyết định này sẽ được thể hiện rõ ràng qua thư mà Tổng thống Trump tuyên bố sẽ gửi trong vòng 1–2 tuần tới.
Ba quan chức Mỹ, ba thông điệp khác nhau chỉ trong một ngày
Ngày thứ Tư trong tuần qua, người ta chứng kiến ba luồng thông tin rất khác nhau được đưa ra chỉ trong chưa đầy 24 giờ. Buổi sáng, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick phát biểu trên CNBC với thông điệp lạc quan rằng “sắp có hàng loạt thỏa thuận được công bố”, đặc biệt khi căng thẳng với Trung Quốc đang tạm lắng xuống.
Tuy nhiên, giữa trưa, Bộ trưởng Tài chính Bessent lại trình bày trước Quốc hội một góc nhìn thận trọng hơn. Ông thừa nhận tốc độ đàm phán đang chậm và cho biết chính quyền “nhiều khả năng” sẽ gia hạn thời hạn cho 18 quốc gia được đánh giá là đang đàm phán nghiêm túc. Đồng thời, ông cũng đề cập đến khả năng Mỹ sẽ ký kết các thỏa thuận thương mại khu vực thay vì song phương.
Đến buổi tối, Tổng thống Trump xuất hiện tại Trung tâm John F. Kennedy ở Washington và cho biết sẽ gửi thư cho các nước đối tác, thông báo rõ ràng các mức thuế mới. Nhưng cùng lúc, ông vẫn nói sẵn sàng gia hạn cho một số quốc gia, và lạc quan rằng “chúng ta đang tiến gần đến thỏa thuận với Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều nước khác”.
Vì sao các nhà đầu tư không còn quá kỳ vọng vào các tuyên bố của Nhà Trắng?
Mặc dù các quan chức trong chính quyền Trump liên tục nhắc đến khả năng “sắp có thỏa thuận”, nhưng thực tế những tháng gần đây lại cho thấy rất ít kết quả cụ thể. Ngoại trừ một thỏa thuận giới hạn với Vương quốc Anh, hầu hết các tuyên bố về đàm phán đều chưa thành hiện thực.
Điều này khiến nhà đầu tư và thị trường tài chính dần trở nên thận trọng, nếu không muốn nói là hoài nghi. Việc phát đi nhiều thông điệp trái chiều trong thời gian ngắn không chỉ gây nhiễu loạn thông tin mà còn khiến các đối tác thương mại lẫn doanh nghiệp khó đưa ra kế hoạch ứng phó.
Tình hình hiện tại đặt ra câu hỏi lớn về tính ổn định và nhất quán trong chính sách thương mại của Mỹ – yếu tố quan trọng để thị trường toàn cầu giữ được niềm tin.
Viễn cảnh nào có thể xảy ra sau ngày 9/7?
Với ba kịch bản đang được cân nhắc và những thông điệp thay đổi liên tục từ chính quyền Trump, điều có thể chắc chắn nhất lúc này là sự bất định sẽ tiếp tục kéo dài. Những nước đang đàm phán thiện chí có thể được gia hạn hoặc ký kết các thỏa thuận hạn chế. Một số khác có thể phải chịu mức thuế suất mới ngay sau ngày 9/7.
Việc Tổng thống Trump lựa chọn con đường nào sẽ có tác động sâu rộng đến quan hệ thương mại toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế thế giới đang chao đảo bởi nhiều bất ổn. Trong ngắn hạn, nhà đầu tư và các quốc gia sẽ phải theo dõi sát sao các bức thư sắp được gửi đi từ Nhà Trắng.
Tuy nhiên, về dài hạn, điều các nước quan tâm không chỉ là mức thuế, mà là định hướng chiến lược thương mại của Mỹ sẽ ra sao sau một loạt chính sách mang tính áp đặt đơn phương.
Phương Nhi (Theo Finance)
