Hành trình chế ngự virus HIV

Khi vào cơ thể, HIV sẽ biến thể để chống cự lại sự tấn công của hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể tạo ra được những kháng thể rất hiệu quả có thể vô hiệu hóa một số lượng lớn HIV đã biến thể.

‘Gót chân Achilles’

Một công trình nghiên cứu cuộc ‘chạy đua vũ trang’ giữa cơ thể con người và virus này đăng trên tạp chí Nature đã giải thích các kháng thể này được tạo ra như thế nào.

Khi một người bị nhiễm HIV, cơ thể của họ sẽ tạo ra kháng thể để tấn công kẻ xâm nhập. Tuy nhiên, các virus cũng phản ứng bằng cách tự biến thể để thoát khỏi đòn tấn công. Lúc đó, hệ miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể mới và virus sẽ tiếp tục tìm cách thích nghi.

Cuộc chiến cứ thế tiếp diễn.

Tuy nhiên, sau bốn năm chiến đấu như thế, một số bệnh nhân đã trở thành người chiến thắng bằng cách nhằm vào một điểm yếu mà HIV không thể thay đổi được – đó chính là gót chân Achilles của HIV.

“Ngay cả khi HIV virus biến thể và có đến hàng triệu các biến dạng khác nhau của virus này do biến thể thì vẫn có những chỗ HIV không thể thay đổi được bằng không chúng không thể tiếp tục thâm nhập vào bên trong các tế bào,” Giáo sư Barton Haynes ở Đại học Duke ở tiểu bang Bắc Carolina nói với BBC.

Đến lúc này thì đã quá muộn để cơ thể bệnh nhân có thể làm được gì vì các virus đã tạo được những ổ trú ẩn mà không cách nào có thể chạm đến được.

Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu tin rằng loại vaccine kích thích cơ thể tạo ra những ‘kháng thể giúp vô hiệu hóa phần lớn virus’ có thể giúp con người đề kháng trước HIV.

Kháng thể CH103

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature được tiến hành trên một bệnh nhân ở châu Phi đã được chẩn đoán nhiễm bệnh rất nhanh chóng khoảng bốn tuần sau khi nhiễm HIV.

Đến nay đã có gần 30 triệu người trên thế giới chết vì HIV

Các nhà khoa học thực hiện nghiên cứu cuối cùng cũng tạo ra được một kháng thể được đặt tên là CH103 có thể vô hiệu hóa 55% các mẫu HIV.

Để tạo ra được kháng thể này không phải là một công việc dễ dàng. Đó chính là kết quả của cuộc chiến không khoan nhượng giữa hệ miễn dịch và HIV để vượt lên trên và chế ngự đối thủ.

Tuy nhiên, nhờ vào các phân tích di truyền thường xuyên trên cả hệ miễn dịch và HIV, các nhà nghiên cứu đã có thể hình dung ra được từng mỗi bước đi của cả hai bên để cuối cùng là tạo ra kháng thể CH103.

Nó giống như là cẩm nang hướng dẫn giúp đào tạo hệ miễn dịch kháng cự lại HIV.

“Những gì chúng tôi đã làm là vẽ ra sơ đồ của cuộc ‘chay đua vũ trang’ của cả virus và hệ miễn dịch, và bây giờ chúng tôi đã có một sơ đồ,” Giáo sư Haynes nói.

“Đây là lần đầu tiên chúng ta có thể nhìn thấy từng đường đi nước bước như thế,” ông nói.

Vaccine HIV

Thách thức bây giờ là xem liệu việc thực hiện lại các bước đi này có thể giúp đưa đên một loại vaccine khả dụng hay không, ông cho biết.

Ông cũng giải thích rằng vaccine này gần như chắc chắn phải kết hợp nhiều ‘gót chân Achilles’ của HIV – cũng giống như các cách chữa trị HIV hiện nay là kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau.

Giáo sư Jane Anderson, bác sỹ tại bệnh viện Homerton ở London và chủ tịch Hiệp hội HIV Anh quốc, nhận xét: “Nghiên cứu này giúp chúng ta có những hiểu biết quan trọng về cách thức mà hệ miễn dịch của con người phản ứng trước HIV và giúp nâng cao hiểu biết của chúng ta về mối liên hệ giữa virus và cơ thể bị thâm nhập.”

“Đây là một bước đi tích cực trong hành trình tìm kiếm vaccine chống lại HIV,” ông nói.

Tiến sỹ Sarah Joseph, người đang thử nghiệm các vaccine chống HIV ở bộ phận thử nghiệm lâm sàng của Hội đồng nghiên cứu Y khoa, đánh giá: “Công trình nghiên cứu này thật sự thú vị. Một số bệnh nhân có khả năng tạo ra những kháng thể vô hiệu hóa được rất nhiều HIV nhưng lại không có tác dụng gì với họ vì lúc đó đã quá trễ.”

Bà nói làm chủ được những kháng thể này ‘có ý nghĩa rất lớn’ và thậm chí đã có người nói đến ‘sản xuất hàng loạt kháng thể này để đưa vào cơ thể người’.

James Gallagher (phóng viên khoa học BBC, Anh quốc)