Chuyến xe từ Phạm Ngũ Lão, quận 1, TP.HCM chạy dọc theo đường quốc lộ 22 đến cửa khẩu Mộc Bài đã chừng 12 giờ trưa. Vì đi theo đoàn nên những hành khách trên chuyến xe tôi đi cũng được đơn giản hóa các thủ tục ở hải quan. Trong lúc chờ đợi, vừa để tránh những tay phe vé, đổi đô xung quanh chèo kéo, tôi quen và bắt chuyện được với một số người bạn đường, trong đó có anh Bình là một chuyên gia về kĩ thuật âm thanh và ánh sáng, thường xuyên đi lại qua biên giới để làm việc...
Hành trình xuyên biên giới
Thấy tôi đi một mình, anh mới hỏi chuyện rồi tròn mắt ra ngạc nhiên khi tôi có ý định sang bên ấy làm phóng sự về trường gà. Tuy ngăn cản nhưng anh cũng chia sẻ được với tôi ít nhiều điều cần thiết về ăn, ở, mua sắm, nếu tôi có ý định ở lại thêm một vài ngày. Về cơ bản sang đất Campuchia không khác ở Việt Nam mấy, bà con mình sinh sống bên này nhiều, có khi không phân biệt đâu được người Campuchia người Việt nữa.
Sang bên Campuchia chủ yếu dùng tiền "đô", chỉ một số cửa hàng người Việt giáp ranh là dùng tiền Việt nhưng tỉ giá sẽ chênh lệch hơn một chút. Hiện tại, một đồng Campuchia ăn 5 đồng Việt. Về tiếng thì cứ an tâm, kể cả dân chợ trời bên này cũng có thể sử dụng tiếng Việt hoặc tiếng Anh tương đối. Tốt bụng hơn, anh dặn dò tôi đừng nóng vội, trên xe anh sẽ chỉ cho một vài điểm cần đến, khi nào xuống và sẽ gọi người đến hộ tống tôi khi cần thiết.
Một đôi lưỡi thép để buộc vào làm cựa gà đá
Qua Mộc Bài đi thêm một đoạn là đến phần làm thủ tục ở cửa khẩu Bavet của nước bạn. Nhân viên phụ trách xe nhắc chúng tôi nên mang hết đồ đạc quan trọng theo vì sẽ có nhân viên an ninh cùng chó nghiệp vụ lên kiểm tra xe.
Anh bạn đứng sau lưng tôi có gặp một chút trục trặc về hộ chiếu. Nguyên nhân là chuyến đi trước đó của anh có đóng dấu ngày đi nhưng không có dấu ngày về. Anh bạn quay sang hỏi nhà xe, mỗi lần anh vẫn giao cho nhà xe làm từ đầu đến cuối sao tự nhiên lại thiếu? Người phụ trách đoàn xe chỉ cười nói lần sau sẽ nhờ đóng thêm dấu cho đỡ phiền phức.
Mặc dù rất khó chịu nhưng vị khách vẫn cố nặn ra một nụ cười rồi quay sang hỏi tôi: "Em đi một mình, không phải sang để đánh bạc ấy chứ?". Thấy tôi có vẻ gà, anh ta phẩy tay: "Những khách lẻ như anh em mình sang đây chủ yếu là để đánh bạc chứ còn làm gì nữa. Đi lẻ thì thủ tục rườm rà và đợi lâu hơn nên anh thường nhập cùng với một đoàn cho tiện. Nhà xe lo phần giấy tờ, mình chỉ việc nhận rồi đi qua, đến khi về lại gọi xem có chuyến nào thì lại nhập đoàn tiếp”.
Trước khi chia tay, anh Bình còn gọi cho tôi một bác xe ôm quen người Việt để gửi. Ngoài việc chở những khách amatơ như tôi, bác xe ôm tên Nam chủ yếu làm nghề chở khách qua biên giới. Nói rồi bác chỉ tay cho tôi hướng gần cửa khẩu, cách đó đoạn chừng cây số, chỉ thấy lùm xùm những bụi cây, có những con đường mòn chỉ dành cho dân đánh bạc chui qua lại mà không qua cửa khẩu. Vì lý do thủ tục, paspor thiếu hoặc ngại chạm mặt nhân viên hải quan, một số người chịu bỏ ra một khoản lộ phí nho nhỏ để "thuận bài".
Những trận gà giác đấu
Được biết, trong tất cả các sòng bài ở Bavet đều có những trường gà trong khuôn viên. Mỗi sòng chỉ có một trường gà nhưng lại chiếm diện tích lớn vì đây là một trong những nguồn thu lớn nhất của các sòng bài. Nhưng không phải ngày nào trường gà cũng mở, thông thường các trường gà thay nhau luân phiên tổ chức vào một số ngày nhất định trong tuần để tránh việc giãn khách.
Trường gà mà chúng tôi bước vào là một trường gà lớn. Những người có mặt trong khu vực này đa phần đều là đàn ông, các bóng hồng thường rất hiếm, chủ yếu chị em chỉ có mặt ở khu vực đánh bài bên ngoài.
Trong trường gà, ở một góc cũng có một quầy bar nhẹ phục vụ đồ uống cho bà con. Dù là đêm hay ngày, đèn điện vẫn luôn sáng trưng, dân tình cũng không còn khái niệm thời gian mà tập trung vào những trận đấu. ở giữa trường gà là một hàng rào hình vòng tròn bán kính chừng 3 mét, được chia sân theo màu gà. Nửa sân xanh, nửa sân đỏ tương đương với hai đội đấu. Mỗi đội sẽ có một người ôm gà, chỉ chờ có hiệu lệnh của trọng tài là gà được thả ra, xông vào giáp lá cà với nhau. Một chiếc đồng hồ lớn và màn hình theo dõi tỉ lệ cá cược. Không khó khăn để nhận ra những chiếc camera theo dõi được đặt khắp các góc trong trường gà nên dù có liều tới đâu tôi cũng không dám lén đưa máy chụp hình lên chụp. Biển cấm quay phim, chụp hình được đặt ngay tại cửa vào và một số góc dễ nhìn của trường gà.
Sau khi các thủ tục đo gà, bắt trận hoàn tất, bạn tôi quyết định đặt cược cho một chú gà có dải đấu màu xanh gắn ở chân. Mặc dù đã chuẩn bị tinh thần trước về thứ gọi là gà đá có cựa bọc thép tôi vẫn cảm thấy kinh hoàng. Thời gian cho một trận đấu quá nhanh, chưa đầy 3 phút đã kết thúc. Thậm chí tôi còn chưa kịp chứng kiến trận đấu đã thấy một chú gà nằm ngắc ngoải trên sân, máu vung khắp lông và cánh, trên cả nền cát trong sân. Anh bạn tôi hả hê vì thắng cuộc còn tôi thì rùng mình. Có lẽ đó là lý do vì sao ít thấy bóng dáng phụ nữ xuất hiện ở những nơi sát phạt đúng nghĩa như thế này. Bỏ dở những trận tiếp theo, tôi quyết định ra về giữa tiếng hò reo của hàng trăm con bạc khát máu đang vây quanh trường gà.
Theo tinh thần của chọi gà truyền thống thì mỗi trận đấu diễn ra theo lề lối nhất định, có mào đầu, thăm dò rồi mới vào đánh thực. Tinh thần thượng võ được thể hiện ở các lối đánh, các ngón đòn vừa hiểm, vừa độc lại cũng phải khoe được phần vũ, nghĩa là vừa đấu, vừa biểu diễn, thể hiện được cái tinh tê, thượng võë của chủ gà. Với những trường gà ở Bavet thì ngược lại, tất cả đều quy lại ở kết quả trận đấu, không cần biết gà sống chết thế nào, miễn nhanh chóng hạ gục đối phương càng nhanh càng tốt. Các đòn càng hiểm độc lại càng kích thích người xem, lại càng đẩy giá trận đấu lên cao.
Không chỉ ở khu vực cửa khẩu Mộc Bài-Bavet, những khu vực giáp ranh biên giới khác như cửa khẩu ở Hà Tiên, Tây Ninh, lối đá gà bọc cựa này vẫn là phổ biến. Chỉ cần bước qua biên giới thì việc sát phạt đỏ đen này đều được công nhận là hợp pháp. Việc đi lại giữa hai nước Việt Nam-Campuchia ngày càng thuận lợi hơn, vì vậy đá gà vẫn còn là một vấn nạn lớn khi hàng ngày có hàng tỉ đồng Việt Nam bị tuồn qua biên giới chỉ để phục vụ nhu cầu đỏ đen của một bộ phận dân chúng. Đây vẫn còn là bài toán khó chưa có biện pháp phù hợp để hóa giải với các cơ quan chức năng. (Còn nữa)
Đỗ Huệ
