Dự án hồ thủy lợi Bản Mồng được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phê duyệt khởi công năm 2009, trên thượng nguồn sông Hiếu thuộc địa phận xã Yên Hợp, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An. Lòng hồ rộng 25 km2, chủ yếu nằm tại huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An và một phần thuộc huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
Đây là công trình thủy nông lớn nhất Nghệ An với sức chứa 225 triệu m3 nước, phục vụ tưới tiêu cho hơn 18.800 ha đất nông nghiệp của 5 huyện, thị của tỉnh. Cũng vì vậy, công trình mang lại nhiều lợi ích thiết thực đến mọi mặt đời sống xã hội, đặc biệt là xoay chuyển vùng tưới toàn tỉnh Nghệ An theo hướng tích cực. Ngoài ra còn tham gia phát điện, cải tạo môi trường, đồng thời kết hợp giảm một phần lũ cho khu vực hạ du sông Hiếu.
Dự án hồ thủy lợi Bản Mồng được khởi công năm 2009 nhưng vẫn chưa hoàn thành.
Ông Hoàng Xuân Thịnh, Giám đốc Ban Quản lý đầu tư và xây dựng Thủy lợi 4, Bộ NN&PTNT, cho biết công trình với kinh phí hơn 3.700 tỷ đồng bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Theo thiết kế, đập chính bằng bê tông dài 221 m, cao hơn 45 m. Tràn xã lũ gồm 5 khoang, mỗi khoang rộng 75m.
Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng thành 2 giai đoạn. Trong đó: Giai đoạn 1 cơ bản đã hoàn thành cụm công trình đầu mối, tạo hồ có mực nước +63,6m, dung tích khoảng 45,92trm3/ 224,78trm3, hiện chưa lắp van tràn xả lũ, thiết bị trạm bơm, cửa van cống xả cát, cửa van cống lấy nước. Giai đoạn 2 sẽ hoàn thiện hệ thống kênh lấy nước trực tiếp và các trạm bơm trên sông Hiếu.
Các công nhân đang lắp đặt đường ống dài ừ đập chính ra trạm điều phối để đưa nước về hạ du tại các huyện Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ, Anh Sơn và Tx. Thái Hòa.
“Tuy nhiên, giai đoạn 1 trong khoảng thời gian từ năm 2011 - 2016 bị tạm dừng do không cân đối đủ vốn. Hơn 10 năm dang dở, đến nay, dự án đã được hoàn thiện khoảng 95% cụm công trình đầu mối, dự kiến đi vào hoạt động trong năm 2023”, ông Thịnh nói.
Theo Giám đốc Ban Quản lý đầu tư và xây dựng Thủy lợi 4, Nghệ An đã gần hoàn thiện việc giải phóng mặt bằng, thu dọn lòng hồ theo kế hoạch. Trong khi đó, tỉnh Thanh Hóa vẫn chưa giải phóng mặt bằng, đền bù cho các hộ dân chịu ảnh hưởng của dự án.
Ống dẫn nước có đường kính hơn 3 m sẽ được khớp nối, hàn cố định với nhau.
Hiện giai đoạn 1 của dự án cơ bản đã hoàn thành cụm công trình đầu mối, tạo hồ có mực nước +63,6m. Hệ thống kênh lấy nước trực tiếp từ hồ đã hoàn thiện thiết kế kỹ thuật và cơ bản hoàn thiện thiết kế bảo vệ thi công. Dự án cũng đã hoàn thành 8/27 trạm bơm lấy nước từ sông Hiếu.
Các công nhân đang lắp đặt đường ống dài gần 1 km từ đập chính ra trạm điều phối để đưa nước về hạ du tại các huyện Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ, Anh Sơn và Tx. Thái Hòa. Ống dẫn nước có đường kính hơn 3 m sẽ được khớp nối, hàn cố định với nhau. Ngoài các kệ sắt nâng đỡ bên dưới, nhà thầu sẽ xây dựng thêm trụ bê tông để đảm bảo an toàn cho ống dẫn.
Đến nay, dự án đã được hoàn thiện khoảng 95% cụm công trình đầu mối, dự kiến đi vào hoạt động trong năm 2023.
Giai đoạn 2 của dự án, tập trung xây dựng hệ thống kênh chính, gồm 5 tuyến với tổng chiều dài 57,7km; xây dựng 12 trạm bơm về hệ thống kênh chính dài 42,6km. Vùng hưởng lợi của dự án Hồ chứa nước Bản Mồng giai đoạn 2 thuộc 3 huyện, thị: Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp, Thái Hòa với diện tích tự nhiên khoảng 169.220 ha, đất sản xuất nông nghiệp 60.265 ha.
