Tàu SA Agulhas, một biểu tượng mang tính lịch sử trong chương trình nghiên cứu Nam Cực của Nam Phi, đang đứng trước một tương lai đầy bất định. Sau hơn 3 thập kỷ tận tụy phục vụ, con tàu này hiện đang bị đưa ra đấu giá do những khó khăn tài chính nghiêm trọng.
SA Agulhas được đóng tại Nhật Bản bởi Mitsubishi Heavy Industries vào năm 1977. Với chiều dài gần 112 mét, tổng trọng tải 6.123 tấn và lớp vỏ được gia cố để chống chịu băng giá, con tàu này được thiết kế đặc biệt cho các sứ mệnh nghiên cứu ở vùng cực.
Tàu có khả năng hoạt động liên tục trên biển lên đến 90 ngày và phạm vi di chuyển lên đến 15.000 hải lý (27.780 km), khiến nó trở thành phương tiện lý tưởng cho các chuyến đi đến những khu vực xa xôi và khắc nghiệt nhất trên Trái Đất.
Trong suốt 35 năm phục vụ, SA Agulhas đã đóng vai trò quan trọng trong Chương trình Nam Cực Quốc gia của Nam Phi (SANAP). Con tàu thường xuyên thực hiện các chuyến vận chuyển hàng hóa và nhân sự đến các căn cứ nghiên cứu như Marion Island, Gough Island và trạm nghiên cứu Nam Cực SANAE – căn cứ chính của Nam Phi tại lục địa này.
Ngoài ra, nó còn hỗ trợ các nghiên cứu khoa học ở Nam Đại Dương, góp phần vào sự hiểu biết toàn cầu về biến đổi khí hậu, sinh thái biển và địa chất học. SA Agulhas không chỉ là một phương tiện vận tải mà còn là biểu tượng của sự kiên cường và đóng góp khoa học của Nam Phi trên trường quốc tế.
Năm 2012, sau hơn 30 năm hoạt động, SA Agulhas được nghỉ hưu để nhường chỗ cho phiên bản hiện đại hơn là SA Agulhas II. Tuy nhiên, thay vì bị loại bỏ, con tàu được chuyển giao cho các mục đích mới, bao gồm đào tạo thủy thủ và các chuyến thám hiểm du lịch cực địa.
Tàu SA Agulhas là một biểu tượng mang tính lịch sử trong chương trình nghiên cứu Nam Cực của Nam Phi. Ảnh: Antarctic Legacy
Tuy nhiên, hiện nay, SA Agulhas đang neo đậu tại cảng Durban, Nam Phi, và đang trong tình trạng bị bắt giữ tư pháp do các vấn đề tài chính.
Theo trang Maritime Executive, chủ sở hữu gần đây – bao gồm J*S Maritime của Đức (chuyển giao quyền sở hữu vào tháng 1/2024) và sau đó là HF Offshore Services Mexico – đã gặp phải khó khăn nghiêm trọng, dẫn đến việc không thể thanh toán lương cho thủy thủ đoàn trong nhiều tháng.
Điều này đã dẫn đến các hành động pháp lý từ các chủ nợ, và Tòa án Tối cao Durban đã ra lệnh bán đấu giá con tàu để thu hồi nợ. Theo lệnh của tòa án được ban hành tuần trước, Tòa án Tối cao Durban đã chỉ định Solution Strategists giám sát việc bán đấu giá.
Cuộc đấu giá sẽ diễn ra vào ngày 22/1/2026, được tổ chức trực tuyến qua nền tảng MS Teams bởi nhà đấu giá Solution Strategists.
Các bên tham gia phải nộp khoản đặt cọc đăng ký có thể hoàn lại trị giá 50.000 USD. Địa điểm kiểm tra tàu là Bến 205 tại Bến cảng Container Quốc tế Durban. Thông tin chi tiết, bao gồm tài liệu tòa án, hồ sơ tàu và báo cáo khảo sát độc lập về tình trạng tàu, có sẵn trên trang web của Solution Strategists.
Mặc dù không có thông tin cụ thể về các bên quan tâm, nhưng các chủ sở hữu trước đây từng hứa hẹn sẽ tân trang con tàu để sử dụng trong các chuyến thám hiểm, du lịch cực địa và tiếp tục chương trình đào tạo thủy thủ cho các học viên Nam Phi thông qua Chương trình Việc làm và Phát triển cho Thuyền viên (SEDP).
Các nhà quan sát hàng hải tại Nam Phi bày tỏ lo ngại rằng cuộc đấu giá có thể đe dọa đến chương trình đào tạo thủy thủ, vốn đang dựa vào SA Agulhas như một nền tảng thực hành. Nếu con tàu rơi vào tay các bên không quan tâm đến mục đích giáo dục hoặc khoa học, di sản của nó có thể bị mai một.
Tuy nhiên, cũng có hy vọng rằng một chủ sở hữu mới sẽ tiếp tục khai thác giá trị lịch sử và khả năng của tàu, có lẽ trong lĩnh vực du lịch hoặc nghiên cứu tư nhân.
Như vậy, số phận của SA Agulhas vẫn còn là một dấu hỏi lớn. Con tàu này không chỉ đại diện cho thành tựu khoa học của Nam Phi mà còn là minh chứng cho những thách thức tài chính trong việc bảo tồn di sản hàng hải.
Liệu nó có tiếp tục hành trình khám phá hay kết thúc trong quên lãng? Câu trả lời sẽ được quyết định tại cuộc đấu giá sắp tới.
Minh Đức (Theo Maritime Executive, Cape Town Etc)
