Ông Trump và ông Tập trong cuộc gặp ngày 30/10/2025. Ảnh: Reuters
Ông Trump hồi sinh khái niệm G2
Khái niệm “G2” (Group of Two - Nhóm 2 nước) vốn được giới học giả nhắc đến từ giữa những năm 2000, khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới – Mỹ và Trung Quốc – nổi lên với sức ảnh hưởng vượt xa phần còn lại.
Theo tổ chức nghiên cứu chính sách quốc tế Carnegie Endowment for International Peace (CEIP - Mỹ), “với việc hai quốc gia này sắp chiếm gần một nửa sản lượng kinh tế toàn cầu, không có lựa chọn thực tế nào khác ngoài việc thế giới sẽ dần tiến hóa theo hướng một trật tự G2 giữa Mỹ và Trung Quốc, ít nhất là trong trung hạn”.
Các chuyên gia của CEIP nhận định rằng G7 thiếu tính đại diện toàn cầu, còn G20 quá cồng kềnh, nên việc hình thành một “nhóm chỉ đạo thực tế” như G2 – nơi Mỹ và Trung Quốc cùng dẫn dắt – là điều hợp lý nhất về mặt kinh tế.
Tuy nhiên, bất kỳ mô hình G2 nào cũng sẽ diễn ra theo hình thức “phi chính thức” hoặc “ngầm định”, nhằm tránh phản ứng tiêu cực từ các đồng minh và các tổ chức đa phương như nhóm 7 nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), nhóm các nước mới nổi và đang phát triển (BRICS) hay tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Bài đăng ngắn về G2 của ông Trump trên mang xã hội. Ảnh: The White House on X
Cụm từ “G2” từng được nhắc đến bởi các học giả người Mỹ như Fred Bergsten và Zbigniew Brzezinski (người Mỹ gốc Ba Lan) từ hơn 15 năm trước, nhưng chưa bao giờ được chính thức thừa nhận trong chính trường.
Theo trang The Wire, việc ông Trump công khai dùng cụm này vài giờ trước cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc ngày 30/10/2025 dường như cho thấy một sự dịch chuyển căn bản trong tư duy quyền lực của Washington – từ chính sách “kiềm chế Trung Quốc” sang ý tưởng về một “song trụ quyền lực” cùng chia sẻ trách nhiệm toàn cầu với Bắc Kinh.
Trong cuộc gặp ngày 30/10, ông Trump ca ngợi ông Tập là “một nhà lãnh đạo kiệt xuất của một quốc gia hùng mạnh”, đồng thời tuyên bố cuộc họp là “một thành công lớn”. Hai bên thống nhất giảm một nửa mức thuế liên quan đến fentanyl, gia hạn nguồn cung đất hiếm trong một năm, và Trung Quốc cam kết mua thêm khối lượng lớn nông sản Mỹ - những bước đi cụ thể thể hiện tinh thần “cùng có lợi” mà một G2 thực sự hướng tới.
Vì sao “G2” có thể hồi sinh vào thời điểm này?
Mỹ và Trung Quốc từng thử nghiệm mô hình hợp tác song phương kiểu G2. Ảnh: Reuters
Theo CEIP, cả Washington và Bắc Kinh đã thử nghiệm mô hình hợp tác song phương kiểu G2 trong quá khứ: Từ việc cùng cứu hệ thống tài chính toàn cầu trong khủng hoảng 2008–2009, tới hợp tác tại Hội nghị khí hậu Paris năm 2015 và Glasgow năm 2021.
Tuy nhiên, sau đó hai bên đều rút lui – Trung Quốc từ chối đề xuất G2 của Mỹ dưới thời ông Obama, còn Mỹ từ chối tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Bắc Kinh.
Giờ đây, khi kinh tế Trung Quốc có phần chậm lại, và Mỹ tăng cường mạng lưới đồng minh, tổ chức CEIP nhận định “xu hướng hợp tác mang tính thực dụng hơn có thể sẽ thành công nếu được theo đuổi đúng cách”.
Theo CEIP, 3 yếu tố khiến Bắc Kinh có thể cởi mở hơn với ý tưởng G2 gồm:
Một là kinh tế trong nước gặp áp lực, cần hợp tác với Mỹ để duy trì tăng trưởng. Hai là chính sách đối ngoại cứng rắn gây phản ứng mạnh từ các đối tác, khiến Trung Quốc muốn điều chỉnh để tránh bị cô lập. Ba là thay vì đối đầu hệ thống quốc tế hiện hữu, Trung Quốc có thể chọn cách “làm chủ từ bên trong” – tức là hợp tác với Mỹ trong khuôn khổ WTO, quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), thay vì thách thức trật tự hiện có.
Tổ chức CEIP phân tích: “Nếu Trung Quốc muốn đạt vị thế cùng lãnh đạo toàn cầu, họ phải chứng minh không có mục đích loại bỏ Mỹ khỏi vị trí dẫn đầu, mà muốn cùng chia sẻ vị trí đó. Và ngược lại, Mỹ cũng phải cho thấy họ không tìm cách ngăn Trung Quốc trỗi dậy”.
Từ hợp tác thương mại đến trật tự toàn cầu song cực
Dù vẫn còn xa mới trở thành một cấu trúc chính thức, những gì diễn ra tại Busan gợi mở hình ảnh của một trật tự song cực linh hoạt, nơi Mỹ và Trung Quốc phối hợp trong các lĩnh vực có lợi ích chung như năng lượng, đất hiếm, trí tuệ nhân tạo và thương mại.
Reuters nhận định, việc ông Trump nhấn mạnh khái niệm “G2” cho thấy một sự thừa nhận rằng thế giới đã bước vào giai đoạn không thể thiếu Trung Quốc, dù Washington vẫn coi Bắc Kinh là đối thủ cạnh tranh chiến lược.
Còn theo The Wire, “ý tưởng G2 nếu được theo đuổi đến cùng có thể biến quan hệ Mỹ - Trung từ cạnh tranh sang cùng dẫn dắt toàn cầu, nhưng điều đó chỉ xảy ra nếu cả hai đủ tin tưởng để không biến cuộc ‘chia sẻ quyền lực’ này thành một cuộc mặc cả vĩnh viễn”.
Nguyễn Thái - The Wire, Carnegie Endowment for International Peace
