Theo tìm hiểu, cá lòng tong có tên tiếng Anh là Rasbora, thuộc chi cá Cyprinidae. Chúng có kích thước nhỏ, dẹt nhưng rất săn chắc, khi trưởng thành chiều dài cơ thể cá chỉ đạt khoảng 10cm, phần hàm dưới của cá dài, miệng hơi nhếch lên trên, phần mắt cá khá to, viền có màu ánh bạc và hơi lồi, trên lưng có vây dài, mỏng và nhỏ.
Cá lòng tong có kích thước bé nhưng chất lượng thơm ngon.
Lòng tong từng là loài cá phổ biến, bơi dày đặc trên các dòng sông, kênh rạch miền Tây Nam Bộ. Cá lòng tong – thứ cá nhỏ bé từng bị xem là "cá mèo ăn" nay lại trở thành món đặc sản được nhiều người tìm mua. Sự thay đổi này phản ánh không chỉ sự biến động của môi trường sinh thái vùng sông nước, mà còn là minh chứng cho quá trình chuyển mình trong thói quen ẩm thực của người dân nơi đây.
Loài cá này sinh sống chủ yếu ở các ao hồ, mương vườn, kênh rạch, sông ngòi thuộc các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bến Tre, Long An, An Giang và Kiên Giang.
Từ cá long tong có thể làm thành các món như chiên xù, hay ướp muối cho cá cứng lại rồi nấu canh chua trái giác, đặc biệt là kho tiêu… Nếu như trước đây chúng gắn với bữa cơm của người nghèo thì hiện nay đã "lên đời" thành đặc sản nổi tiếng. Nhiều nhà hàng ở miền Tây đưa cá lòng tong vào thực đơn để đãi khách gần xa. Vì cái tên lạ và hương vị thơm ngon, loại cá nhà nghèo mang đậm đà hương vị miền sông nước này đã được lòng du khách.
Trên thị trường, cá lòng tong được bán với giá khoảng 80.000 đồng/kg. Trong khi đó có khô cá lòng tong có giá trung bình từ 450.000 – 500.000 đồng/kg. Cá khô chỉ việc đem chiên sơ với dầu mỡ là có thể sử dụng được.
Mỗi khi vào mùa, bà con ở các tỉnh Tây Ninh, Tiền Giang, Bạc Liêu, Cà Mau... lại có cơ hội kiếm thêm thu nhập nhờ nghề bắt cá lòng tong.
"Khi trời đổ mưa, cá kéo từng đàn theo dòng nước chảy xuôi, hoặc có khi ngược hướng từ các hầm kênh lên đồng ruộng. Vì vậy, người bắt cá phải có kinh nghiệm đón hướng chạy của cá mà đặt đáy. Hôm nào trời có mưa, trung bình mỗi đêm trút cá tôi bán được khoảng 1 triệu đồng", một người dân (ở Tiền Giang) kể.
Khô cá lòng tong.
Khoảng 4-5kg cá tươi sẽ ra thành phẩm 1kg cá lòng tong khô. Loại cá khô có thể bảo quản được lâu và vận chuyển đi mọi nơi nên rất được ưa chuộng. Cá khô mà không bảo quản an toàn sẽ dễ bị hỏng, ẩm mốc, hương vị không còn thơm ngon như ban đầu. Vì thế, khi mua cá lòng tong khô, người tiêu dùng nên nhìn kỹ sản phẩm và chọn những cơ sở sản xuất uy tín.
H.Giang (theo kienthuc, baophunuthudo)
