Trong bối cảnh thông tin về các thương vụ tiềm năng với tiêm kích tàng hình F-35 đang nổi lên, Israel cho biết họ phản đối việc bán máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 này của Mỹ cho Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi bác bỏ lo ngại đối với thương vụ tương tự cho Ả Rập Xê Út.
Trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Israel tuần trước, Đại sứ Israel tại Mỹ Yechiel Leiter cho biết Israel muốn Mỹ không tiến hành bất kỳ giao dịch chuyển giao máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm F-35 nào cho Thổ Nhĩ Kỳ trong tương lai.
"Chúng tôi mong muốn Thổ Nhĩ Kỳ không nhận máy bay F-35 từ Mỹ", ông Leiter nói. Vị Đại sứ cho biết thêm rằng Israel đã nêu rõ lập trường của mình và không cho rằng "điều đó mang tính xây dựng vào thời điểm này", đồng thời tin tưởng "Mỹ sẽ đưa ra quyết định phù hợp".
Thổ Nhĩ Kỳ đã bị loại khỏi chương trình F-35 vào năm 2019 sau khi tiếp nhận hệ thống phòng thủ S-400 do Nga sản xuất, mà Washington cho là đã làm tổn hại đến công nghệ của NATO.
Kể từ đó, Ankara đã vận động hành lang để được trở lại chương trình này, lập luận rằng việc Ankara bị loại trừ khỏi đó là không công bằng. Vấn đề này lại nổi lên trong bối cảnh có nhiều thông tin về việc Ankara và Washington đang nối lại các cuộc tiếp xúc về hợp tác máy bay chiến đấu.
Đại sứ Israel tại Mỹ Yechiel Leiter. Ảnh: India Today
Mặc dù nói thẳng sự phản đối của mình, Đại sứ Leiter lưu ý rằng Israel hiểu mong muốn của Washington trong việc duy trì mối quan hệ bền chặt với Ankara và đặt mục tiêu xây dựng một "mối quan hệ thiết thực, hiệu quả" cân bằng giữa nhu cầu an ninh của Israel với vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong chiến lược phương Tây.
"Chúng tôi hiểu tầm quan trọng chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ đối với Mỹ", ông nói. "Họ là một thành viên NATO, một quân đội hùng mạnh, một khu vực địa lý quan trọng. Và chúng tôi không thách thức điều đó".
Tuy nhiên, nhà ngoại giao Israel nhấn mạnh rằng họ không thể chấp nhận được tình huống quân đội Thổ Nhĩ Kỳ hiện diện ở Gaza hay Syria – một lập trường mà ông cho biết Mỹ tôn trọng.
Ông Leiter cũng bác bỏ những lo ngại về thương vụ F-35 giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út hoặc các thương vụ vũ khí tiềm tàng khác của Mỹ với các quốc gia Ả Rập.
"Không có dấu hiệu nào cho thấy ưu thế quân sự định tính của Israel sẽ bị tổn hại… Không có lý do gì để cho rằng điều đó sẽ xảy ra", ông nói.
Trong diễn biến mới nhất liên quan đến tiêm kích F-35, ngày 18/11, Nhà Trắng thông báo, theo Thỏa thuận Phòng thủ Chiến lược (SDA) mới được ký kết giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út, Washington đã bật đèn xanh cho việc bán máy bay chiến đấu F-35 và 300 xe tăng Abrams cho đồng minh Trung Đông này.
Theo thỏa thuận, Riyadh sẽ mua một số lượng máy bay chiến đấu F-35 chưa được tiết lộ – một cam kết được Vương quốc vùng Vịnh này mong đợi từ lâu và là một động lực lớn cho dòng máy bay phản lực do Lockheed Martin sản xuất.
Minh Đức (Theo Turkish Minute, ekathimerini)
