Trong bối cảnh cuộc đóng cửa chính phủ Mỹ đang kéo dài mà chưa có dấu hiệu kết thúc, Cơ quan Quản lý An ninh Hạt nhân Quốc gia (NNSA) – đơn vị chịu trách nhiệm bảo trì và hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân của nước này – buộc phải cho khoảng 80% nhân viên dân sự nghỉ việc tạm thời, Politico đưa tin.
Sự kiện này được coi là một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất về an ninh quốc gia, khi khoảng 1.400 nhân viên sẽ không thể làm việc từ thứ Hai (ngày 20/10), chỉ còn 375 nhân sự để tiếp tục nhiệm vụ thiết yếu.
NNSA, trực thuộc Bộ Năng lượng Mỹ, đóng vai trò then chốt trong việc duy trì đầu đạn hạt nhân, giám sát động cơ hạt nhân trên tàu hải quân và các chương trình chống phổ biến vũ khí hạt nhân.
Mặc dù không trực tiếp vận hành vũ khí hạt nhân (nhiệm vụ thuộc Lầu Năm Góc), nhưng việc gián đoạn hoạt động của cơ quan này có thể gây ra rủi ro lớn cho khả năng răn đe hạt nhân của Mỹ.
Theo thông báo gửi tới Quốc hội Mỹ, việc ngân sách dự phòng của NNSA cạn kiệt vào ngày 18/10 dẫn đến việc cơ quan này phải cho nghỉ việc tạm thời phần lớn nhân viên.
Bộ Năng lượng Mỹ và NNSA cho biết họ đang "xem xét mọi lựa chọn để đảm bảo tính liên tục của các sứ mệnh an ninh quốc gia quan trọng", nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng một số chương trình an ninh hạt nhân có thể bị tạm dừng.
Các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện đã chỉ trích gay gắt, coi đây là "hậu quả an ninh quốc gia" trực tiếp từ cuộc đóng cửa, và đổ lỗi cho phe Dân chủ tại Thượng viện vì từ chối dự luật tạm cấp ngân sách do phe Cộng hòa đề xuất.
Bên trong Căn cứ Không quân Malmstrom ở Montana, nơi lưu giữ 150 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) Minuteman III. Ảnh: Daily Mail
"Chúng tôi vừa được thông báo rằng NNSA – đơn vị quản lý kho dự trữ hạt nhân của chúng ta – sắp hết ngân sách dự phòng. Họ sẽ phải sa thải 80% nhân viên. Đây không phải là những nhân viên bạn muốn họ ở nhà. Họ đang quản lý và vận hành một tài sản chiến lược rất quan trọng. Họ cần phải làm việc và được trả lương", Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Hạ viện Mike Rogers (Đảng Cộng hòa) nói tại một cuộc họp báo.
Một phát ngôn viên của ủy ban sau đó làm rõ rằng hội đồng đã được thông báo rằng nhân viên NNSA đang bị tạm thời cho nghỉ việc chứ không phải bị sa thải vĩnh viễn.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và các lãnh đạo Cộng hòa khác, dẫn đầu bởi Tổng thống Donald Trump, nhấn mạnh rằng mặc dù Lầu Năm Góc đã chuyển ngân sách để đảm bảo quân nhân không bị chậm lương, nhưng nhân viên dân sự quốc phòng vẫn chưa nhận được tiền lương, và các chức năng an ninh quốc gia khác sẽ bị ảnh hưởng khi cuộc đóng cửa kéo dài.
Cuộc đóng cửa chính phủ lần này bắt đầu từ ngày 1/10, và tính đến ngày 18/10, đã kéo dài 17 ngày – gần bằng một nửa kỷ lục lịch sử 35 ngày từ năm 2018-2019 trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump.
Theo CBS News, đây hiện là đợt đóng cửa thứ ba dài nhất trong lịch sử hiện đại Mỹ, với hầu hết các lần trước chỉ kéo dài vài ngày.
Đợt đóng cửa kỷ lục năm 2018-2019 xuất phát từ tranh cãi về 5,7 tỷ USD xây dựng bức tường biên giới Mỹ-Mexico, dẫn đến hàng trăm nghìn nhân viên liên bang phải dựa vào ngân hàng thực phẩm và nhiều người không thể đến làm việc do thiếu tiền xăng xe. Cuộc đóng cửa kết thúc bằng nghị quyết tạm thời trong khi bức tường biên giới không được tài trợ.
Đợt thứ hai dài nhất là 21 ngày từ 16/12/1995 đến 6/1/1996 dưới thời Tổng thống Bill Clinton, do xung đột với Chủ tịch Hạ viện Cộng hòa Newt Gingrich về cắt giảm ngân sách Medicare, Medicaid và các chương trình khác.
Hiện tại, với việc không có dấu hiệu đàm phán tiến triển, các nhà phân tích lo ngại cuộc đóng cửa có thể vượt qua mốc 21 ngày và tiến gần hơn đến kỷ lục 35 ngày, gây thiệt hại kinh tế ước tính hàng tỷ USD mỗi tuần và làm suy yếu lòng tin của nhân viên liên bang.
Phe Cộng hòa kêu gọi Lãnh đạo thiểu số Thượng viện Chuck Schumer nhượng bộ để mở cửa chính phủ, trong khi phe Dân chủ nhấn mạnh nhu cầu ngân sách công bằng.
Tình hình vẫn đang diễn biến, và các chuyên gia an ninh quốc gia cảnh báo rằng tình hình tại cơ quan xử lý một tài sản chiến lược quan trọng như NNSA có thể gây gián đoạn tính liên tục của các nhiệm vụ an ninh quốc gia Mỹ.
Minh Đức (Theo Politico, WUSA9)
