Những ngày cuối tháng 6/2018, chúng tôi tiếp cận khu vực dọc tuyến đường Quốc lộ 4C thuộc thôn Nà Tèn, thị trấn Yên Minh, huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang và nhận thấy, nhiều công nhân đang hì hục điều khiển máy móc, phương tiện để khoan, cắt đá. Hoạt động khai thác đá diễn ra ngang nhiên từ chân đến giữa sườn núi, nhưng không gặp sự ngăn cản nào từ phía lực lượng chức năng. Sau thời gian tận thu, từng mảng sườn núi đá rộng hàng trăm mét vuông bị xới tung, loang lổ.
Hoạt động khai thác đá vẫn diễn ra.
Theo thông tin của người dân, khi các điểm khai thác đá trái phép hoạt động, mỗi điểm đều có từ 4 - 5 nhân công làm việc với 1 đến 2 máy nghiền đá. Người dân nhiều lần kiến nghị tới các cấp nhưng khi đoàn kiểm tra của thị trấn, huyện và tỉnh xuống làm việc, đình chỉ, họ cũng chỉ dừng một vài ngày rồi lại tiếp tục khai thác.
Được biết, trên địa bàn huyện Yên Minh chỉ có 2 đơn vị được tỉnh cấp phép khai thác đá làm vật liệu thông thường tại mỏ đá Pắc Luốc 1 và Pắc Luốc 2 cho 2 doanh nghiệp là công ty TNHH Thành Long và hợp tác xã Tân Thành.
Cách 2 điểm mỏ được cấp phép chừng 100m, hoạt động khoan, cắt đá cũng diễn ra rầm rộ tại các điểm chân núi đá. Theo tìm hiểu thì những điểm này hầu hết là không có giấy phép khai thác. Chúng tôi nhẩm đếm có khoảng 5 - 7 công nhân đang miệt mài sử dụng khoan, máy cắt để cưa, xẻ đá. Tiếng máy nổ xập xình rền vang cả một vùng núi.
Công nhân đang miệt mài sử dụng khoan, máy cắt để cưa, xẻ đá
Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Yên Minh Ninh Văn Tuấn cho biết: “Tình trạng khai thác đá trái phép ở khu vực núi đá thôn Nà Tèn qua ý kiến của người dân, chúng tôi đã phối hợp với các sở, ngành của tỉnh, huyện và thị trấn Yên Minh nhiều lần xử phạt và đình chỉ, yêu cầu các chủ khai thác di dời trang thiết bị ra khỏi khu vực; thậm chí phối hợp với lực lượng điện Yên Minh để cắt điện bất cứ lúc nào nếu có hành vi chống đối.
Mặc dù các ngành chức năng của huyện Yên Minh đã lắp đặt biển báo cấm khai thác vật liệu xây dựng thông thường, nhưng xem ra các biển báo cấm này không có tác dụng đối với một số doanh nghiệp, cá nhân. Họ phớt lờ các biển báo cấm, tiếp tục ngang nhiên khai thác đá tại công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn”.
Từng mảng sườn núi đá rộng hàng trăm mét vuông bị xới tung, loang lổ.
Ông Phạm Xuân Diệu, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Minh cho biết: “Huyện đã chỉ đạo và thành lập tổ thanh tra, kiểm tra gồm các phòng, ban có liên quan để túc trực bám nắm địa bàn và cương quyết xử lý những trường hợp cố tình khai thác trái phép. Tuy nhiên, do nhu cầu của người dân địa phương để phát triển đô thị cũng như những mục đích cá nhân về vật liệu xây dựng thông thường nên tình trạng lén lút khai thác rất khó để xử lý. Vì nhiều trường hợp thường khai thác vào những ngày cuối tuần, hay hết giờ hành chính của cơ quan Nhà nước. Tới đây, chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường để xử lý nghiêm những trường hợp như vậy".
"Riêng hai mỏ đá Pắc Luốc 1 và Pắc Luốc 2 đã được tỉnh cấp phép, vai trò chức năng của chúng tôi chỉ giám sát các hoạt động của hai mỏ đá theo đúng giấy phép hoạt động, không ảnh hưởng đến môi trường và đời sống người dân quanh khu vực. Nếu gây ảnh hưởng, huyện sẽ có kiến nghị tới tỉnh và yêu cầu đơn vị khai thác khắc phục ảnh hưởng", ông Diệu thông tin thêm.
Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang là công viên Địa chất toàn cầu đầu tiên tại Việt Nam và thứ hai của Đông Nam Á được Hội đồng tư vấn Mạng lưới công viên Địa chất toàn cầu (UNESCO) chính thức công nhận là công viên Địa chất toàn cầu từ năm 2010. Với hàng loạt di sản về địa chất, địa tầng, kiến trúc cùng những nét văn hóa độc đáo của đồng bào vùng cao, cao nguyên đá Đồng Văn mang một vẻ đẹp hoang sơ, đầy bí ẩn. Được biết tới đây, Hội đồng tư vấn Mạng lưới công viên địa chất toàn cầu sẽ tái đánh giá lại công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn.
Đối với việc khai thác tài nguyên khoáng sản, đặc biệt là khai thác đá trái phép trên công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn hiện nay, đề nghị chính quyền địa phương huyện Yên Minh, các ngành chức năng của tỉnh Hà Giang cấp thiết sớm vào cuộc để kiểm tra, kiên quyết xử lý nghiêm với những trường hợp khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản trái pháp luật.
Bằng Lang
