Sinh ra trong một gia đình nghèo có 5 anh em tại Nam Định, anh Hà Văn Chiến, hiện trú tại Tiểu khu 68, Thị trấn Nông trường Mộc Châu (Sơn La) cho biết, gia đình anh với 7 miệng ăn ngày đó chưa khi nào đủ no.
“Ngày ấy, bột sắn người ta nấu cho lợn nhưng nhà tôi lại nấu thành cháo loãng để cả nhà ăn cho đỡ đói”, anh Chiến kể.
Nhà nghèo, chỉ học hết lớp 3 rồi anh nghỉ học, ai nhờ gì làm nấy. Lớn lên, anh Chiến tự lặn lội đi làm thuê khắp các tỉnh thành kiếm tiền. Bạn bè lên phố, anh lại chọn lên núi vì nghĩ chỗ nào có nhiều đất, trồng được nhiều ngô, khoai, sắn sẽ có cái ăn, không lo đói.
Anh Chiến là người đầu tiên ghép thành công giống cam Navel trồng tại Việt Nam. (Ảnh: HTX Đặc sản Tây Bắc).
Vừa đi hái chè thuê, anh vừa mua một mảnh đất 1.000m2 với giá 4 triệu đồng, dựng lán sống tạm rồi cuốc đất trồng ngô, khoai, sắn để sống qua ngày.
Nhờ chịu khó làm lụng, khi tích cóp được tiền anh lại vay mượn thêm để mang đi mua đất. Năm 2000, anh mua thêm mảnh đất thứ hai rộng 3.600m2 với giá 45 triệu đồng; năm 2010 anh mua thêm 2 mảnh đất rộng 1.900m2 và 3.600m2 với giá 400 triệu đồng.
Cũng trong năm 2010, anh Chiến tự xây cho mình ngôi nhà rộng 20m2, mái lợp bro xi măng và lấy vợ. Vừa cùng vợ làm đậu phụ bán, anh Chiến vừa lập một đội thợ xây đi xây nhà, đào giếng, làm thuê quanh vùng kiếm thêm thu nhập.
Có đất rộng, ngoài trồng chè, anh Chiến bàn với vợ xuống Hoà Bình học cách trồng cam và mua giống cam canh, cam Cao Phong về trồng thử.
Khi vợ mang bầu đứa con thứ 2, anh Chiến thường xuyên đi siêu thị mua cam về cho vợ ăn. Thấy vợ đặc biệt thích loại cam Navel không hạt của Úc vì thơm và ngọt, anh muốn nhân giống nhưng đây là loại cam không hạt nên không có cách nào.
Cam rốn lồi có nguồn gốc từ Úc, không hạt, ngọt và rất thơm được anh Chiến ghép thành công.
Trong một lần đi siêu thị, thấy hai quả cam Navel có cuống còn tươi, anh nảy ra ý định mang về, cắt ra rồi ghép vào gốc bưởi dại. Hai chiếc cuống cam ấy anh ghép được 4 cây con.
Sau 2 năm chăm sóc, bất ngờ 4 cây cam Navel ra quả sai trĩu cành, thu được hơn 20kg quả, ăn ngọt và thơm không khác gì cam mua ở siêu thị. Thấy vậy, anh Chiến lại tiếp tục nhân giống loại cam này tại vườn nhà và đặt tên là Cam Ly – tên cô con gái thứ 2 của mình.
Anh Chiến đã lấy tên con thứ 2 của mình đặt tên cho loại cam mà mình ghép thành công tại Việt Nam. (Ảnh: HTX Đặc sản Tây Bắc).
Ngoài trồng cam Navel phủ kín đất của gia đình, anh Chiến còn nhân giống, bán hàng nghìn cây giống cho người dân địa phương.
Đến nay, giống cam Navel của Úc đã được trồng phổ biến tại Mộc Châu cho quả ổn định với giá bán từ 70-100 nghìn đồng/kg. Người dân ở đây cũng đặc biệt gọi gọi giống cam này là cam rốn lồi hoặc Cam Ly.
Khu vườn rộng 10.000m2 của anh Chiến hiện tại cũng được phủ kín bởi hàng loạt loại cây ăn quả như cam canh, cam Cao Phong, bưởi da xanh và hơn 300 gốc cam Navel.
Khoảng 3 năm nay, trung bình 300 gốc cam rốn lồi cho thu hoạch khoảng 15 tấn quả. Mỗi năm, doanh thu từ vườn cam được khoảng 900 triệu đồng, trong đó 2/3 là nhờ bán cam Navel.
Vườn cam ly của anh Chiến cho thu hoạch khoảng 15 tấn quả với giá bán từ 70-100 nghìn đồng/kg. (Ảnh: HTX Đặc sản Tây Bắc).
Tháng 10 năm nay, khi vườn cam chín vàng đẹp mắt, nhiều người muốn vào thăm quan, chụp ảnh, anh Chiến đã kết hợp với HTX Đặc sản Tây Bắc để mở thêm dịch vụ du lịch trải nghiệm cho khách đến chụp ảnh, cắt cam tại vườn và đặt tên khu vườn là “Vườn Cam Ly”.
Mặc dù mới mở cửa được hơn 1 tháng nhưng vườn cam Ly của anh Chiến đã thu hút hàng nghìn lượt khách đến thăm quan, trải nghiệm, cao điểm nhất có hơn 300 khách/ngày.
Hồng Cảnh
