Ảnh: REUTERS/Alexander Dziadosz/Ảnh tài liệu.
Bảy quan chức các cơ quan cứu trợ và 3 tài xế được Reuters phỏng vấn đã cung cấp một danh sách các yếu tố cản trở, bao gồm từ quyết định từ chối các kiện hàng vì vấn đề giấy tờ hay đóng gói nhỏ nhặt cho tới việc một số hàng hoá có khả năng được sử dụng cho mục đích quân sự, và khung giờ làm việc hẹp tại các chốt kiểm soát biên giới của Israel.
Các kiện hàng mà Reuters chứng kiến trong ngày thứ Hai trên các xe tải và rơ moóc ngoài chốt kiểm soát biên giới Rafah của Ai Cập mang logo của WHO và các tem nhãn cho thấy chúng mang thuốc men và thiết bị để điều trị vết thương.
Một nhân viên WHO làm việc tại biên giới cho biết kiện hàng bị cấm vào do mang "thuốc bất hợp pháp". Reuters chưa thể xác minh nguyên nhân các xe tải này không được vào Gaza và cơ quan điều phối hàng cứu trợ của quân đội Israel chưa phản hồi trước các câu hỏi về nguyên nhân.
Các phóng viên Reuters đã tới biên giới Ai Cập - Gaza trong ngày thứ Hai dưới một chuyến thăm được tổ chức bởi Elders, một nhóm các cựu lãnh đạo ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Israel-Palestine được thành lập bởi cố Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela.
Phản hồi trước những bức xúc từ quốc tế châm ngòi bởi những hình ảnh người Gaza bị thiếu đói, trong ngày 27/7, chính phủ Israel đã tuyên bố một loạt các biện pháp cho phép hàng cứu trợ được đưa thêm vào Gaza. Tuy nhiên các cơ quan cứu trợ khẳng định chỉ một phần nhỏ hàng cứu trợ mà họ mang tới được đưa vào Gaza. Israel phủ nhận các cáo buộc cho rằng chính phủ này giới hạn luồng hàng cứu trợ vào Gaza.
"Hàng rào quan liêu, trì hoãn"
`Quy trình cho phép các gói hàng được đi qua chốt biên giới Rafah "chỉ trong vòng vài ngày" trong thoả thuận ngừng bắn vài tháng trước, giờ đây phải mất "ít nhất một tháng", theo thông tin từ một nhân viên WHO làm việc tại biên giới này.
Trong ngày thứ Hai, văn phòng truyền thông của Hamas cho biết, ít nhất 1.334 xe tải đã vào Gaza qua các chốt đường bộ, kể từ khi biện pháp từ chính phủ Israel được thực hiện vào ngày 27/7.
Khi được yêu cầu phản hồi về các cáo buộcgiới hạn luồng hàng cứu trợ, cơ quan điều phối hàng cứu trợ của quân đội Israel COGAT cho biết, Israel đã đầu tư "nhiều nỗ lực" vào hoạt động phân phát hàng cứu trợ. Cơ quan này cho biết 300 xe tải được vào Gaza mỗi ngày "trong những tuần vừa qua", phần lớn mang lương thực, qua mọi chốt biên giới.
COGAT cho biết: "Mặc cho những cáo buộc, Nhà nước Israel đã cho phép và hỗ trợ hoạt động phân phát hàng cứu trợ nhân đạo tại Dải Gaza mà không áp đặt giới hạn về số lượng nào lên các xe tải mang hàng cứu trợ vào Dải Gaza". Cơ quan này không phản hồi trước các câu hỏi về số liệu cụ thể liên quan tới lượng hàng cứu trợ.
Trong giữa tháng 7, Israel đã đề ra yêu cầu đối với các kiện hàng cứu trợ từ Ai Cập buộc các kiện hàng này phải qua thủ tục hải quan. Theo Văn phòng Điều phối Vấn đề Nhân đạo của LHQ (OCHA), quyết định này của Israel đã dẫn tới "nhiều hàng rào quan liêu mới, trì hoãn, và chi phí lên các cơ quan cứu trợ nhân đạo".
Văn phòng trên cho biết các cơ quan của LHQ được miễn trừ thủ tục hải quan từ ngày 27/7 tới ngày 3/8. Mặc dù không được chính thức kéo dài, lệnh miễn trừ này có vẻ vẫn được áp dụng. Các tổ chức phi chính phủ khác có thể được miễn trừ tuỳ trường hợp và chỉ được miễn trừ đối với hàng hoá y tế.
Hơn 200 người Gaza đã tử vong do suy dinh dưỡng trong cuộc chiến, theo thông tin từ các cơ quan y tế Palestine, bên cạnh 61.000 người thiệt mạng trong các hoạt động quân sự. Văn phòng nhân quyền LHQ và các chuyên gia cho rằng con số này có thể thấp hơn thực tế.
Chính phủ Israel đã phủ nhận con số thương vong không phân biệt giữa thường dân và cá nhân tham chiến của Bộ Y tế Gaza, khẳng định ít nhất 1/3 số vụ thiệt mạng là các thành viên tổ chức dân quân. Trong ngày thứ Hai, COGAT cho biết, các chuyên gia y tế của tổ chức này đã khẳng định con số người thiệt mạng do suy dinh dưỡng mà Bộ Y tế Gaza đưa ra đã bị thổi phồng và phần lớn các "khẳng định tử vong do suy dinh dưỡng" đều có bệnh nền.
Kho hàng bị từ chối
Tài xế tại biên giới phía Ai Cập không thể trực tiếp vào Gaza qua Rafah, một chốt biên giới do Hamas vận hành hiện đang đóng cửa. Thay vào đó, họ phải qua chốt Kerem Shalom, cách 3km từ chốt Rafah về phía Nam, nơi các kiện hàng được kiểm tra.
Kamel Atteiya Mohamed, tài xế người Ai Cập, ước tính khoảng 200-300 xe tải tới chốt này mỗi ngày và chỉ có 30-50 xe tải được qua chốt.
"Họ nói rằng, ví dụ, tấm pallet này không mang tem nhãn, pallet này bị nghiêng, pallet này bị mở từ phía trên. Chúng đâu phải lý do để từ chối các kiện hàng?".
Ông cho biết mặc dù chốt biên giới đáng lẽ mở 24/7, các tài xế tới Kerem Shalom thường xuyên thấy chúng bị đóng cửa, vì chúng không được hoạt động ngoài giờ hành chính vào các ngày thường.
"Ngày nào cũng như vậy. Chúng tôi thực sự quá chán nản".
Mặc dù COGAT không phản hồi các yêu cầu bình luận liên quan tới thông tin và cáo buộc về giờ làm việc cứng nhắc của các tài xế, cơ quan này đã cho biết "hàng trăm xe tải hàng cứu trợ vẫn đang chờ được LHQ và các tổ chức quốc tế dỡ hàng" ở phía Palestine trên biên giới.
Một điểm hậu cần do tổ chức Trăng Lưỡi liềm Đỏ tại thị trấn El Arish, cách 40km từ biên giới, nơi các xe tải từ Ai Cập vào Gaza được đưa tới, có bao gồm một nhà kho dành riêng cho các kiện hàng bị chốt biên giới từ chối.
Một phóng viên Reuters đã chứng kiến lượng lớn các bình oxy, xe lăn, lốp xe hơi và các thùng được đánh dấu chứa máy phát điện cũng như các bộ sơ cứu từ các cơ quan cứu trợ của Luxembourg và Kuwait trong nhà kho này.
Tại cuộc họp của nhóm Elders mà Reuters tham gia, một nhân viên của tổ chức Chương trình Lương thực Thế giới cho biết, chỉ trong số 400 xe tải mà cơ quan này gửi từ ngày 27/7 tới nay, chỉ có 73 xe tải đã được vào Gaza.
Cơ quan tị nạn người Palestine của LHQ UNRWA đã không được đưa hàng cứu trợ vào Gaza từ tháng 3 tới nay. Báo cáo vào ngày 6/8 của OCHA cho biết không có kiện hàng vật tư xây dựng nào đã được vào Gaza từ ngày 2/3 và lượng hàng còn lại trên thị trường tại Gaza "có giá cắt cổ và số lượng giới hạn".
Nhân viên WHO tại biên giới cho biết xe tải rơ moóc mà Reuters chứng kiến trong ngày Chủ Nhật là một trong ba xe bị từ chối trong ngày hôm đó. Giấy tờ danh sách hàng hoá trên xe tải này mà Reuters nhận được bao gồm túi dẫn lưu nước tiểu, i-ốt, băng và kim khâu vết thương.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
