Theo ông Erik Eschen, CEO của Vacuumschmelze GmbH, Mỹ hiện đang dẫn đầu cuộc chạy đua đảm bảo nguồn cung đất hiếm bằng cách đầu tư mạnh vào các nhà máy và khoáng sản trong nước lẫn quốc tế. Trong khi đó, các chính trị gia và doanh nghiệp châu Âu vẫn tỏ ra thờ ơ, trông chờ giải pháp từ Mỹ hoặc Trung Quốc.
Ông Eschen nhấn mạnh: “Có sự khác biệt rõ ràng giữa Mỹ và châu Âu. Chúng tôi sợ rằng nếu châu Âu không hành động, công nghệ và know-how sẽ dần bị chuyển ra ngoài, lâu dài sẽ là thảm họa.”
Trung Quốc từng sử dụng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm như một vũ khí trong cuộc chiến thương mại với Mỹ, gây lo ngại về gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Châu Âu nếu không chủ động đa dạng hóa nguồn cung, sẽ tiếp tục phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Vacuumschmelze và vai trò của các nhà máy Mỹ
Vacuumschmelze, một công ty hơn 100 năm tuổi, đã sản xuất nam châm đất hiếm hơn 40 năm. Nhà máy mới tại South Carolina có công suất 2.000 tấn/năm, dự kiến đạt sản xuất toàn phần trong quý I/2026 và có thể tăng gấp đôi trong năm tiếp theo, hướng tới mục tiêu 12.000 tấn.
CEO Eschen cho biết, nhiều kỹ thuật và chuyên môn của châu Âu đang được chuyển sang Mỹ, Canada và Úc. Điều này cho thấy việc Mỹ đầu tư mạnh tay đang tạo lợi thế cạnh tranh lớn, trong khi châu Âu đang đứng ngoài cuộc chơi.
Ngoài Vacuumschmelze, startup Vulcan Elements tại North Carolina cũng thông báo đầu tư 1 tỷ USD để xây dựng nhà máy nam châm lớn nhất thế giới ngoài Trung Quốc, góp phần đa dạng hóa nguồn cung.
Những rủi ro nếu châu Âu tiếp tục chậm chân
Một trong những thách thức lớn là liệu người dùng cuối có sẵn sàng từ bỏ khả năng cung cấp giá rẻ và đáng tin cậy của Trung Quốc hay không. Theo ông Eschen, nhiều doanh nghiệp châu Âu, ngoài những công ty liên quan đến quốc phòng, vẫn chưa chủ động tìm nguồn thay thế.
Nếu nhu cầu tăng đột biến, các công ty này có thể phải chờ 12–24 tháng để các nhà máy mới đạt công suất, đồng nghĩa với nguy cơ thiếu nguồn cung nghiêm trọng. Việc chậm trễ không chỉ ảnh hưởng đến ngành sản xuất nam châm, mà còn tác động tới toàn bộ chuỗi công nghiệp ô tô, điện tử và năng lượng xanh vốn phụ thuộc vào đất hiếm.
Kì Lân (Theo Bloomberg)
