Hỗn loạn tại sân bóng đá Kanjuruhan ở Indonesia (ảnh: Reuters)
Hồi đầu tháng 10, vụ giẫm đạp xảy ra ở sân bóng đá Kanjuruhan (Indonesia) khiến hơn 130 người thiệt mạng. Hôm 29/10, ở Hàn Quốc, vụ giẫm đạp tại phố Itaewon khiến hơn 150 người chết.
Hãng thông tấn ACP (Congo) hôm 30/10 đưa tin, 11 người đã tử vong trong vụ giẫm đạp ở sân vận động Martyrs, thành phố Kinshasa. Năm 2021, vụ giẫm đạp trong lễ hội âm nhạc ở Houston (Mỹ) gây ra cái chết của 8 người.
Năm 2015, Ả Rập Saudi xảy ra vụ giẫm đạp khi các tín đồ Hồi giáo tranh nhau vào viếng hòn đá thiêng Kaaba ở Mecca, khiến hơn 800 người thiệt mạng.
Những vụ việc nghiêm trọng trên buộc người ta phải nghĩ đến việc trang bị kỹ năng sinh tồn phòng khi không may rơi vào một đám đông hỗn loạn, theo NPR.
Nạn nhân trong vụ giẫm đạp ở Mecca năm 2015 (ảnh: CNN)
“Hầu hết những gì chúng tôi làm là đưa ra lời khuyên cho những người tổ chức sự kiện về cách quản lý đám đông. Chúng tôi dường như chưa có lời khuyên nào cho những người trực tiếp có mặt trong đám đông đó”, Mehdi Moussaid – chuyên gia nghiên cứu hành vi đám đông tại Viện Phát triển con người Max Planck (Đức) – cho biết.
“Tôi đã từng rất sợ đám đông, trước khi trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này. Giờ tôi biết cách đám đông hoạt động thế nào nên không cảm thấy sợ nữa”, ông Moussaid nói.
Theo ông Moussaid, trước khi tham gia vào một sự kiện đông người, chúng ta cần lưu ý những điều sau:
- Không nên tham gia đám đông nếu bạn bị mắc bệnh hô hấp như hen suyễn, bệnh tim mạch, xương khớp, có vết thương chưa lành. Không nên mang theo vật sắc nhọn vào đám đông.
- Tìm hiểu về địa điểm tổ chức sự kiện và nắm được những vị trí thoát hiểm. Không nên dắt theo trẻ em vào đám đông.
Trong cuốn “Fouloscopie: Ce que la foule dit de nous” (Đám đông hỗn loạn cho chúng ta biết điều gì), chuyên gia Moussaid chỉ ra nhiều cách hiệu quả để giữ an toàn khỏi đám đông hỗn loạn.
1. Xác định dấu hiệu nguy hiểm và rời đi
Lời khuyên quan trọng nhất là luôn cảnh giác vì nếu quá nhiều người tụ tập xung quanh, bạn có thể gặp nguy hiểm. Hãy rời đi ngay lập tức khi cảm thấy đám đông quá dày đặc và không thoải mái.
“Đó là điều ít người nghĩ đến. Chúng ta thường phản ứng theo kiểu: ‘Tôi cảm thấy không ổn, nhưng buổi biểu diễn rất hay nên tôi sẽ tiếp tục tiến gần về phía sân khấu’. Không. Đừng làm vậy. Nếu bạn bắt đầu cảm thấy khó chịu, nghĩa là nguy hiểm đang cận kề. Hãy di chuyển ra xa và giữ an toàn”, ông Moussaid nói.
“Vấn đề là, hầu hết mọi người không nhận ra các dấu hiệu nguy hiểm của đám đông”, ông Moussaid nhận định.
2. Không được ngã
Theo ông Moussaid, giữ vững đôi chân trong đám đông là điều quan trọng. Nếu ngã, bạn sẽ rất khó đứng dậy vì xung quanh có nhiều người và họ có thể làm bạn bị thương.
Việc không ngã cũng giúp ích cho tình hình. Nếu ngã, bạn vô tình trở thành chướng ngại vật và khiến những người khác ngã theo. Thậm chí họ có thể đè lên bạn. Đây là phản ứng dây chuyền nguy hiểm.
Bạn cũng không nên đặt đồ đạc xuống đất. Bạn có thể phải cúi xuống nhặt chúng và dễ mất thăng bằng. Đồ đạc cũng làm tăng nguy cơ khiến người khác ngã.
Đám đông mắc kẹt trong con hẻm tại phố Itaewon, Seoul (ảnh: Yonhap)
3. Tập thở
Thiếu oxy là nguyên nhân gây chết người hàng đầu trong đám đông. Hãy bảo vệ không gian xung quanh ngực của bạn.
“Nguồn cấp máu lên não sẽ giảm khi bạn khó thở. Nếu rơi vào tình trạng thiếu oxy, bạn có thể bất tỉnh trong vòng 30 giây. Trong khoảng 6 phút, bạn sẽ bị ngạt hoàn toàn. Đó là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Không phải bị giẫm chết mà do ngạt thở”, G. Keith Still – giáo sư nghiên cứu hành vi đám đông tại Đại học Suffolk (Anh) – cho biết.
Theo chuyên gia Moussaid, tập thở rất quan trọng khi mắc kẹt trong đám đông. Nếu có đủ không khí thở, bạn sẽ ổn cho tới khi được giải cứu.
Hãy giữ 2 tay trước ngực để tạo khoảng trống đủ thở. Không nên dang rộng tay vì điều này có thể khiến bạn bị thương trong cảnh chen lấn. Cố gắng hít sâu và thở đều. Đây là cách để bạn sống sót.
4. Đừng đẩy, hãy di chuyển cùng đám đông
Trong một đám đông, mọi thứ tuân theo phản ứng dây chuyền. Nếu bạn đẩy người bên cạnh, họ sẽ xô lại. Tình hình sẽ trở nên hỗn loạn.
Theo ông Moussaid, nếu bị đẩy, bạn không nên đẩy lại. Đừng khuếch đại “làn sóng” xô đẩy. Hãy di chuyển thuận theo dòng người, tuy không thoải mái, nhưng đây là cách tốt nhất để di chuyển giữa một đám đông hỗn loạn.
Ông Moussaid cho rằng, trong thời điểm mất bình tĩnh, những người trong đám đông thường xô đẩy lẫn nhau. Áp lực xô đẩy từ 2 bên khiến nhóm người ở giữa gặp nguy hiểm.
5. Tránh góc tường và chướng ngại vật
Khi xem xét những nơi xảy ra thảm kịch giẫm đạp, ông Moussaid nhận ra rằng, phần lớn tai nạn xảy ra dọc theo các chướng ngại vật.
“Nếu bạn đi theo dòng người, bạn vẫn ổn. Nhưng nếu bị ép vào một góc tường, bạn không thể đi tiếp. Người khác có thể ép chặt bạn vào góc tường và khiến bạn khó thở. Hãy tránh góc tường và chướng ngại vật”, ông Moussaid nói.
Nhiều người chết vì ngạt thở trong vụ giẫm đạp ở Seoul (ảnh: Reuters)
6. Phát hiện mật độ đám đông
Theo chuyên gia Moussaid, mật độ đám đông được thể hiện bằng số người/mét vuông.
- Dưới 5 người/m2, mọi thứ ổn dù không mấy thoải mái.
- Trên 6 người/m2, tình hình có thể trở nên nguy hiểm.
- 8 người/m2, có thể có thương vong hoặc tệ hơn.
Ông Moussaid cho rằng, nếu cảm thấy nhiều người chạm vào 2 vai hoặc vị trí khác trên cơ thể bạn cùng lúc, thì mật độ có thể là khoảng 6 người/m2. Lúc này nên rời đi ngay lập tức.
7. Giúp đỡ người khác
Giúp đỡ người khác là hành động tích cực, có thể được mọi người trong đám đông hưởng ứng. Nếu cố gắng giúp người bên cạnh, họ có thể giúp lại bạn hoặc người khác. Sự giúp đỡ lan rộng có thể tạo bầu không khí tích cực và khiến tình hình bớt tồi tệ hơn, theo chuyên gia Moussaid.
Vương Nam – NPR
